Parisiens mogen stadsbudget mee beheren, maar willen niet
Voor de derde keer al lanceert de Parijse PS-burgemeester Anne Hidalgo een verkiezing: Parijzenaars mogen zelf beslissen hoe de 100 miljoen euro van het participatief budget moet worden besteed. Uitdaging van deze editie: de lage opkomst van 3 procent van vorige keer opkrikken.
Alle Parijzenaars, ongeacht leeftijd en nationaliteit, hebben nog tot 20 oktober de tijd om hun stem uit te brengen voor een van de 624 geselecteerde projecten van burgerparticipatie. Het gaat om zeer uiteenlopende plannen die met elkaar gemeen hebben dat ze de levenskwaliteit en de sociale cohesie in Parijs moeten versterken: een zwembad aan de oever van de Seine, studieplaatsen voor scholieren, de verbetering van gevaarlijke kruispunten, herinneringsborden voor lokale verzetshelden, klimmuren, betere fietspaden, petanqueterreinen enzovoort.
Tijdens haar verkiezingscampagne in 2014 beloofde de Parijse burgemeester Anne Hidalgo om gedurende zes jaar een half miljard euro, ofte 5 procent van de totale begroting, in een participatief budget te investeren. Minstens een derde van dat geld moet naar initiatieven in populaire wijken gaan, een mooi woord voor kansarme buurten.
Hidalgo hecht veel belang aan de campagne en dat blijkt onder meer uit het feit dat Parijs met een fraaie website uitpakt en dat er maar liefst 150 stembureaus werden geopend. Er zijn ook mobiele stembureaus per bakfiets.
Hier en daar krijgt Hidalgo de kritiek dat haar drijfveren verre van onbaatzuchtig zijn. De Parijse burgermoeder zou vooral haar eigen populariteit willen vooruithelpen en nu al volop plannen maken om zich in 2022 kandidaat te stellen voor de presidentsverkiezingen. Een verdenking die Hidalgo dit jaar ook wel zelf aanwakkerde met een opvallende slogan: 'Avec le budget participatif: le changement ça se voit'; een duidelijke verwijzing naar de slogan 'Le changement c'est maintenant' waarmee huidig president François Hollande (ook PS) in 2012 de verkiezingen won. Kwatongen beweren dat Hidalgo met haar slogan Hollande belachelijk wil maken. "Hidalgo zorgt wel voor verandering, Hollande trappelt ter plaatse."
Hidalgo ontkent niet dat ze de president "een beetje wou prikkelen". De krant Le Parisien eindigde een artikel over deze kwestie met volgende zinsnede: "Met zulke vrienden heeft Hollande geen vijanden nodig."
Tegelijk is duidelijk dat de inspanningen van Hidalgo om zoveel mogelijk Parijzenaars bij de campagne te betrekken geen onoverbodige luxe zijn. Een van de grootste uitdagingen van dit soort initiatieven blijkt de lage opkomst. Bij de vorige edities brachten slechts 67.000 van de 2,2 miljoen Parijzenaars een stem uit, ongeveer 3 procent.
Latijns-Amerika geeft goede voorbeeld
Parijs is trouwens niet de enige stad die problemen heeft om mensen te mobiliseren voor zijn participatief budget. Ook andere Franse steden als Grenoble, Metz en Rennes kampen met een opkomst van amper 3 procent. Internationale grootsteden als New York, Berlijn en Lissabon zitten eveneens in de experimentele fase.
Ook bij ons krijgt het idee van de burgerbegroting navolging. Er waren al try-outs in Mechelen, Genk, Kortrijk en het district Antwerpen
In Latijns-Amerika, waar op dit vlak een langere traditie bestaat, ligt de opkomst doorgaans veel hoger. In de Chileense stad San Antonio neemt ondertussen al een kwart van de bevolking deel aan verkiezingen voor het burgerbudget.
Ook in België krijgt het idee van de burgerbegroting steeds meer navolging. In Mechelen, Genk en Kortrijk waren er al enkele try-outs; in het district Antwerpen staat men al iets verder. Een miljoen euro, 10 procent van de totale begroting, gaat daar al enkele jaren naar projecten die via stedelijk wijkoverleg worden beslist. De jongste jaren bleek dat de 190.000 inwoners van dit zeer multiculturele stadsgedeelte niet enkel veel belang hechten aan fietsvriendelijke straten, maar ook aan jongerenprojecten. Onder andere plannen voor huiswerkbegeleiding werden als prioriteit naar voren geschoven.