Waar de operationele winst van de Franse tak daalde tot 372 miljoen euro, zag KLM de operationele winst juist toenemen tot 681 miljoen euro. Weliswaar daalden de omzetten van beide bedrijven, maar ook daar was er bij KLM met een afname van 1,1 procent sprake van een minder sterke daling dan bij Air France waar ze een omzetdaling zagen van 4,3 procent.
Hoe je ook naar de cijfers kijkt, over het grote geheel presteerde KLM in 2016 duidelijk op alle vlakken beter dan haar Franse zuster.
Het is daarom niet voor het eerst dat er vraagtekens gezet worden bij het in 2004 gesloten huwelijk tussen Air France en KLM. Keer op keer werd de toeschouwer ervan verzekerd dat KLM niet zo gegroeid zou zijn en de huidige prestaties niet had kunnen leveren, als een samengaan met Air France was uitgebleven. Maar naarmate de jaren verstrijken, worden de verschillen steeds groter, met misschien dit jaar wel als hoogtepunt.
Wanneer er tijdens de persconferentie vragen gesteld worden over de verschillen tussen Air France en KLM, wordt er nadrukkelijk gewezen op bijvoorbeeld de invloed van de verschillende belastingsystemen in Nederland en Frankrijk. En, zo betoogt topman Jean-Marc Janaillac: We moeten niet vergeten hoeveel belangrijke stappen er ook door Air France zijn gezet in de afgelopen jaren. Hoe je het ook wendt of keert, met de goede cijfers van KLM en budgetdochter Transavia, die ook tot de KLM Groep behoort, komt KLM-topman Pieter Elbers thuis met het beste rapport.
Meneer Elbers, de resultaten van de luchtvaartgroep zijn sterk verbeterd. Wiens verdienste is dat vooral?
"Dat is een goede vraag, maar ik denk dat het uiteindelijk de inspanningen zijn van de mensen bij KLM die bijgedragen hebben aan deze resultaatsverbetering. We hebben het afgelopen jaar een aantal afspraken met elkaar gemaakt over productiviteitsverbeteringen en aanpassingen in de organisatie en die afspraken beginnen wat mij betreft hun vruchten af te werpen. Ik koppel dat ook heel duidelijk terug aan onze mensen. Ik zie het als het 'oogsten' van wat we samen gedaan hebben. En natuurlijk draagt de lage brandstofprijs eraan bij, maar uiteindelijk hebben onze investeringen geleid tot lagere kosten. We hebben een goede ontwikkeling doorgemaakt."
Vorig jaar zei u nog enigszins voorzichtig: Het bedrijf staat weer op twee benen. Hoe staat Air France-KLM er nu voor wat u betreft?
"We zetten als Air France-KLM een beter resultaat neer dan vorig jaar. De groep staat nu dus steviger. Dat KLM daar nu een belangrijke bijdrage aan heeft geleverd, is goed voor de groep. En ik hoop dat Air France uiteindelijk in staat is om ook de volgende stappen te maken."
Even terug naar de bijdrage van de medewerkers. Die zijn duidelijk niet altijd tevreden met de acties die er zijn ondernomen. Kijk bijvoorbeeld naar het schrappen van een cabinelid op langere vluchten. Tegelijkertijd zitten zij wel op een nullijn. Hoe profiteren zij van de betere resultaten?
"Eén onderdeel van de cao is een aanzienlijk verbeterde winstdienstregeling. Als het goed gaat met je bedrijf, dan delen de medewerkers mee. Gaat het niet goed, dan haal je met elkaar de broekriem een beetje aan. Daar geloof ik in. Die regeling zullen we in de komende dagen communiceren naar onze mensen."
De ticketprijzen staan stevig onder druk. Het geld moet dus ook op andere plekken uit de organisatie gehaald worden om winstgevend te blijven. Op een gegeven moment houdt dat schrappen van kosten toch ook een keer op?
"Schrappen van kosten doe je op veel manieren. Er is altijd veel focus op en aandacht voor de arbeidskosten. En dat is logisch, want dat is een belangrijk element. Maar we besparen niet alleen daar op, maar bijvoorbeeld ook op het gebied van inkoop. We richten processen anders in en richten ons op digitalisering. Ik heb er alle vertrouwen in dat, in de periode van vijf jaar die we daarvoor neergezet hebben, we komende jaren door zullen gaan met kostenbesparingen."
In Frankrijk wordt momenteel gewerkt aan een nieuwe dochteronderneming Boost. Het idee is dat er daar gewerkt wordt met goedkoper personeel, om op die manier de concurrentie met andere maatschappijen beter aan te kunnen. Is het denkbaar dat KLM ook in Nederland met zo'n variant gaat werken?
"Op de vraag of KLM ook een Boost-variant op gaat zetten is het antwoord nee. Zolang we door kunnen gaan op de ingeslagen weg en de kosten omlaag kunnen blijven brengen, geloof ik in de huidige KLM-setting."
Als we kijken naar de bestaande lowcost-variant binnen Air France-KLM, namelijk Transavia, dan zien we ook daar sterke groeicijfers. Onder andere op de Nederlandse markt was er in het afgelopen jaar sprake van 11 procent groei. Zijn jullie bang dat de groei op de Nederlandse markt een keer ophoudt? De gemiddelde Nederlander kan maar een paar keer per jaar op vakantie.
"Transavia heeft een ontzettend goede naam en reputatie in Nederland. Maar buiten Nederland is dat minder. Air France-KLM kan helpen die naamsbekendheid te verbeteren, waarmee we ook meer inkomend verkeer voor Transavia in Nederland kunnen genereren. Er zit dus wat ons betreft nog groei in Transavia."
Was die beperkte naamsbekendheid ook de achterliggende reden voor de recente sluiting van de Europese Transavia-basis in München?
"München is geboren vanuit het plan van Air France-KLM om te komen tot de oprichting van een pan-Europese luchtvaartmaatschappij. Jean-Marc Janaillac koos hierin een andere koers dan zijn voorganger."
Voor de thuismarkten Frankrijk en Nederland zijn er echter nog wel groeiambities. Gaat de groei van Transavia uiteindelijk niet ten koste van KLM?
"Nee. We groeien voorlopig met beide. Zowel met KLM als Transavia. Daar ligt de kracht wat mij betreft. De cijfers tussen die bedrijven zijn natuurlijk anders. Procentueel gezien is de groei bij Transavia hoger; de absolute groei is sterker bij KLM."
Betekent dat dan dat jullie KLM en Transavia meer aan elkaar gaan koppelen?
"Wat mij betreft wel. Daar kunnen we nog best wat meer uithalen. KLM heeft een hartstikke sterke positie in het midden- en kleinbedrijf. Daar kunnen we Transavia best in meenemen. We hebben klanten die met Transavia naar Nice vliegen en met KLM terug vanuit Genua. Als we daar betere koppelingen maken, kunnen nog wel wat stappen zetten."
Groeien op Schiphol is echter moeilijk. U heeft het zelf ook wel eens gezegd: Schiphol is vol. Als u toch Transavia en KLM wilt laten groeien, heeft u of extra luchthavens nodig, of er moet iets gebeuren op Schiphol. Is er genoeg aandacht voor dit probleem?
"Ik denk dat iedereen zich in Den Haag realiseert hoe belangrijk de mainportfunctie van Schiphol is. Dat wordt gedragen door het langeafstandsnetwerk van KLM. Bedrijven uit China vestigen zich in Amsterdam, omdat we vanuit daar acht bestemmingen rechtstreeks aanvliegen. Bedrijven uit Amerika komen hier, omdat je achttien keer per dag naar de VS kan. Dat soort elementen zijn wel heel belangrijk. En ja, er is voldoende aandacht. Maar dat betekent niet dat je daar morgen een oplossing voor hebt. Het Aldersakkoord uit 2008 is een zorgvuldig gecreëerd bouwwerk met allerlei belanghebbenden zoals de overheid, KLM, Schiphol en bewoners. Als je tegen de grenzen van dat akkoord loopt, moet je met die partijen ook weer om de tafel om nieuwe afspraken te maken. Maar volgens mij is er voldoende aandacht voor dit onderwerp."