Antwerpse judocoaches bang voor weerbots schandalen: “We verloren in 20 jaar kwart leden, en nu dit”

Niki Heylen (31) en haar man Luc Van Nuffel zijn allebei professioneel judocoach en lid van de judoclub Antwerpen United Judo vzw, met hoofdkwartier in de Berchemstadionstraat.

Heylen is ook een van de getuigen die sinds vorige vrijdag in De Standaard dag na dag uitpakken met verhalen van seksueel misbruik in de judowereld, waarover we ook in deze krant berichtten. “Gelukkig was ik zelf geen direct slachtoffer van misbruik of intimidatie. Aan de topsportschool waar ik zat, hadden meisjes van 13, 14 jaar klachten over één bepaalde trainer. Het gaat om dezelfde man die door Ann Simons (bronzen medaille in 2000, red.) is aangeklaagd en die vandaag nog altijd een topfunctie heeft bij de judofederatie. De reactie van de judofederatie toen: ik werd geschorst, omdat ik de goede naam van die persoon en van de federatie besmeurde.”

Geen blootstelling

Het is nooit meer goed gekomen tussen de tweevoudig Belgisch kampioene en de judofederatie. “Ik geef alleen training buiten de federatie om. Bij Jespo, de vzw van de stad voor jeugdsport, geef ik les aan verschillende groepen met in totaal tweehonderd kinderen, van 3 tot 14 jaar. Bij de vzw Sporta in Stabroek en Berchem heb ik nog eens 150 leerlingen. Ik hou dat heel bewust buiten de federatie. Ik wil geen kinderen blootstellen aan dat milieu. Ik zou niet willen dat mijn eigen kinderen daarin terechtkomen.”

Niki en haar man zijn blij dat de schandalen nu eindelijk naar buiten komen, maar ze zijn ook beducht voor de weerbots ervan. “Twintig jaar geleden had de judofederatie nog 22.000 leden. Vandaag nog maar 17.000”, zegt Luc Van Nuffel. “We kwamen natuurlijk wel van de hoogdagen onder Jean-Marie Dedecker en kampioenen als Ingrid Berghmans of Ulla en Gella. Maar de federatie heeft het ook fout aangepakt, met altijd maar dezelfde ouderwetse visie en nadruk op zware trainingen in plaats van bewust te proberen jongeren aan te trekken.”

En nu komen er nog eens de schandalen bij. Zoals het verhaal van Leen, die zegt als tiener jarenlang gemanipuleerd en misbruikt te zijn door haar trainer. ‘Hij verplichtte me naar zijn garage te komen. Daar kon hij ongestoord zijn ding doen... Nadien voelde ik me zo vuil dat ik me bleef douchen.’

Niki Heylen: “Die man is uiteindelijk correctioneel veroordeeld maar hij is vandaag nog steeds actief lid, aangesloten bij de judofederatie. Soms staat hij samen met Leen op de mat en lijkt hij haar uit te dagen. Dat kan toch niet?”

Volgens Niki Heylen is de cultuur die leidt tot grensoverschrijdend gedrag er nog altijd. “Vandaag hebben nog twee jonge vrouwen contact met mij opgenomen om hun verhaal te doen. Dat gaat over verregaand misbruik van vijf, zes jaar geleden. Het zijn ook nog altijd dezelfde mannen die de plak zwaaien als in mijn tijd. Die gaan zo gauw niet veranderen. En die gaan elkaar en hun eigen instelling maximaal afschermen. Zoals dat ook jarenlang bij de Kerk is gegaan, ja.”

Vernederingen

Niki Heylen schat dat de gevallen van ernstig misbruik van na 2000 tot nu in de tientallen lopen. “Het is scheefgegroeid in die extreme machocultuur, vooral op het hogere, nationale niveau. Het gaat van vormen van seksuele intimidatie tot machtsmisbruik, vernederingen, regelrechte verkrachting. De slachtoffers zijn meestal minderjarig en soms zijn ze extra kwetsbaar omdat ze thuis of op school problemen hadden of niet lekker in hun vel zaten. De foute toestanden zijn nooit echt aangepakt door de federatie. Ze gaan er vanavond over vergaderen, heb ik gehoord, maar ik verwacht er niet veel van.”

Nochtans is een glasheldere, doortastende reactie vanwege de judofederatie nu van het grootste belang, meent Niki Heylen. “Ik krijg nu wel veel positieve reacties van ouders. Dat we goed bezig zijn, dat ik een sterke madam ben, dat ze in ons geloven. Maar wat zullen de effecten op langere termijn zijn? Voor ons? Voor andere judoclubs? We gaan nu eerst zien wat de federatie doet en daarna willen we vanuit ons team een statement opmaken.”