De herrie op straat begint totalitaire trekjes te krijgen
Het festivalseizoen draait op volle toeren. Voor binnenstadbewoners die hun huis niet kunnen of willen verlaten is er geen ontkomen aan. De opdringerige basdreun is alomtegenwoordig. In Nederland heeft immers iedereen recht op z’n feestje. Elke automobilist mag tot diep in de nacht voor mobiele deejay spelen, elke motorrijder mag zo vaak hij wil zijn uitlaat laten knallen. Niet alleen huisschilders en straatwerkers hebben recht op arbeidsvitaminen, de recreant heeft ook recht op barbecuemuziek in een park. Menig omwonende draait dan de volumeknop van de eigen audio-installatie of tv hoger om het niet te horen, en dit dan weer tot ergernis van de buren. Zo plant de geluidsepidemie zich voort.
Angst voor de stilte lijkt inmiddels onze nationale fobie. Ook in de stiltecoupé ben je niet veilig voor ringtones en muzieklekkende koptelefoons. Nou en? Schaamteloosheid is de volstrekte ontkenning van de aanwezigheid van de ander, zo schreef Sartre.
zevenhonderd
Volgens een rapport uit 2011 van de Onderzoeksraad van de Europese Unie sterven jaarlijks zevenhonderd Nederlanders door geluidstress. Dat is meer dan in het verkeer.
Handhaving van geluidsgrenzen heeft voor de overheid geen prioriteit. Integendeel, ze blaast haar luidruchtige partijtje mee. Wie uiteindelijk toch wat nachtrust geniet, kan namelijk al in alle vroegte en ook op zondag gewekt worden door gemeentelijke straatveegmachines. In ruil voor een schone straat krijgt de burger akoestische vervuiling in de vorm van oorverdovend geraas. In Utrecht bijvoorbeeld, zijn de veegmachines zeven dagen per week actief van half zes ’s morgens tot half elf ’s avonds.
Deze niet aflatende strijd tegen het zwerfvuil lijkt inmiddels een vorm van smetvrees en bovendien vergeefs. Burgers voelen zich uitgenodigd steeds meer afval op straat te gooien: de veegmachine kan toch elk moment langskomen. En zo is de cirkel rond en heeft de gemeentereiniging een rechtvaardiging voor uitbreiding en nieuw materieel.
Utrecht is hard op weg evenementenstad bij uitstek te worden. De Tour de France en Giro deden de Domstad reeds aan, de Spaanse Vuelta volgt. Inmiddels hebben we ook een Canal Pride: acht uur lang onafgebroken pompende basdreunen waarvan de wijde omtrek mag meegenieten.
Gesprekken met opeenvolgende wethouders van GroenLinks en de VVD, waarin ik samen met andere bewoners de geluidstapeling aan de orde stelde, leverden geen hoorbaar lawaaibeheersingsbeleid op.
geprivatiseerd
De openbare ruimte is vergaand geprivatiseerd en dus beschouwt de burger, die veranderd is in consument, deze niet meer als een gedeelde ruimte waarin je rekening houdt met anderen. De publieke ruimte dient vooral om gehoord te worden, als zelfbevestigingspodium.Individualisering en het gebrek aan sociale consensus lijken nog slechts gecompenseerd te kunnen worden door de tijdelijke saamhorigheid en de geluidsbubbel van massa-evenementen en festivals. En wat is er leuker dan groepsgewijs schreeuwend naar huis te lopen met een blikje in de hand en die dan op willekeurige vensterbanken achter te laten?
grootste schreeuwer
Een samenleving die zich kenmerkt door een permanente aanval op de relatieve stilte, waarin steeds vaker een decor van akoestische vervuiling heerst, is op den duur niet leefbaar. Daar wordt steeds minder naar elkaar geluisterd, daar ontaarden debatten steeds sneller in grote woede en dreigementen. Daar heerst nog slechts degene die het hardste schreeuwt en met de simpelste oplossingen aan komt zetten.
Dictaturen kenmerken zich vaak door stilte, individuele expressie in het openbaar wordt niet getolereerd. Wie zich daaraan bezondigt, loopt grote kans geruisloos te verdwijnen. In onze democratie wordt de relatieve stilte, die voor reflectie noodzakelijk is, stelselmatig doodgedreund. Daar heerst steeds vaker de dictatuur van de deejay, de geestdodende bas. Alomtegenwoordigheid en het voortdurend binnendringen van de privésfeer zijn totalitaire kenmerken. <
