Apothekers weigeren artsen soms euthanasiemiddelen
Apothekers weigeren soms middelen te leveren voor euthanasie omdat ze het niet eens zijn met de overwegingen van de arts. Ruim de helft van de artsen van de Levenseindekliniek heeft te maken gehad met 'weiger-apothekers'. Dit terwijl alleen een arts wettelijk mag beslissen over euthanasie.
De apothekersvereniging KNMP zegt dat apothekers wel degelijk een eigen afweging mogen maken. 'Een apotheek is geen loketje waar je even dodelijke middelen kunt halen.'
Dat blijkt uit het tv-programma Altijd Wat Monitor dat vanavond wordt uitgezonden. GroenLinks zegt een debat met minister Schippers van VWS aan te vragen over de kwestie.
'Tijdens een euthanasieproces word ik als arts doorlopend getoetst', zegt arts Evert Hendriksen van de Levenseindekliniek. 'Vooraf door de SCEN-arts en achteraf door de toetsingscommissie. Vaak ben ik maandenlang bezig. En als je dan alles buitengewoon zorgvuldig hebt afgewogen, komt de apotheker ineens om vijf voor twaalf met de boodschap: doe het maar niet. Terwijl hij de patiënt niet heeft gezien. Soms doen ze de deur niet eens voor me open.'
De apotheker moet niet op de stoel van de dokter gaan zitten, zegt arts Willem Spiers van de Levenseindekliniek. 'Er is een dokter bij, er is een SCEN-arts bij. Dan hebben we niet de behoefte om daar nog een derde dokter bij te krijgen die zich apotheker noemt.'
Controversiële verzoeken
Apothekers blijken vooral te weigeren bij controversiële euthanasieverzoeken. Dit zijn patiënten die bijvoorbeeld aan dementie lijden, een 'voltooid leven' hebben of psychiatrisch patiënt zijn. Ook weigert een apotheker soms omdat hij de arts niet kent, of vanwege religieuze redenen.
'Het zijn meestal geen normale, terminale kankerpatiënten', zegt arts Hendriksen.'Vaak heb je als arts al veel weerstand moeten overwinnen, omdat de eigen huisarts niet mee wilde gaan in het verzoek van de patiënt.' Spiers: 'Ik vraag de medicijnen liefst aan de eigen apotheek van de patiënt. Maar ik maak mee dat een apotheker dan zegt: ja, als ik aan jou ga leveren, krijg ik ruzie met de huisarts in het dorp. Dat vind ik een ongezonde verhouding.'
De apotheker moet niet op de stoel van de dokter gaan zitten
Apothekers hebben geen leverplicht; ze mogen altijd weigeren medicijnen te geven. Toch hebben ze officieel niets van doen met euthanasie. Apothekers worden niet genoemd in de euthanasiewet; alleen een arts kan verantwoordelijk worden gehouden.
Van negentien artsen van de Levenseindekliniek, die door het hele land opereert, zegt meer dan de helft te maken te hebben gehad met weigerapothekers. Maar ook 'gewone' huisartsen maken mee dat een apotheker de dodelijke middelen niet wil leveren.
Plicht
Apothekersvereniging KNMP laat weten dat apothekers nooit de plicht hebben om mee te werken aan euthanasie. 'Je moet wel onderzoeken wat er aan de hand is', zegt Annemieke Horikx, apotheker bij het KNMP Geneesmiddel Informatie Centrum. 'Blind vertrouwen is te veel gevraagd. Bij controversiële euthanasieverzoeken verschillen artsen ook van mening. Die verschillen zijn er ook bij apothekers. Als je het er niet mee eens bent, kun je er niet mee doorgaan. Het gaat hier wel om een zaak van leven of dood.'
Bij apothekers die weigeren medicijnen af te leveren, zegt ze geregeld te horen dat artsen op het laatste moment bellen. 'Dan zeggen ze: doe mij een setje euthanatica en vlug een beetje. Maar dat is niet de manier om een verzoek in te dienen. Ook horen we vaak dat de apotheker de arts niet kent.'
De KNMP pleit voor het opnemen van de rol voor de apotheker in de euthanasiewet. Bovendien moet er een verwijsplicht komen. 'Als een apotheker om welke reden dan ook niet wil meewerken aan het verstrekken van dodelijke middelen, moet hij verwijzen naar een collega.'
Dan zeggen ze: doe mij een setje euthanatica en vlug een beetje. Maar dat is niet de manier om een verzoek in te dienen. Ook horen we vaak dat de apotheker de arts niet kent