Er is weer zicht op meerderheidskabinet: VVD, CDA, D66 en CU gaan woensdag onderhandelen
Tjeenk Willink heeft er 24 dagen over gedaan om aan zijn opdracht te voldoen: er is weer zicht op een meerderheidskabinet. 'We hebben besloten de gesprekken met z'n vieren te starten', zei premier Mark Rutte vrijdagavond nadat hij voor het eerst met de partijleiders van CDA, D66 en ChristenUnie om tafel had gezeten.
De vier partijen komen dinsdag nog een keer bij elkaar om het verslag van informateur Herman Tjeenk Willink te bespreken. Op woensdag zal er dan een debat zijn in de Tweede Kamer. Daarna gaan de onderhandelingen echt beginnen. Het is een optie dat Tjeenk Willink aanblijft als informateur, maar daar wilde Rutte vrijdag nog niks over kwijt.
De hoop is dat er nu echt vaart komt in de formatie, al zal vooral D66-leider Alexander Pechtold hoge eisen gaan stellen. Hij noemde de ChristenUnie eerder 'ongewenst', maar gaat nu toch met Gert-Jan Segers om tafel. De D66-leider is in meerdere commentaren nu al weggezet als een 'draaikont'.
Lastige positie
De kritiek is illustratief voor de lastige situatie waarin D66 zich begeeft. Als de onderhandelingen slagen, wordt de partij de progressieve vleugel van een verder overwegend conservatief kabinet. Pechtold wil dat er in het regeerakkoord een evenwicht komt tussen links en rechts - ook om de kritiek van progressieve oppositiepartijen te pareren - maar bij andere partijen valt al te horen dat hij niet moet denken dat alles om D66 draait. Zeker op het vlak van medisch ethische kwesties is het de vraag hoe meegaand CDA en ChristenUnie willen zijn, ook omdat iedereen weet dat er na het afhaken van GroenLinks er geen vluchtroute meer is voor Pechtold.
D66 wil zich blijven uitspreken over thema's als stervensbegeleiding bij voltooid leven. Pechtold hoopt daar een vrije kwestie van te maken, zodat D66-stemmenkanon Pia Dijkstra met steun van de oppositie op zoek kan gaan naar een meerderheid voor haar plannen.
Bij andere partijen valt al te horen dat hij niet moet denken dat alles om D66 draait
VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan onderhandelen over het regeerakkoord van het derde kabinet-Rutte. Waarover worden zij het moeiteloos eens? En waarover gaan ze deze zomer nog een stevige strijd voeren?
Bij CDA en ChristenUnie ligt dat zeer gevoelig. VVD-coryfee Ed Nijpels suggereerde deze week al dat het kabinet kan beslissen om controversiële wetten niet te contrasigneren. Een voorstel kan dan wel door beide Kamers worden geloodst, maar de wet treedt pas in werking in een volgend kabinet.
De verwachting is dat de moeilijke issues snel op tafel komen, al zal de nieuwe informateur uiteindelijk de werkwijze gaan bepalen. De VVD heeft als grootste partij het voortouw bij de zoektocht naar een nieuwe 'procesbegeleider', maar vindt het niet strikt noodzakelijk dat een liberaal de leiding krijgt. VVD, CDA en D66 sluiten niet uit dat Tjeenk Willink doorgaat, al schijnt de 75-jarige PvdA'er daar zelf bedenkingen over te hebben. Hij is minder goed op de hoogte van de lopende dossiers en is ook niet iemand die, in de woorden van een ingewijde, 'quick and dirty' wil werken. Toch gaan de onderhandelende partijen mogelijk een beroep op hem doen.