Je inleven in de ander

Op school leerde je vroeger wat de formele aanhef van een brief moest zijn. Met ‘Geachte heer, mevrouw’, zat je altijd goed. Als het aan de gemeente Amsterdam ligt, is die neutrale aanhef verleden tijd. In de gemeentegids met ‘regenboogtaaltips’ stelt het stadsbestuur voor om in speeches en bij brieven aan burgers te beginnen met ‘Geachte bewoner’ of ‘Beste Amsterdammer’. De bedoeling van die tip is dat daarmee respect wordt getoond voor mensen die zich man noch vrouw voelen: transgenders en interseksuelen.

Wanneer je niet al te lang over dit hoofdstedelijk ambtelijk advies nadenkt, is het makkelijk scoren. Die ambtenaren zijn totaal van de werkelijkheid losgeraakt, en verzinnen de gekste dingen om de dag door te komen. Een blik op de reaguursels bij de grootste krant van Nederland en aanverwante websites, zoals GeenStijl, maakt dat snel duidelijk.

De taaladviestip van Amsterdam staat niet op zichzelf. De stad volgt het voorbeeld van Londen waar metroreizigers niet meer met ‘ladies en gentlemen’ worden begroet, maar met ‘everyone’ (iedereen). Zweden kent sinds 2012 speelgoedcatalogussen die sekseneutraal zijn, om te voorkomen dat jongens en meisjes in een stereotype rol worden gedrukt.

In de VS woedt al enige tijd een heftig debat over sekseneutrale toiletten. Waar president Barack Obama er veel voor voelde ruimte te bieden aan personen van wie het geslacht niet eenduidig is, draaide zijn opvolger Donald Trump die maatregel prompt terug. Trump weet zich daarbij in elk geval gesteund door Ronnie Floyd, ethicus van de Zuidelijke Baptisten. Die ziet genderneutrale wc’s als een aanval op de Schepper. God heeft man en vrouw geschapen en daarmee is het geslacht een geschenk van God en niet een kwestie van vrije keus, vindt Floyd.

Dat argument klinkt Bijbels en logisch. Maar is het dat ook? De werkelijkheid laat zich vaak moeilijk vangen in een overzichtelijk schema. Alleen al in Nederland leven, naar schatting van het Sociaal en Cultureel Planbureau, 48.000 transgenders. Zij kunnen sinds drie jaar gebruik maken van de mogelijkheid een ander geslacht te kiezen dan op hun geboorteakte staat.

Wanneer de gemeente Amsterdam zich rekenschap wil geven van de veelal moeizame positie waarin transgenders verkeren, door woorden zorgvuldig te kiezen, is daar zeker begrip voor op te brengen. Van een oproep je in de kwetsbare medemens te verplaatsen zal niemand schade ondervinden. Gelukkig betreft het een ‘advies’ aan ambtenaren. Hopelijk wordt daarmee een heilloze culturele oorlog tussen links en rechts, zoals die in de VS is opgevlamd, voorkomen.