Het was in die woelige tijden dat Van Rompuy als eerste president zijn eigen job moest definiëren. Ooit werd die voorgesteld als een topjob voor politieke kracht­patsers, genre Tony Blair, die de hele Europese Unie op sleeptouw zouden nemen. Van Rompuy ging een andere richting uit: die van discrete dirigent in de coulissen. Het sloot beter aan bij zijn eigen persoonlijkheid. Maar bovenal, hij was er ook echt van overtuigd dat die invulling de enig mogelijke was.

De tijd heeft hem grotendeels gelijk gegeven. Europa zou geen zelfverklaarde ­keizer verdragen. En de vele stormen waar de Unie door moest, creëerden tegelijk kansen om gezag en leiderschap uit te bouwen. Perfect is het model niet. Op absolute crisismomenten werd vooruitgang te vaak in millimeters gemeten. Europa gaf te vaak de indruk achter de feiten te moeten aanhollen. Maar dat had meer met de beperkingen van Europa zelf te maken dan met die van Van Rompuy.

Het is moeilijk te beoordelen wat vandaag het meest doorweegt: de opluchting over de stormen die getrotseerd zijn (de euro is er nog altijd, de bankenunie is een feit) of de bezorgdheid over het zwaar weer dat nog te wachten staat (Russen aan de grens met Oekraïne, Britten oncomfortabel dicht bij de uitgang, de electorale opmars van de eurosceptici). Zeker is dat Europa weer meer moet worden dan de optelsom van 28 min of meer sluitende begrotingen.

Maar dat zal niet meer de job van Van Rompuy zijn. Voor de laatste keer in zijn carrière vulde hij de voorbije dagen de verhuisdozen. Met één zekerheid: het Europees presidentschap zal nog lang de vingerafdrukken dragen van de Belg die de functie als allereerste mocht uitoefenen. En dat is goed zo.