Fusie van FNV rond: onrust op komst

Het wordt onrustiger op de werkvloer nu de fusie van de FNV rond is. De vakbondsleden komen in beweging. Dat blijft niet langer beperkt tot de schoonmakers. Er zijn er meer: thuiszorgmedewerkers voeren al maanden actie tegen de bezuinigingen en ontslagen. Soort-bij-soort, dat schept een band. Zelfs het gematigde docentenkorps krijgt met gemak een Amsterdam Arena gevuld als ook zij uiteindelijk gewoon meer poen willen zien.

Met je collega's doe je eerder mee, bijvoorbeeld als er weer een conducteur is mishandeld. Voor ze het weten zijn dan ook niet-vakbondsleden actievoerder. En schrijven zich in als vakbondslid, hoopt de FNV.

Beters

De nieuwe FNV kan veel makkelijker twee tegenstrijdige gezichten laten zien. In een actiegerichte sector zoals de thuiszorg of de schoonmaak zal er net als nu soms aan de lopende band gestaakt worden, terwijl inspecteurs van de Belastingdienst daar bijvoorbeeld helemaal geen zin in hebben. Of neem de horeca, jongeren en studenten nemen voor die paar jaar wel genoegen met nulurencontracten en lage lonen. Daarna gaan ze toch op zoek naar iets beters. Ondertussen boeken de actievoerende thuiszorgmedewerkers soms wel succes. In Steenwijkerland werden tientallen aangekondigde ontslagen ingetrokken. Doen wat bij je past, is het nieuwe motto.

Nu de fusie rond is, kan FNV-voorzitter Ton Heerts eindelijk met meer gezag rondlopen op het Binnenhof. Werkgevers en politiek weten weer met wie ze onderhandelen. Hier staat een voorzitter die zich gesteund weet door zijn achterban. Hij wordt straks niet teruggefloten door het bestuur van een vakbond die de al afgesproken verhoging van de pensioenleeftijd wil terugdraaien.

Heerts heeft bovendien een machtige bondgenoot in het Haagse: Lodewijk Asscher, de PvdA-minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dat leidt tot succesvolle een-tweetjes. Minister en vakbeweging willen schijnconstructies en uitbuiting aanpakken. Coalitiegenoot VVD sputterde nog over wetgeving die Asscher wil invoeren. Via De Telegraaf haalde Heerts afgelopen weekend keihard uit naar grote bedrijven als Shell en Albert Heijn die volgens hem miljardenroof plegen door cao's te ontduiken. En zie: de aanpak van schijnconstructies, te beginnen in de bouw en tuinbouw, wordt sinds dinsdag gesteund door PvdA en VVD.

Werkgevers doen natuurlijk alsof ze blij zijn met een vakbond die de rijen heeft gesloten. Ze hopen op een 'progressieve koers' van de FNV. 'Er liggen veel structurele problemen op een oplossing te wachten, bijvoorbeeld rond arbeidsmarkt, flexwerk, sociale zekerheid en opleiding van de beroepsbevolking. Een optimistische en vooruitdenkende FNV is een onmisbare gesprekspartner om vooruit te komen', klonk gisteren al snel de reactie van werkgeversvereniging AWVN.

De FNV gaat de door de werkgevers benoemde structurele problemen maar al te graag te lijf. 'Koopkracht en echte banen', heet dat in vakbondsjargon. En flexwerk? Dat kan de FNV inderdaad niet progressief genoeg. Maar wel de andere kant op. Doorgeschoten flex en draaideurflex, de werkgevers kennen ook deze vakbondstaal.

Lesje

Jongeren en zzp'ers kunnen de vakbond aan de deur verwachten. Dat wordt een lesje vakbondsgeschiedenis over solidariteit, de achturige werkdag en waar komt de cao eigenlijk vandaan. Een lastig gesprek tussen believers en mensen die denken alles zelf te kunnen regelen. Wie geen vakbondslid is, kan ook eens komen kennismaken. FNV Jong experimenteert met denktanks en een pensioenlab, ook voor niet-leden. 'Er zijn meer aanmeldingen dan plekken', zegt Robbert Coenmans van FNV Jong. 'Maar jongeren lid maken, dat blijft spannend.'

De FNV is hier in afwachting van succesjes, bijvoorbeeld het afdwingen van hogere stagevergoedingen. Wat te denken van de laatste metaalcao: daarin zijn de jeugdlonen al flink opgehoogd.

Wat zeker weer zal opduiken, voor jong én oud, is de cao-voordeel-discussie. Beloon vakbondsleden met een extra vrije dag of ander financieel voordeel. Zij betalen immers via hun vakbondscontributie mee aan de totstandkoming van de arbeidsvoorwaarden waarvan niet-leden meeprofiteren. Waarom moeten arbeidsvoorwaarden voor sommigen gratis zijn? De nieuwe vakbond wordt er een waarvoor je iets moet doen.

De FNV kan door met de ingezette vernieuwing. Het congres van FNV Bondgenoten stemde woensdag alsnog in met het plan te fuseren tot één FNV. Het voorstel kreeg de steun van 379 van de 416 afgevaardigden. Begin oktober ketste het voorstel nog af omdat bij de stemming bij FNV Bondgenoten de vereiste tweederde meerderheid op acht stemmen na niet werd gehaald. Voorzitter Ton Heerts was opgetogen 'Niets bij de FNV komt tot stand zonder strijd. Of het nu over de cao-tafel gaat, of over een fusie.'

FNV Bondgenoten, Abvakabo FNV, FNV Bouw, FNV Sport en de voormalige vakcentrale FNV gaan per 1 januari op in één nieuwe organisatie. De andere fusiepartners gingen vorige maand al akkoord. FNV Kiem besluit eind december. Een aantal bonden vindt het nog te vroeg om te fuseren. Onder meer de Algemene Onderwijsbond, de Nederlandse Politiebond, FNV Zelfstandigen en de Horecabond blijven voorlopig zelfstandig binnen de FNV.