In het pollenseizoen is zo'n neusdouche best nuttig
Het ziet er tamelijk exotisch uit. Een mini-theepotje waarmee je zout water in het ene neusgat giet, waarna het water het andere neusgat weer uit loopt. Dit eeuwenoude reinigingsritueel uit India heeft vaste grond aan de voet gekregen in het westen. Neusdouches zijn er inmiddels te kust en te keur, bij drogist en apotheek. De vraag is: werkt het? Helpt het spoelen van de neus tegen verkoudheden en ontstoken neusholten?
Het werkt. Het wetenschappelijk bewijs is niet overweldigend, maar sinds 2010 overtuigend genoeg voor kno-artsen om de neusdouche aan te bevelen bij tal van kwalen aan de luchtwegen. Denk aan verkoudheid, acute en chronische ontstekingen van neus en bijholten, allergieën voor gras, pollen, huisstofmijt en dierenvachten.
'Uit de meeste onderzoeken blijkt dat een neusspoeling veel ellende afvoert zoals virusdeeltjes, bacteriën, stof en pollen.' Dat zegt Rob van der Hulst, kno-arts bij het ziekenhuis Amstelland in Amstelveen. Hij noemt de neusdouche 'een hele nuttige aanvulling' op bestaande medicatie.
Vuil, stof en bacteriën worden normaal gesproken door trilhaartjes uit onze neus verwijderd. 'We vergelijken het weleens met een roltrap. Als je een druppel inkt voor in de neus aanbrengt, brengen de trilhaartjes die in een kwartier naar de keel. Maar een infectie verlamt de trilhaartjes waardoor de afvoer van vuil en bacteriën stagneert. Een spoeling neemt de functie van de trilhaartjes tijdelijk over.'
Op internet staan talloze filmpjes waarin het gebruik van de neusdouche wordt gedemonstreerd. Van der Hulst: 'Wij leren patiënten dat ze voor de spiegel moeten gaan staan. Het hoofd vrijwel rechtop. Je zet de tuit van het potje op het rechterneusgat, je houdt je mond open en spant je huig door ka-ka-ka te zeggen. Dan loopt het water het andere neusgat uit. In de spiegel kun je dat controleren. Als je te ver naar voren leunt, lukt het niet. Als je te veel naar achteren leunt, loopt het in de keel. Dat is op zich niet erg, bacteriën overleven het maagzuur niet.'
In Nederland kun je gewoon kraanwater gebruiken. In veel andere landen wordt geadviseerd het eerst water te koken om te voorkomen dat je bacteriën van buiten in je neus en holten brengt.
(Tekst gaat verder onder de afbeelding)
Uit de meeste onderzoeken blijkt dat neusspoeling veel ellende afvoert zoals virusdeeltjes, bacteriën, stof en pollen
Belangrijk is dat het water lauw en lichtzout is: drie theelepeltjes zout op een liter water. Sommige mensen zijn zo enthousiast over hun netipotje (zoals het in India heet) dat ze de spoeling het hele jaar door gebruiken, preventief. Dat gaat Van der Hulst wat ver. 'Maar als je partner verkouden wordt of als het pollenseizoen begint, is het wel handig om preventief te spoelen.'
Om de zogenaamde exotische herkomst van de neusspoeling moet Van der Hulst een beetje lachen. 'Toen de mens nog op handen en voeten liep gebruikte hij al water om zijn neus te reinigen. Gewoon een kommetje van je handen maken. Rivier- of zeewater opsnuiven en uitproesten.'