'Trump First', en wee degene die zijn plaats in de zon dreigt in te pikken
Sven Biscop leidt het programma “Europa in de wereld” aan het Egmont – Koninklijk Instituut voor Internationale Betrekkingen in Brussel en doceert aan de UGent.
“America First”: de eerste minister van Montenegro weet nu wat het betekent, en de rest van de wereld heeft het kunnen zien op TV. Het betekent eigenlijk “Trump First”, en wee degene die zijn plaats in de zon dreigt in te pikken. Die wordt zonder pardon uit de weg geduwd, zodat het hoofd van het Huis Trump zijn rechtmatige plek op de eerste rij kan innemen, kin omhoog, borst vooruit, zo parmantig en blinkend als zijn Trump Towers.
Samen met zijn vermanende toespraak zeggen die beelden van de groepsfoto van de staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO afgelopen donderdag 25 mei ons alles over Trump’s minachting voor ons, softe Europeanen. Waren we maar zoals die goede bondgenoot Saudi-Arabië, en bestelden we ook voor 100 miljard dollar aan Amerikaanse wapens (elk, natuurlijk), en stopten we met janken over het klimaat. Het geld daarvoor zullen we hebben, als we de bevelen opvolgen en 2% van het BBP aan defensie uitgeven. Minstens, want dat is maar het absolute minimum, zo informeerde Trump ons. En we moeten stoppen met auto’s te verkopen, vooral Duitse auto’s, aan de Amerikanen, want de Duitsers zijn “bad, very bad”, zo wist de president ons nog te vertellen tijdens zijn bezoek aan de EU.
Het was Hemelvaartsdag, maar in de achting van Europa is Trump niet erg hoog gestegen.
Het was Hemelvaartsdag, maar in de achting van Europa is Trump niet erg hoog gestegen.
Maar eigenlijk gaat het niet over Trump. Hij is maar het donderende gezicht van een Amerika dat nog steeds present zou zijn, ook al was Trump niet tot president verkozen. Dat is een Amerika dat zijn belangen kent, zijn prioriteiten stelt en daar resoluut naar handelt. Dat is wat grootmachten doen. Al sinds Obama in 2012 de Amerikaanse prioriteiten herschikt heeft, betekent dat voor de Amerikaanse strategie China eerst – en niet langer Europa eerst. Ieder ander dan Trump zou daar veel beleefder over zijn geweest. Maar het feit blijft dat de Europese en Amerikaanse belangen en prioriteiten vandaag veel minder samenvallen dan tijdens de Koude Oorlog.
Om met dit Amerika om te gaan, moeten wij Europeanen gaan voor “Europe First”, niet tegenover Amerika, maar tegenover de kortzichtige nationale focus
Om met dit Amerika om te gaan, moeten wij Europeanen gaan voor “Europe First”, niet tegenover Amerika, maar tegenover de kortzichtige nationale focus. Dat betekent samen onze belangen definiëren, de wereld analyseren en prioriteiten stellen, en Europa’s machtsmiddelen samenleggen in alle dimensies: politiek, economisch en militair.
Maar dat doen we niet, zeker niet in de nerveuze aanloop naar de NAVO-bijeenkomst van vorige week. Het was allen voor één, allen die wanhopig probeerden één te plezieren, om toch maar te vermijden degene te zijn die het meest voor de kop kreeg van de koppige president. Het resultaat? Sommige zijn creatief geweest met de boekhouding en doen alleen alsof ze meer gedaan hebben. Anderen waren al meer aan het uitgeven, maar dat gaat ons niet echt zoveel meer capaciteit opleveren. Zeker niet de grote strategische capaciteiten die Europa niet heeft en die geen enkel Europees land zich alleen kan veroorloven.
De Europeanen moeten geen 2% van hun BBP aan defensie uitgeven. We moeten onze defensie integreren, zodat als iedereen een redelijk bedrag spendeert, we samen alle capaciteiten kunnen opstellen die onze strategie vereist en die ons toelaten alleen te handelen indien nodig, op een kosten-efficiënte manier. Het mechanisme om dat te doen bestaat al, in de EU: Permanente Gestructureerde Samenwerking. Nu meer dan ooit moeten Frankrijk en Duitsland het activeren om samen met de anderen die daartoe bereid zijn de geïntegreerde strijdkrachten te bouwen die ons strategische autonomie kunnen geven.
Dat verhaal kan alleen overtuigen als we het samen brengen, ook in de NAVO. De EU als zodanig is weliswaar geen lid van de NAVO, maar niks belet de Europese bondgenoten en partners om vooraf samen te zitten en een gemeenschappelijk standpunt te bepalen. Nu ze voor Brexit gekozen hebben, zullen de Britten hier niet langer hun veto tegen kunnen stellen. Op alle toekomstige NAVO-toppen moeten de Europeanen met één stem spreken. Net zoals in de G7, in de VN en, bovenal, als EU, over defensie, handel en buitenlands beleid. Trump mag op de eerste rij staan, maar hij zal omringd worden door Europeanen die een eerlijke bijdrage leveren, volgens hun eigen definitie, en die weten wat ze willen.