“Het evenwicht tussen de rechten van de huurder en van de verhuurder wordt verstoord. De huurwaarborg optrekken van twee naar drie maanden zonder garanties voor de meest kwetsbare groepen op de huurmarkt, is onaanvaardbaar.” Vlaams Parlementslid Katrien Partyka (CD&V) is niet te spreken over de plannen van minister van Wonen Liesbeth Homans met het nieuwe huurdecreet.

De huurwetgeving is sinds de jongste staatshervorming een Vlaamse materie. Minister van Wonen Liesbeth Homans werkt aan een decreet om de Vlaamse huurregels vorm te geven. Uit de teksten die ze al heeft besproken met het werkveld, blijkt dat ze daarbij ook aanpassingen doet die niet in het Vlaamse regeerakkoord staan.

Een huurwaarborg van drie maanden maakt het voor kwetsbare groepen nog moeilijker om een huurwoning te vinden, vreest Partyka. “Wie begint te huren, moet dan in één keer vier maanden huur neertellen, drie maanden waarborg, plus één maand huur. Je moet niet leven van een uitkering om dat veel geld te vinden”, zegt ze.

Homans verdedigt de hogere huurwaarborg als tegenprestatie voor de zogenaamde huurwaarborglening. Een huurder zou zo de huurwaarborg op een geblokkeerde rekening kunnen storten zonder dat de verhuurder de afkomst van het geld (een lening) kent.

Ze wijst er ook op dat een voldoende hoge huurwaarborg verhuurders kan overtuigen om te verhuren aan “minder voor de hand liggende huurders”. Een huurwaarborg blijft tenslotte essentieel om de verhuurder enige zekerheid te geven bij wanbetaling en huurschade.

Maar voor Partyka is het onvoldoende om een plan voor een huurwaarborglening aan te kondigen in ruil voor de invoering van drie maanden huurwaarborg in het decreet. “Er is geen sluitende garantie dat een dergelijk systeem zou werken”, zegt ze. “Het huidige systeem met bankwaarborgen, ook een vorm van lening voor de huurwaarborg, werkt alvast niet.” In de plannen van Homans wordt de bankwaarborg — een systeem waarbij de huurder de waarborg in schijven afbetaalt aan de bank, maar waar de banken erg weigerachtig tegenover stonden — overigens geschrapt. De huurwaarborg via het OCMW blijft wel bestaan.

Kwetsbare gezinnen

Partyka erkent dat in het voorontwerp ook goede elementen staan, zoals het verplichte afsluiten van een brandverzekering. De regels voor kortlopende huurovereenkomsten worden versoepeld en de verhuurder kan een contract makkelijker opzeggen voor een grondige renovatie.

Maar de huurmarkt kampt nu al met grote problemen door het erg lage aanbod aan betaalbare huurwoningen. Kwetsbare gezinnen hebben het erg moeilijk om een betaalbare woning te vinden. Voor Partyka doet Homans in haar plannen te weinig inspanningen om de situatie te verbeteren.

“De minister vertoont een totaal gebrek aan ambitie om de problemen aan te pakken. Ze neemt geen enkele maatregel om privé-investeringen in de huur te stimuleren, en ook over de discriminatie op de huurmarkt is in het decreet niets terug te vinden”, zegt ze. “Als dat zo blijft, dan zal het bij niet-bindende zelfregulerende maatregelen blijven.”

Minister Homans vindt het voorbarig om nu al te communiceren over haar ontwerp. Het wordt nu bekeken door de Inspectie van Financiën. Daarna volgt er mogelijk nog politiek overleg tussen de kabinetten.