NIP-test om downsyndroom op te sporen wordt (zo goed als) gratis

De NIP-test bestaat al sinds 2013 in ons land, maar kostte toen nog zo'n 600 euro. Hoewel de prijs de voorbije jaren gestaag zakte, bleef de test voor veel zwangere vrouwen te duur. "Dat zorgde ervoor dat enkel mensen die het zich konden permitteren de test lieten uitvoeren", zegt Johan Van Wiemeersch van de Vlaamse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie. "Door de test voor iedereen bijna volledig terug te betalen, heft minister van Volksgezondheid Maggie De Block de ongelijkheid op."

In de praktijk zullen de meeste vrouwen nog maximaal 8,68 euro moeten betalen voor de test. Voor zwangere vrouwen met een voorkeurregeling, de meest kwetsbare groep, is de test zelfs volledig gratis. Minister De Block (Open Vld) trekt 15 miljoen euro uit voor de terugbetaling, goed voor zo'n 100.000 NIP-tests per jaar. 

"Er zijn jaarlijks ongeveer 120.000 bevallingen, dus dat komt goed uit", stelt Van Wiemeersch. "Er zullen immers nog altijd vrouwen zijn die de test weigeren."

Niet automatisch

De NIP-test zal niet automatisch bij elke zwangere vrouw worden afgenomen, benadrukt Van Wiemeersch. Ook niet bij vrouwen met een verhoogd risico. "Een vrouw heeft nog altijd het recht om de test niet te laten uitvoeren. Counseling blijft enorm belangrijk. We zullen de test aanraden, maar mensen tegelijk goed moeten informeren over de gevolgen en de beperkingen van de test. Niet elke test zal conclusief zijn, alles hangt af van de hoeveelheid foetale cellen in het bloed van de moeder. En we moeten ook aandacht besteden aan de gevolgen van een positieve test. Uiteraard kiest de vrouw zelf of ze de zwangerschap laat afbreken, maar we zullen de mogelijkheid aanbieden."

De NIP-test kan met 99,8 procent zekerheid zeggen of een foetus een trisomie-afwijking heeft, waarvan een van de belangrijkste afwijkingen het downsyndroom is. Dat is met 4,6 op 10.000 geboortes ook meteen de meest voorkomende. "Maar een negatieve NIP-test wil niet zeggen dat een kindje volledig gezond is", zegt Van Wiemeersch. "Bovendien bestaan in de geneeskunde geen 0 en 100, er zullen altijd uitzonderingen zijn. Met die foutenmarge zullen we moeten leren leven."

Na een positieve NIP-test volgt nog altijd een vruchtwaterpunctie om de test te bevestigen. Er zullen wel veel minder vruchtwaterpuncties nodig zijn, en dat is een goede zaak. "Zelfs in de meest ervaren handen houdt zo'n punctie een risico in. Bij 1 op de 150 à 200 puncties loopt het mis en volgt een miskraam", zegt Van Wiemeersch. Volgens berekeningen van het Kenniscentrum voor de Gezondheid en de Hoge Gezondheidsraad sterven er op die manier jaarlijks 50 gezonde baby's.

Echografie 

Ook nu veel vrouwen voor de NIP-test zullen kiezen, zal de zogenoemde nekplooimeting niet verdwijnen. Vóór de NIP-test was het meten van de nekplooi via een echografie in combinatie met een bloedtest de belangrijkste indicator voor het syndroom van Down. 

"De echografie die wordt uitgevoerd in het eerste trimester blijft erg belangrijk, want daarbij wordt op veel meer gelet dan alleen op de nekplooi. De nekplooimeting zal aan belang verliezen omdat het slechts een kansberekening was. Met de NIP-test is het ja of nee. Maar tegelijk kunnen we met de nieuwe apparatuur ook het maagje, de wervelkolom en het blaasje van de baby zien, en ook dat is erg belangrijk", zegt Van Wiemeersch.