Gehoorschade belaagt vooral de bouw

De cijfers zijn vrijdag bekendgemaakt door Volandis. Dit kennis- en adviescentrum voor de bouw baseert zich daarbij op periodieke keuringen die bouwvakkers om de paar jaar - vrijwillig - ondergaan. Bij het Nederlandse Centrum voor Beroepsziekten heeft de bouw ook al de twijfelachtige eer een 'koploper' te zijn. In 2014 kwamen daar 2.490 meldingen van gehoorschade binnen, waarvan ruim 86 procent (2.147 meldingen) uit de bouw.

Gehoorschade is niet te genezen. Het kan gevaarlijke situaties geven op werk, omdat instructies of waarschuwingen niet of slechts deels worden gehoord. En behalve een grote kans op baanverlies, is er ook het gevaar van een sociaal isolement.

Komt geluid boven de 80 decibel dan moet een bedrijf gehoorbescherming beschikbaar stellen, boven de 85 decibel moeten die oordoppen ook op. Ter vergelijking: een normaal gesprek voeren levert 60 decibel aan geluid op.

Veelgehoorde klacht: lawaaioverlast

Lawaaioverlast is een veelgehoorde klacht in de bouw, erkennen alle betrokkenen. Maar over hoe dat aan te pakken lopen de meningen toch uiteen. Zo'n 40 procent van de werknemers op de bouwplaats heeft te maken met lawaaioverlast, meldt Volandis. Die klachten kunnen nog als subjectief worden afgedaan, zegt arbeidsepidemioloog Johan Timmerman van Volandis, die geschrokken is van de cijfers over doofheid. 'Lawaai in de bouw is van alle tijden. Werkgevers en werknemers moeten zich er beter van bewust worden hoe ermee om te gaan.'

Werkgevers erkennen dat het probleem bij de bron - de bedrijven - moet worden aangepakt. 'Maar dat is niet altijd mogelijk', zegt Joba van den Berg, directeur sociale zaken van werkgeversorganisatie Bouwend Nederland. 'Het gaat er niet alleen om dat we in cao's afspreken dat er voldoende beschermende middelen voor handen zijn, die middelen moeten ook worden gebruikt. En werkgevers moeten hun personeel daarop ook durven aanspreken.'

Volgens haar zijn bouwvakkers zich nog onvoldoende bewust van hun eigen gedrag en de gevolgen. 'Vooral bij kleine klussen blijft gehoorbescherming liggen. Maar zo bouwt de schade zich op.'

Gebrek aan controles

Vakbond FNV heeft vooral kritiek op het gebrek aan controles door de inspectie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. 'Wij vragen al twintig jaar om uitbreiding van de inspectiedienst', zegt Wim van Veelen, beleidsadviseur veilig en gezond werken. 'Lawaaioverlast is een van de oudste problemen als het om arbeidsomstandigheden gaat. Maar ondanks alle wetgeving, kennis en instanties die er zijn, lukt het niet deze problemen te voorkomen.'

Bij overtredingen van de arbowetgeving deelt de inspectie gewoonlijk eerst een waarschuwing uit, waarna een tweede inspectie volgt. Hoe vaak dat jaarlijks gebeurt is niet bekend, omdat geluidsoverlast onderdeel is van reguliere controles, waarbij niet altijd meetapparatuur aanwezig is. Dat wordt dus anders in het najaar.