Waarom Bpost koste wat het kost PostNL wilde overnemen

Bpost is de afgelopen decennia helemaal gemoderniseerd en een competitief bedrijf geworden. Dat is voor een groot deel de verdienste geweest van oud-ceo Johnny Thijs én het personeel dat de laatste jaren flexibel is geweest. Het bedrijf heeft op tijd ingezien dat er steeds minder brieven worden verstuurd en heeft daarom ingezet op nieuwe dienstverlening. Door die modernisering is Bpost nu een gezond en winstgevend bedrijf.

Maar Bpost mag niet op zijn lauweren rusten, want de wereld verandert razendsnel. Dat beseft ook Thijs’ opvolger, Koen Van Gerven. “Groei, minder ambitie mogen we niet hebben”, zei de baas meteen na zijn aanstelling. En die groei had relatief gemakkelijk gerealiseerd kunnen worden als Bpost zijn Nederlandse concurrent PostNL had kunnen overnemen.

Net als Bpost komt PostNL voort uit het staatsbedrijf dat vroeger de post bedeelde. In Nederland was dat de PTT, tot dat bedrijf in 1989 geprivatiseerd werd. Na de privatisering heeft het Nederlandse postbedrijf zich succesvol op de bezorging van pakketjes gesmeten. Als voorloper in de e-commerce was Nederland al snel een interessante markt om pakketjes te bezorgen.

Doordat wij, Belgen, heel vaak spullen bestellen bij Nederlandse webwinkels zoals bol.com, zijn de busjes van PostNL de afgelopen jaren een vaste waarde geworden in ons straatbeeld. Het bedrijf levert pakketjes, razendsnel én goedkoop. De grote Nederlandse webwinkels hebben de afgelopen jaren namelijk veel profijt gedaan door de vrije postmarkt: door de concurrentie te laten spelen hebben ze voordelige posttarieven kunnen bedingen met PostNL. PostNL heeft doorheen de jaren ook knowhow opgebouwd die Bpost handig van pas was gekomen.

Toen bekend werd dat Bpost PostNL wilde overnemen, reageerden grote Nederlandse bedrijven die veel post versturen heel negatief. “Een overname door Bpost zou in het ergste geval de klok ruim tien jaar terugzetten op de Nederlandse postmarkt”, klonk het kritisch. De bedrijven vreesden namelijk dat de liberalisering van de Nederlandse postmarkt teruggedraaid zou worden.

Die scepsis kwam er omdat Bpost nog altijd deels een staatsbedrijf is, waarvan de Belgische Staat 51 procent van de aandelen heeft. Dat het aandeel na de overname zou afnemen naar 40 procent, heeft de Nederlanders niet overtuigen.

Ook de vakbonden bij Bpost waren er niet gerust op, want bij bedrijven die samengaan, dreigen er vroeg of laat ontslagen te vallen. Zeker als die twee bedrijven net hetzelfde doen. Door de overname zouden namelijk een aantal sorteercentra overbodig zijn geworden.

Door de overname hadden Bpost en PostNL zeker een efficiëntieslag kunnen maken, door hun diensten ineen te schuiven. Efficiënter werken, dat is minder kosten maken door schaalvoordelen. En dat is belangrijk in een omgeving waar de concurrentie bikkelhard is. Door PostNL over te nemen had Bpost alvast zijn grootste concurrent weggewerkt.

Bpost en PostNL mogen elk dan wel goed bezig zijn, maar ze moeten zich handhaven in een wereld van grote jongens zoals UPS, FedEx en DHL. Die zijn wereldwijd actief en zouden de komende jaren wel eens verder op overnamepad kunnen gaan. “Als beide (Bpost en PostNL,nvdr.) over vier of vijf jaar in een overnamegolf toch door Britten of Duitsers worden overgenomen, waar staan we dan?”, waarschuwde oud-Telenet-topman Duco Sickinghe onlangs nog in de Nederlandse zakenkrant Het Financieele Dagblad.

Als de fusie had plaatsgevonden, zou het vierde grootste postbedrijf van Europa ontstaan zijn, met een omzet van 6 miljard euro. Net daarom had de Nederlandse Vereniging van Effectenbezitters (VEB) wel oren naar de overname. “Kan PostNL op de langere termijn werkelijk opboksen tegen veel grotere spelers in omringende landen?", vroeg organisatie die de kleine aandeelhouders vertegenwoordigt zich af.

Door samen te gaan hadden de bedrijven ook meer macht gekregen om met grote e-commercebedrijven als Amazon grote deals te onderhandelen. Nu moeten ze de kruimels onder elkaar verdelen, of kijken hoe een concurrent met de buit gaat lopen. Nu moeten beide bedrijven uitkijken dat die concurrent hen op termijn niet opslokt. Voor de baas van Bpost betekent dat: op zoek gaan naar andere, minder voor de hand liggende manieren om te groeien.