Conceptakkoord Amsterdam: einde aan erfpacht, verdubbeling parkeertarief

De plannen maken deel uit van het akkoord dat de twee partijen na twee weken onderhandelen hebben gesloten voor de vorming van een nieuw stadsbestuur. In plaats van de jaarlijkse pacht die aan de gemeente wordt afgedragen, moeten de huizeneigenaren voortaan slechts één keer een bedrag overmaken aan de gemeente.

De nieuwe pachtplannen maken zo een einde aan een erfpachtsysteem dat dit jaar zijn 118de verjaardag vierde. Met dit systeem bezit een woningkoper het huis maar niet de grond daaronder. Die is van de verpachter. Dat kan de gemeente zijn maar ook een ondernemer, landgoedeigenaar of kerk. Per jaar of per maand betaalt de huizenbezitter 'pacht' voor de grond, een soort huur, de 'canon' geheten. Die ligt vaak voor langere tijd vast, in Amsterdam is dat doorgaans 50 jaar.

De gemeente heeft 80 procent van de grond in de stad in bezit en de erfpacht spekt de gemeentekas jaarlijks met zo'n 100 miljoen euro.

Profiteren
Binnen het college van de hoofdstad, waar de PvdA decennialang de dienst uitmaakte, heeft altijd veel sympathie bestaan voor de gedachte dat dankzij erfpacht de hele stad ervan profiteert als de grond meer waard wordt. Zo zijn de huizen rond het Vondelpark na een grootscheepse opknapbeurt in waarde gestegen. Met de pacht profiteert zo de hele stad van die waardestijging.

Maar het erfpachtsysteem is nu erg ondoorzichtig en onvoorspelbaar. Doordat de canon vaak voor decennia is afgekocht, denken veel huizenbezitters dat zij ook praktisch eigenaar zijn van de grond. Huizen op erfpacht zijn in Amsterdam ook amper goedkoper dan huizen op eigen grond. De bezitter komt daar vaak pas achter als het erfpachtcontract wordt vernieuwd, en de canon doorgaans aanzienlijk verhoogd. Wat eerst was afgekocht of een paar tientjes per maand kostte, wordt snel een paar honderd euro. Daarom zijn banken de laatste jaren terughoudender geworden in het financieren van woningen waarvan de canon ruim binnen de looptijd van de hypotheek afloopt; ze vrezen dat hun klanten straks de hypotheek niet meer kunnen betalen.

D66-leider Jan Paternotte zegt met de nieuwe plannen een einde te maken aan de 'schaamteloze afroming' door de stad. Hiermee krijgen de huizenbezitters nu 'zelf de touwtjes in handen', zegt hij tegen de Telegraaf. D66 en GroenLinks willen middels een referendum in 2015 de Amsterdammers laten bepalen of huizenbezitters het recht krijgen de grond onder hun huis te kopen.

Ook de sociale huurmarkt gaat op de schop. Er komt een minimum aan sociale huurwoningen van 45 procent in plaats van 60 procent nu.

Verdubbeling parkeertarief
In ruil voor de hervormingen op de woningmarkt gaat GroenLinks in het akkoord aan de haal met een verhoging van de parkeertarieven in Amsterdam. Die gaan fors omhoog, weet Het Parool; parkeren in de hoofdstad wordt nu twee keer zo duur. 'Wij willen autobezit in de stad ontmoedigen en ervoor zorgen dat Amsterdam weer de fietshoofdstad van Europa wordt', aldus GroenLinks-leider Rutger Groot Wassink die ook de scooter van het fietspad wil verbannen. Burgemeester Eberhard van der Laan maakte in januari bij het tv-programma Buitenhof al bekend dat de gemeente snorscooters wil weren van de hoofdstedelijke fietspaden. Dat plan ook bij het toekomstige college op steun rekenen.

De overige groene accenten van het akkoord mogen eveneens aan GroenLinks worden toegeschreven. Zo komt er een plan dat ervoor moet zorgen dat de uitstoot in 2018 met 20 procent wordt gereduceerd. Ook komt er een klimaatfonds van 72 miljoen euro. Verder wordt er 20 miljoen uitgetrokken voor zonnepanelen en nog eens 20 miljoen om de woningisolatie te verbeteren.

Onderwijs voor D66
Daartegenover staat dat D66 zich ook in Amsterdam als de onderwijspartij mag profileren. Bijna de hele onderwijsagenda van de sociaal-liberalen wordt overgenomen: 140 miljoen mag het college verdelen. 12 miljoen gaat naar kwaliteitsverbetering in het mbo, 69 miljoen voor huisvesting, 24 miljoen voor leraren die hun bevoegdheid willen halen en 12 miljoen voor de verbetering van de luchtkwaliteit in de scholen. Ook kunnen mensen voortaan zelf kiezen naar welke basisschool zij hun kroost sturen. Dat gaat gepaard met beleid dat ervoor moet zorgen dat kansarme kinderen met kansrijke kinderen naar school gaan.

Ook zijn er extra miljoenen uitgetrokken om de decentralisatieplannen van het Rijk op te vangen. Zo komt er een noodfonds met 53 miljoen euro om de bezuinigingen op te vangen.

Met een structurele bezuiniging van 109 miljoen euro op het ambtelijk apparaat tot 2018 hoopt het toekomstig college geld op te halen.

Later vanmiddag presenteren de twee partijen het volledige akkoord. Met dit akkoord in de hand zal woensdag naar een derde partij gezocht worden om het tot een meerderheid te komen en zo een college te vormen. Door middel van een vragenlijst mogen de PvdA, VVD en SP kenbaar maken wat zijn van het conceptakkoord vinden, wat zij missen en welke kandidaat-wethouders zij hebben aan te bieden.