Jaarlijks 2.000 kinderen in gevaar bij vermissing. Waarom krijgen zij geen Amber Alert?

Wanneer wordt een Amber Alert ingezet?

Een Amber Alert wordt heel zelden ingezet. In 2016 gebeurde het een keer, in 2015 twee keer. Sinds de invoering in 2008 is het middel 23 maal ingezet bij de zoektocht naar kinderen tot 18 jaar oud.

De politie drukt alleen op de 'rode knop' als wordt gevreesd voor het leven van het kind. 'Heel Nederland verandert dan in een reclamezuil', zegt Frank Hoen, directeur van Amber Alert. Een melding bereikt bijna 12 miljoen Nederlanders. Dit gebeurt onder meer door meldingen van het signalement via sms, sociale media, borden op snelwegen en reclameschermen.

Een lichtere variant wordt ingezet als het kind risico loopt, maar door de politie niet wordt gevreesd voor het leven. Dit middel - Vermist Kind Alert - maakt gebruik van onderdelen van het Amber Alert-systeem. De organisatie plaatst het bericht op hun site en verspreid het via sociale media, maar stuurt geen sms. Sinds 2011 werd 989 keer zo'n melding verspreid.

Waarom gebeurt dit niet vaker als jaarlijks 2.000 kinderen een gevaar lopen bij een vermissing?

De politie is voorzichtig met opsporingsberichten bij kinderen vanwege privacygevoeligheid. Bovendien is een vermist kind een kwetsbaar kind, en is het in sommige gevallen de vraag of dat gediend is bij publiekelijke aandacht. 'Daarom kijken we in de meeste gevallen eerst of we met gezond verstand en politiewerk een zaak kunnen oplossen', zegt Ed Kraszewski van de Landelijke Eenheid.

Is niet juist snelheid geboden bij kindvermissingen?

Ja, zegt Hoen van Amber Alert. Niet dagen, maar uren zijn volgens hem bepalend. 'Uit onderzoek van de FBI blijkt dat vermiste kinderen die later dood bleken, meestal in de eerste drie uur van de ontvoering werden gedood.' Nederland kwam in 2011 tot dit inzicht toen voor Jennefer (10) pas 28 uur na vermissing alarm was geslagen. Op dat moment was ze al dood. 

Sindsdien moeten regionale eenheden urgente vermissingen van de wet binnen twee uur melden aan het Landelijke Bureau Vermiste Personen (LBVP). Zij maken dan een afweging voor de Amber Alert op basis van alle beschikbare informatie. Is een kind suïcidaal, gebruikt het medicijnen, is de ontvoerder bekend en agressief, zijn vragen die dan worden gesteld. Maar ondanks de hogere snelheid om tot een risicoprofiel te komen, maakt de politie niet vaker gebruik van Amber Alerts.

Hoe effectief is het middel?

Vooropgesteld: vermiste kinderen worden bijna altijd teruggevonden. '80 procent van de vermisten in Nederland zijn binnen 48 uur terug', zegt Kraszewski van de Landelijke Eenheid. 'Na drie weken is 90 procent terug. Na een jaar zijn hooguit nog 15 tot 20 mensen niet gevonden, maar hier zitten zelden kinderen bij. Is dit wel het geval, dan is meestal een van de ouders betrokken.'
 
In een aantal gevallen leidde de Amber Alert naar het kind. Zoals bij de eerste Amber Alert in 2009, toen personeelsleden van een fastfoodrestaurant in Rotterdam Lorenzo (4) herkenden. Zij zagen de Amber Alert op de reclameschermen in hun restaurant. In 2011 herkende een conducteur in Deurne op basis van een Amber Alert op zijn NS-zakcomputer de 9-jarige David uit Spijkenisse, die op dat moment 150 kilometer van huis was.

In vijf van de 23 Amber Alerts sinds de invoering in 2008 mocht de nationale aandacht niet baten. Zo werd Millie (12) in 2010 uit haar huis gehaald en dood teruggevonden. Een jaar later kwam de Amber Alert voor Jennefer te laat. Voor het leven van Michael (10) uit Luttelgeest werd in 2012 gevreesd door de vrieskou. Hij werd dagen na de Amber Alert teruggevonden onder het ijs. In 2013 waren twee Amber Alerts voor drie kinderen - Annass (13), en de broers Ruben (9) en Julian (7) - vergeefs. Het was wel de laatste keer dat kinderen dood terug werden gevonden na een Amber Alert.

Hoe ging het vorig jaar en dit jaar?

De enige Amber Alert uit 2016 heeft nog niet geleid tot het kind. De gewelddadige ontvoering van de 2,5 jarige Insiya in Amsterdam eind vorig jaar was eerst reden voor een Vermist Kind Alert en later voor een Amber Alert. Het kindje blijkt met haar vader in India, dat hem niet wil uitleveren. Deze zaak is van de 23 urgente vermissingen in 2016 als enige niet opgelost.
 
In 2015 hadden werden 72 van de 74 kinderen teruggevonden, waarvan twee door een Amber Alert. In het eerste kwartaal van 2017 werden met behulp van zeven Vermist Kind Alerts zeven kinderen teruggevonden. Een Amber Alert is dit jaar nog niet uitgegaan.