'Bij atletiek valt meer te juichen of te treuren dan bij hockey'

Van 2008 tot 2010 was Herman Kruis coach van de Nederlandse hockeysters, nu wil hij met het vrouwenteam van Wit-Rusland naar de Spelen. 'Als Nederlandse trainers hun kennis niet delen, ben je in 2024 uitgekakt en verdwijnt hockey van de Olympische Spelen', aldus Kruis. 'Dan wint Nederland de laatste gouden medaille, maar is de sport niets meer waard. Draai het om en maak van hockey een mondiale sport.'

In meerdere opzichten voldoet hockey niet aan de olympische criteria van een 'global sport', zegt Kruis (61), tevens coach van overgangsklasser Push en directeur van de Cruyff Academy in Roosendaal. 'Het IOC eist van een olympische sport minstens twintig landen op wereldniveau met een volwaardige competitie. Het IOC peilt tevens de populariteit. Bij de Spelen van Londen in 2012 zaten de tribunes vol bij hockey, in Rio was het vorig jaar een stuk minder. En die beelden beklijven.'

Versleten tradities

Laat hockey zich vooral niet veilig wanen op basis van versleten tradities, waarschuwt Kruis. 'Je kunt niet zeggen: we horen bij die club en dat zal wel zo blijven. De Spelen zijn vooral big business. Er komen nieuwe sporten bij, andere sporten vallen af. Over BMX werd aanvankelijk wat lacherig gedaan, maar het is wel een wereldsport. Hoeveel mensen kijken wereldwijd naar een hockeywedstrijd?'

Hockey is wellicht een te massief onderdeel van de Spelen. Kruis: 'Bij het IOC zeggen ze ook: jullie zijn twee weken aan het hockeyen om drie medailles te verdelen. Het draait op de Spelen om emotie. Atletiek wordt tien keer beter bekeken dan hockey, omdat er zoveel medailles worden uitgereikt. Er valt veel meer te juichen of te treuren.'

Al in 2013 uitte het IOC zijn zorgen in een bijeenkomst met de internationale hockeyfederatie (FIH), vertelt Kruis. 'We kregen het verwijt dat hockey emotieloos was. Jullie maken een doelpunt, rennen naar het midden van het veld en beginnen weer opnieuw: dat was het imago van hockey bij het IOC.

'Het spel is razendsnel, de toeschouwers hadden geen tijd om een doelpunt te vieren. Mede daarom duren wedstrijden nu vier keer een kwartier plus 40 seconden extra speeltijd na een strafcorner of een doelpunt. De Nederlandse speelsters maakten een koddig dansje als ze hadden gescoord, als parodie op het bijna verplichte juichen. Met de videoreferee en nieuwe spelregels liepen we voorop, maar hockey zoekt naar emotie.'

Gering bereik

Kruis constateert dat hockey bovendien een gering bereik heeft op sociale media. 'Alles wordt gemeten, hockey moet echt aan de bak. Dr. Batra, de nieuwe Indiase FIH-voorzitter, heeft de mondialisering tot een speerpunt van zijn beleid gemaakt. De verschillen zijn nu veel te groot. Ik hoop met Wit-Rusland komende zomer te promoveren naar de A-poule van het EK. Maar de Spelen van 2020 komen te vroeg voor Wit-Rusland.'

De beelden waren bijna koddig, tijdens een oefenwedstrijd vorige week tussen de hockeysters van Den Bosch en Wit-Rusland (6-0). Kruis instrueerde zijn ploeg in het Engels, zijn Wit-Russische tolk zweepte de speelsters voortdurend op. Vandaag vertrekt de Wit-Russische ploeg naar Vancouver voor deelname aan de tweede ronde van de Hockey World League.

Google Translate

Google Translate is het motto van Kruis, ook als zijn speelsters hem berichten sturen via Facebook. 'Blijkt weer iemand zwanger te zijn. Mijn beste speelster ontbreekt in Vancouver, omdat ze net moeder is geworden. Het past in hun cultuur om al jong kinderen te krijgen.'

Niet alleen de communicatie is een struikelblok voor Kruis, sommige hockeysters lijken zo uit het café te zijn gehaald 'Mijn speelsters zijn geen atleten. We hebben een inhaalslag gemaakt, maar het probleem is dat de meeste hockeytrainers in Wit-Rusland onvoldoende kennis hebben. Ze doen maar wat.'

Onder leiding van president Loekasjenko hanteert Wit-Rusland een streng, communistisch systeem. De starheid is niet eenvoudig te doorbreken, ervoer Kruis. 'Ik ontdekte tijdens een profielschets van die meiden dat ze collectivistisch dachten. Dat zit ook in hun systeem: onderscheid je niet, blijf bij elkaar. Een speelster manifesteerde zich als een echte winnaar, ik heb haar meteen aanvoerder gemaakt.'

Dictatuur

Voelt Kruis zich niet bezwaard dat hij in een dictatuur werkt? 'Ik praat er geregeld over met mensen in het land. Natuurlijk willen ze meer vrijheid, maar iedereen is beducht voor de chaos en anarchie in buurland Oekraïne. Wit-Rusland wil stapje voor stapje veranderen, het Zwitserland van Oost-Europa zijn. Niet voor niets werden de vredesonderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in Minsk gevoerd.'

Voor het EK zaalhockey in Minsk moest Kruis zich melden bij de minister van Sport. 'Hij zei: ik kan alleen iets voor je doen als je een medaille wint. Voor drieduizend toeschouwers werd het brons. Ik werd meteen ontboden door de minister. Als voormalig basketbalcoach vond hij dat mijn presentatie leidend moest zijn in andere sporten. Wit-Rusland moet scoren in sport, als uithangbord van het communistische regime. Ik vlieg er zo weer uit als we niks presteren in de World League.'

Kruis krijgt als coach in Wit-Rusland slechts een onkostenvergoeding. 'Ik hoef ook niets meer, zolang mijn tolk als kinderarts slechts 500 euro per maand verdient. Voor mij telt het geluk van mijn speelsters. Na het EK zaal zaten die meiden huilend in de kleedkamer. De aanvoerder zei: 'Herman, we zijn als puin begonnen, we gaan als familie naar huis. Onbetaalbaar toch?'