Het Belgische vliegtuig met het team van B-Fast was dinsdagavond Belgische tijd geland in de Nepalese hoofdstad Kathmandu. Bedoeling was dat dit maandagochtend al gebeurde, maar omdat de kleine internationale luchthaven van Kathmandu de toestroom aan arriverende noodhulp niet kon slikken, werd B-Fast omgeleid naar India. Dinsdagmiddag kon het dan echter uiteindelijk toch vertrekken.

De Portugese vliegmaatschappij waarvan het leger het toestel least, gaf de Belgische piloten uitzonderlijk toelating om toch na zonsondergang te landen in Kathmandu (waar het vier uur later is dan in België). Gezien de speciale ligging, omringd door hoge bergen, wil de maatschappij normaal niet dat piloten er na zonsondergang landen zonder vooraf de nodige ervaring te hebben opgedaan bij daglicht. Maar nood breekt wet, dus zeer uitzonderlijk kan het nu dus toch.

Overlevenden repatriëren

Het Belgische vliegtuig werd zo snel mogelijk uitgeladen, om plaats te maken voor nieuwe internationale hulpteams, liet Buitenlandse Zaken dinsdagavond aan onze redactie weten. Nog dinsdagnacht Belgische tijd zal het toestel, een Airbus A321, vervolgens terugvliegen naar India, en vervolgens naar België. Het zal dit echter niet leeg doen: 46 gestrande Belgen en 91 Europese lotgenoten zullen meevliegen. Onder hen ook een gewonde Nederlander die in België woont, en Dipika, het 5-jarige adoptiekindje dat als gevolg van de aardbeving na vier jaar wachten naar haar Belgische adoptieouders mag.

Veldhospitaal

Het Belgische vliegtuig van B-Fast landde dinsdagavond na een reis van 45 uur in de Nepalese hoofdstad Kathmandu. Het vliegtuig stond lange tijd stil in India, omdat de kleine internationale luchthaven van Kathmandu de toestroom aan arriverende noodhulp niet kon slikken. Bij B-Fast luidt echter de vraag waarom de missie enkel bestaat uit een search and rescue-team, en geen veldhospitaal vervoerde, waardoor het vliegtuig mogelijk voorrang gekregen zou hebben op andere vliegtuigen.

'De B-Fasters hebben vragen bij de beslissing om enkel een urban search and rescue mee te nemen, en geen veldhospitaal. Maar: wij zijn een gouvernementele organisatie. Het is Buitenlandse Zaken in Brussel dat beslist wat voor missie we uitvoeren, maar het is een keuze die een beetje raar is', aldus Gerlant Van Berlaer, spoedarts aan het UZ Brussel en staflid van B-Fast, vanuit Brussel.

'We zijn vrijwilligers, en we zetten onze job graag aan de kant om te helpen waarvoor we getraind zijn, maar zelf moeten we daar geen ongenoegen over hebben of gefrustreerd over zijn', aldus Van Berlaer. Het was volgens de arts echter zeker wel frustrerend voor het team dat het lange tijd stilstond in Dehli. 'Het team was immers helemaal voorbereid om aan de slag te gaan. Elk uur dat verstrijkt is een uur te veel. In dat opzicht was een veldhospitaal wel nuttig geweest.'

Volgens Michael Mareel, woordvoerder van de FOD Buitenlandse Zaken, werd de beslissing over hoe de missie er ging uitzien, zaterdagavond genomen door het Planningscomité van B-Fast. Daarin zitten vertegenwoordigers van alle relevante departementen, zoals Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Volksgezondheid. 'Volgens de elementen die op dat moment bekend waren, leek een search and rescue-team de beste keuze', zegt Mareel. 'Bovendien werden dergelijke teams toen door de VN als prioritair beschouwd.'

Op naar Gorkha

Op een vergadering met het VN-coördinatiecentrum kregen de Belgen woensdagochtend de opdracht om samen met twee teams uit Spanje en Singapore richting Gorkha te trekken. De weg zou toegankelijk zijn, maar wellicht zal de verplaatsing toch een hele tijd in beslag nemen.

Het doel ter plaatse is ten eerste een grondige verkenning van het gebied. 'Er komen erg tegenstrijdige berichten over de regio', verduidelijkt USAR-teamleider Rik Telamon. 'Er is nog geen enkel zoekteam ter plaatse geweest, dus de Verenigde Naties willen zekerheid. Ze vroegen ook specifiek om speurhonden, en die hebben wij.'

De zware aardbeving van zaterdagochtend is intussen ruim vier dagen geleden, dus de verkenning moet duidelijk maken of extra 'urban search and rescue'-teams nog nuttig kunnen zijn voor het zoeken naar en redden van overlevenden onder het puin.

In de hoofdstad Kathmandu is de nood aan dergelijke teams naar verluidt fel geminderd. 'De VN zullen donderdag wellicht beslissen om in de hoofdstad over te gaan naar niveau vijf, waarbij gefocust wordt op het ruimen van lichamen', aldus Telamon. 'Dat is belangrijk voor de hygiëne, maar de mensen hier willen hun doden ook zo snel mogelijk cremeren.'

De taakverdeling tussen de drie landen is nog niet gemaakt, maar ook het 12-koppige team van Spanje en het twintigtal reddingswerkers uit Singapore zijn gespecialiseerd in 'zware search and rescue'. In de ruimere regio rond Gorkha is minstens ook al een groot Duits medisch team actief.

Dodental al opgelopen tot meer dan 5.000

Intussen is het dodental van de verwoestende aardbeving zaterdag al opgelopen naar meer dan 5.000, en verwacht wordt dat dit nog verder zal toenemen. Alles bijeen zijn volgens de VN 8 miljoen mensen getroffen. Ze zitten zonder elektriciteit, huisvesting, eten en drinkbaar water.