De oppositie noemde het wetsontwerp van de regeringspartij PiS uitholling van de onafhankelijke rechtspraak en ondermijning van de democratie. Ook de EU sprak haar bezorgdheid uit.
De Poolse senaat moet de wet nog goedkeuren, maar ook in dat college heeft de conservatieve en eurosceptische partij Recht en Rechtvaardigheid van partijleider Jaroslaw Kaczynski een meerderheid.
De volksvertegenwoordigers gingen vrijdagavond al akkoord met een wet die hun meer zeggenschap geeft bij de benoeming van rechters. Volgens de critici druist dat in tegen de grondwet, die scheiding der machten voorschrijft.
De tegenstanders reageerden ook nu met ontzetting. ''Het is een zwarte dag in de geschiedenis van Polen'', zei Grzegorz Schetyna, de leider van oppositiepartij Burgerplatform (PO). Buiten het parlementsgebouw werd gedemonstreerd. Later op de avond wordt een grote toeloop verwacht bij een protestbijeenkomst voor het presidentieel paleis in Warschau.
Gesprek
Volgens EU-bronnen zou de Poolse president Andrzej Duda weigeren met EU-president Donald Tusk over de justitiehervormingen te praten. Hij zou een uitnodiging van Tusk, zelf Pool en oud-premier van het land, hebben afgeslagen.
In een open brief roept Tusk de president op met spoed de ''politieke crisis in ons land" met hem te bespreken. ''Het is aan ons om, samen, een sombere afloop te voorkomen die kan leiden tot de marginalisering van Polen in Europa", schrijft Tusk, die zijn verklaring eindigt met ''Alstublieft, laten we het proberen, meneer de president."
Volgens Duda’s kabinetschef ziet de president ''geen ruimte voor een tussenkomst van het hoofd van de Europese Raad”, meldt het Poolse persbureau PAP. De Poolse ministers van Buitenlandse Zaken en Justitie gaven eerder deze week ook al niet thuis bij een verzoek om dialoog van Frans Timmermans, vicevoorzitter van de Europese Commissie.
In Brussel en veel lidstaten bestaat grote zorg over vier nieuwe wetten waarmee regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) gerechtelijke hervormingen wil doorvoeren. Volgens Timmermans bedreigen ze afzonderlijk al de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht maar alle vier samen brengen ze justitie onder de volledige politieke controle van de regering.
Timmermans riep Warschau woensdag op de wetten ''in de wacht te zetten” en bereidt intussen juridische stappen voor.