Overheid betaalt Microsoft 3 miljoen voor XP-updates

Van Toorenburg stelde de vragen naar aanleiding van een artikel van Webwereld waarin werd gesproken van een 'miljoenencontract'. Met het gesloten contract wordt gezorgd dat plekken binnen de rijksoverheid waar Windows XP-computers nog aanwezig zijn voorzien blijven van de benodigde updates, schrijft Blok.

Sinds 8 april is Microsoft gestopt met het dichten van beveiligingslekken in het dertien jaar oude besturingssysteem. Dat betekent dat pc vatbaarder is voor virussen, spyware, malware en andere ongewenste indringers. 'XPocalypse', kreeg deze dag als bijnaam mee.

Een woordvoerder van Binnenlandse Zaken liet aan Webwereld weten dat het Rijk zo'n 34.000 tot 40.000 pc's heeft die nog op XP draaien. Twee op de vijf gemeenten hebben computers die draaien op XP, bleek onlangs uit een inventarisering door Nu.nl. En exacte schattingen zijn er niet, maar er zouden wereldwijd nog zomaar een half miljard XP-computers kunnen zijn.

Ontregeling
Bijna alle geldautomaten draaien op een al dan niet aangepaste versie van Windows XP - die overigens nog een paar jaar ondersteuning krijgt. Veel systemen die energiecentrales regelen en sluizen bedienen, worden aangestuurd met XP-computers. Als hackers zich toegang tot deze systemen weten te verschaffen, dreigt ontregeling van het dagelijks leven.

Volgens Blok voldoet het Rijk nu aan de adviezen van de Informatiebeveiligingsdienst (IBD). In het contract is ook nog opgenomen dat niet alleen ondersteuning voor Windows XP is verzekerd, maar ook voor Office 2003 en Exchange 2003.

Gemeenten
Twee weken geleden sloten op initiatief van de vijf grootste gemeenten, Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven (G5), de Informatiebeveiligingsdienst voor gemeenten (IBD) en de VNG ook een ondersteuningsovereenkomst met Microsoft voor 1 jaar.

Een overeenkomst die niet alleen geldt voor de gemeentelijke overheid, maar ook voor andere decentrale overheden zoals waterschappen, provincies en gemeenschappelijke regelingen. Voor dit contract is zo'n 1,1 miljoen euro betaald. Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven hebben zich garant gesteld voor dit bedrag. Ook Den Haag heeft meebetaald, terwijl de stad al is overgestapt naar een ander besturingssysteem. Den Haag wil daarmee 'het belang van de collectieve benadering binnen de gemeentelijke markt op het vlak van informatieveiligheid benadrukken'.

Andere gemeenten kunnen zich ook aansluiten bij het contract. Gemeenten met minder dan 30 duizend inwoners betalen 5.000 euro. Voor gemeenten met meer dan 30 duizend inwoners zijn de kosten 15.000 euro.

Waarom gestopt?
Waarom is Microsoft gestopt met de updates? XP is dertien jaar oud en er zijn al een aantal nieuwere versies van Windows verschenen: Windows Vista (2006), Windows 7 (2009) en Windows 8 (2012). Het beveiligen van al die systemen kost veel tijd, geld en mankracht. Die kan beter worden gestoken in de beveiliging van die nieuwere systemen. XP is namelijk gebouwd in een tijd dat veel mensen nog niet online waren. Inmiddels is vrijwel iedereen dat. Daardoor is het systeem inmiddels achterhaald. Mensen maken veel meer gebruik van internet: voor sociale media, online aankopen, de belastingaangifte, enzovoorts. Ook cybercriminelen zijn steeds slimmer geworden. De moderne versies van Windows kunnen telkens veel beter rekening houden met die nieuwe vormen van internetgebruik én de verbeterde aanvallen, aldus Microsoft.

'Wanneer we een nieuw besturingssysteem lanceren, staat al meteen vast tot wanneer de ondersteuning loopt,' licht Hans Bos, chef technologie bij Microsoft Nederland, toe. 'Bij XP was afgesproken dat de ondersteuning in 2012 stopgezet zou worden. Dat werd uiteindelijk nog twee jaar verlengd, maar nu houdt het echt op. Je kunt het vergelijken met een toegangsdeur die aan vervanging toe is. Je kunt er nieuwe sloten inzetten, maar uiteindelijk is het hout zo verrot dat er een hele nieuwe deur in moet.'