Beverschade in Viersel: “Tientallen hectaren wei waardeloos geworden”

In 2015 werd 47.574,29 euro uitbetaald aan landbouwers en boomkwekers voor beverschade. Voor de in 2016 ingediende dossiers bedraagt de uitbetaalde schade voorlopig 47.410 euro. Dat blijkt uit het antwoord van Vlaams Milieuminister Joke Schauvliege op een schriftelijke vraag van Gwenny De Vroe (Open Vld).

Het Agentschap Natuur en Bos ontving in 2015 zes meldingen van schade door bevers en in 2016 vier. Daarvan werden respectievelijk vijf en drie dossiers ingewilligd. Twee van de vijf dossiers uit 2015 en twee van de drie uit 2016 hebben betrekking op het Viersels Gebroekt. Door de dammen die de bevers er opwerpen, stromen de aangrenzende weilanden over. Zo is 29 hectaren weiland van landbouwer André Van Tendeloo uit Viersel waardeloos geworden. Hij moet nu al zijn veevoer aankopen.

Eigen risico

“Mijn schade van 2015 heb ik vlak voor nieuwjaar 2016 eindelijk uitgekeerd gekregen. Het gaat niet om het volledig verlies, want er wordt altijd 5% ‘eigen risico’ afgetrokken en ook de kosten om alle rotte gewassen die op de overstroomde weilanden staan af te halen, kan ik niet verhalen. Op sommige percelen raak je alleen nog met rupsbanden.”

Van Tendeloo kreeg te horen dat zijn aanvraag voor 2016 ook goedgekeurd is, maar op de uitbetaling is het nog wachten. Ook het beverschadedossier van een collega-landbouwer uit Grobbendonk die weiland in Viersel heeft liggen, werd goedgekeurd. “Er zijn nog meer gedupeerden, maar omdat zo’n schadedossier indienen veel papierwerk vergt - je moet de schade binnen de twaalf dagen melden en er moeten mensen ter plaatse komen kijken - schrikt het velen af.”

De buizenstructuur die de provincie in 2013 in de beverdam stak om het waterpeil op een aanvaardbaar niveau te houden, bleek een maat voor niets. “Momenteel zijn er een achttal dammen”, zegt Van Tendeloo. “Op de Tappelbeek zijn er nu ook al. Aan de Kleine Beek richting gemeentelijke visvijver hebben de bevers onlangs een eik omgelegd. Mijn zoon heeft vorige zaterdagavond voor de eerste keer een bever gezien. Hij hoorde een plons en zag hem wegzwemmen.”

Bevercoördinator

Bevercoördinator Gert Van Hoydonck, van het Agentschap Natuur en Bos, bevestigt dat twee van de vier ingewilligde schadedossiers betrekking hebben tot Viersel. “Het gaat daar om een grote oppervlakte. De problematiek in het Viersels Gebroekt is wel complexer dan louter de aanwezigheid van bevers. Het is een historisch overstromingsgebied. Tijdens het voorjaar van 2016 heeft het meer geregend dan het waterlopensysteem kon slikken. Op een gegeven moment stond het water er ruim een meter boven het maaiveld. Op dat moment hebben die beverdammen geen invloed meer op de waterstand en de doorstroming. Meestal spoelen ze dan zelfs weg zoals hier ook het geval was. De beverdammen in Viersel worden geregeld verlaagd door de waterbeheerder. Eén grote beverdam wordt op een afgesproken peil gehouden.”

In het Viersels Gebroekt resideert één beverfamilie. Intussen zou er op de Tappelbeek nog eentje zijn bijgekomen. Bij de aanstelling van de bevercoördinator werd gesteld dat Vlaanderen tegen 2018 500 bevers wil zodat de minimumgrens voor een duurzame populatie bereikt wordt. Of dat streefdoel gehaald zal worden? “Bij mijn weten was er niet echt een streefdatum, maar we gaan dat cijfer zeker halen, al schat ik eerder tegen 2019”, vertelt Van Hoydonck.

“Omdat het aantal territoria gemakkelijker op het terrein kan worden vastgesteld dan het aantal bevers, wordt het aantal territoria gebruikt om de populatiegrootte te kunnen schatten. Op dit moment zijn er 120 gekende territoria. De bever doet het dus zeker goed in Vlaanderen. Een aantal van +/- 165 territoria is ons streefdoel en zou overeenkomen met 500 bevers.

In de provincie Antwerpen is het aantal beverterritoria vooralsnog beperkt in vergelijking met de aantallen op Dijle en Maas. Naast de populatie ter hoogte van het Viersels Gebroekt zijn er nog twee territoria gekend in Balen en Retie in de bovenlopen van de Netes. Omdat het om natuurgebied gaat vlak tegen de kanalen wordt vermoed dat deze bevers afkomstig zijn van de Maaspopulatie. Daar is nog geen schadedossier ingediend, al is er door opstuwing wel een maïsakker onder water gelopen. Hun aanwezigheid daar wordt opgevolgd door onze diensten.”

In Vlaanderen zijn de bevers, hun holen en burchten beschermd. De bever is ook een Europese habitatrichtlijnsoort.