Een bustour langs de misleidende kamerplanten van brievenbusfirma's

'Wat we gaan doen is huisvredebreuk, dat zeg ik alvast!' Financieel journalist Arno Wellens (39) is in zijn element. Voor in de touringcar hanteert hij de microfoon als een volleerde gids. Deze bus rijdt volgens de folder meestal richting Huishoudbeurs of Beverwijkse Bazaar. Vandaag staat iets heel anders op het programma. 'Normaal doe ik dit in mijn eentje', zegt Wellens, 'en draag ik zo'n DHL-bezorger-pak.'

Deze Kamerplanttour is een project van kunstenaar Tinkebell (37) en Wellens samen. Zij strijdt met haar kunst tegen onrecht, recentelijk richtte ze haar pijlen op een ambtsbericht dat leidt tot de uitzetting van Afghanen. Hij publiceert op zijn online platform 925 (spreek uit: nine to five) en schreef het boek Het Euro Evangelie. Ze ontmoetten elkaar op een exclusieve datingsite. Zij las zijn boek en geloofde iets haast niet: bestond die kamerplantconstructie echt?

Die kamerplantconstructie licht Wellens graag toe in de bus. De Belastingdienst moet controleren of internationale bedrijven daadwerkelijk in Nederland zijn gevestigd. Wellens: 'De baas van de Amsterdamse Belastingdienst heeft inspecteurs geïnstrueerd: 'Kijk maar of ze een kamerplant hebben.'' Volgens Wellens zijn de inspecteurs die brievenbusfirma's moeten opsporen 'woedend' dat hun werk is gereduceerd tot planten turven. 'En dat lekken ze dan naar mij.'

Bedrijven reageren adequaat op het kamerplantcriterium. Zodoende bevat Amsterdam volgens Wellens een groot aantal kantoren met alleen een kamerplant. Dat gaat hij laten zien. Maar eerst mogen we uitstappen op de Westermarkt en door de brievenbus van een klein grachtenpandje gluren. 'Op dit adres waren 37 bedrijven gevestigd. Maar ze zijn verhuisd en ik weet waarheen, kom maar mee!' Terug in de bus vervolgt Wellens: 'We zijn afhankelijk van bedrijven waarvan de beveiliging laks is. Niet twitteren dat we eraan komen!'

Handtas

De projecten van de activistische kunstenares Tinkebell, het alias van Katinka Simonse, stuitten vaak op woede en weerstand. Zo maakte ze een handtas van de vacht van haar eigen kat, nadat ze die eigenhandig zou hebben gewurgd.

Haar idee piepkuikens door de shredder te halen, werd een publieke rel en haar kunstwerk met tientallen hamsters leidde tot een rechtszaak. De kunstenares zegt de dubbele moraal ten opzichte van dieren aan de kaak te willen stellen.

De bus is gevuld met dertig geïnteresseerden, deels achterban van Wellens en deels van Tinkebell. De tour is onderdeel van Tinkebells tentoonstelling How on earth should this be art? bij Concordia in Enschede. Het is een vreemde combinatie, die linkse en rechtse wereldverbeteraars in één bus (Milieudefensie meets Forum voor Democratie, letterlijk).

Tinkebell en Wellens worden beiden gedreven door verontwaardiging. Deze tour demonstreert niet alleen de eenzaamste kamerplanten van Amsterdam, maar ook de werkwijze van de kunstenaar en de journalist: recht op het onrecht af.

Allebei maakten ze zich daar in het verleden niet populair mee. Tinkebell kan een boek samenstellen uit de doodsbedreigingen die ze krijgt, Wellens vertelt over 'nachtelijke telefoontjes' van een Oekraïense 'bad ass'. Tinkebell is binnen de kunstwereld een buitenbeentje en Wellens' overvalmethode wordt wel cowboyjournalistiek genoemd.

Kamervragen

Als we bij het verhuisde kantoor aankloppen waar volgens Wellens de vrouw aanwezig is die namens tientallen brievenbusfirma's de telefoon opneemt (als de Belastingdienst belt), blijft de deur dicht. Op naar de volgende halte. Vlak naast de A10, achter 'de schoen', dat glazen gebouw op pootjes, staat het kantoor van Alliance Rostec Auto BV. Directeur is de Rus Sergej Chemezov.

Er komt haast stoom uit Wellens' oren als hij uitlegt: 'Die Chemezov staat op de EU-sanctielijst!' Chemezov mag Nederland niet in, maar om van de Nederlandse belastingsregels te profiteren, zou hij toch echt zijn bestuursvergaderingen in Nederland moeten houden.

Wellens' verontwaardiging leidde eerder tot Kamervragen van SP en Groenlinks. Hij gaat ook aangifte doen, vertelt Wellens. Tijdens de Kamerplanttour nemen Tinkebell en hij de versnipperde administratie uit een papiercontainer mee. In de bus leest hij daarna een zojuist ontvangen e-mail voor van het bedrijf waar we eerder op de deur hebben gebonsd: ze zijn not amused. Wellens lijkt blij met deze confrontatie. Hij vermengt thrillseeking met zijn strijd voor de goede zaak.

Gelukkig zijn er ook thrills voor de deelnemers aan de Kamerplanttour. Op de Zuidas kunnen we bij twee kantoren naar binnen gluren. 'Kijk op je telefoon, doe of je hier werkt, niet naar de receptionist kijken!' En vlak voordat de beveiliging ingrijpt, bewonderen we de kamerplant van Metinvest, staal- en mijnbouwbedrijf van de Oekraïense oligarch Rinat Akhmetov (een van de driehonderd rijkste mensen op de wereld).

Zo te zien is het een yucca, die hebben weinig water nodig. Kost een paar tientjes, maar het kan een heel goede investering zijn. Wellens is geïrriteerd als we gedwongen het gebouw verlaten, maar ook trots. De receptionist had al iets over de Kamerplanttour gelezen, vertelt hij: 'Zij hadden geen flauw idee dat hier een mijnbouwbedrijf zat!'

Volgende Kamerplanttour: 21/6, zie facebook.com/kamerplanttour
Groepsexpositie: How on earth can this be art?, Concordia, Enschede, t/m 2/7.