Chiharu Shiota legt verbanden in een web van rode wol
Rood speelt een grote rol in het werk van de Japanse kunstenares Chiharu Shiota. Symbool voor de banden met haar familie. In Den Bosch hangt ze een zaal vol draden wol. Rood uiteraard.
Misschien helpt het om hun verschillen te overbruggen, als Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (CU) samen naar het Noordbrabants Museum in 's-Hertogenbosch reizen. En zich daar onderdompelen in het reusachtige web van draden, dat de Japanse kunstenares Chiharu Shiota heeft gespannen in een zaal van 130 vierkante meter.
De wirwar van draden van tweeduizend bollen rode wol vult de ruimte met een betoverende rode gloed. Ze zijn verbonden met metalen bootjes. Met tien assistenten heeft Shiota bijna twee weken achtereen aan gewerkt aan de installatie, die een metafoor is voor levens die met elkaar verbonden raken. De bloedrode draden symboliseren aders, levensdraden die elkaar kruisen en soms ook verweven raken. Wie weet leidt een uurtje bezinning in dit kunstwerk, met de toepasselijke titel 'Onzekere Reis', ter plekke tot een verstrengeling van de draadjes van Segers en Pechtold. En de ontdekking dat uit een naar het lijkt onontwarbare kluwen toch iets moois kan ontstaan.
Anders dan de meeste hedendaagse kunst
Genoeg gedagdroomd, er is op deze eerste tentoonstelling in Nederland van Chiharu Shiota (Osaka, 1972) meer moois te zien. Het esthetische van haar werk, dat daarnaast ook altijd een diepere lading heeft, gaf voor conservator Hans November de doorslag om Shiota naar het Noordbrabants Museum te halen. Ze maakt 'ontzettend mooie dingen' en daarmee onderscheidt ze zich volgens de conservator in de wereld van hedendaagse kunst, die momenteel doordrenkt is van politiek geladen werk. "Daar is op zich niets mee, maar het gaat vaak wel ten koste van de visuele aantrekkelijkheid."
In de zoektocht naar identiteit smeert Shiota zich in met modder, als een tweede huid
Die ervaring had hij ook toen hij twee jaar geleden op de Biënnale van Venetië het Japanse paviljoen binnenstapte. Shiota had dat ingericht met een installatie die dé sensatie was van deze kunstmanifestatie. November: "Die biënnale stond bol van kunst met een politieke lading. Je moest heel veel lezen en lange films bekijken om te snappen waar het over ging." De esthetiek was vaak ver te zoeken bij deze moeilijke kunst, tot hij het werk van Shiota zag. "Ik had mijn familie bij me, geen kunstkenners, en die werden er ook helemaal door gegrepen. Ik wist meteen dat ik haar werk wilde laten zien." Met steun van de Renschdael Art Foundation lukte dat. Deze stichting ondersteunt de ambitie van het Noordbrabants Museum om elk jaar een expositie te brengen van een toonaangevende hedendaagse kunstenaar, wiens werk niet eerder in Nederland te zien was. Vorig jaar introduceerde het museum de Noord-Ierse kunstenares Claire Morgen, die installaties maakt met opgezette dieren.
'Tussenin' gevoel
Van Shiota worden 24 werken getoond, uit de periode 1994 tot nu, waaronder video's en foto's van performances, tekeningen, een bronzen beeld en grote kleine sculpturen met draden. Ze tonen niet alleen haar veelzijdigheid, maar ook haar zoektocht als kunstenaar. Ze begon in 1992 met een studie schilderkunst, maar al snel vond ze het schildersdoek te beperkt. Ze wilde ook lijnen buiten het doek, 'in de lucht' trekken. Ze ging performances uitvoeren waarbij ze haar eigen lichaam als canvas gebruikte. De ontmoeting met performance kunstenaar Marina Abramovic bleek bepalend voor haar ontwikkeling. Ze verliet Japan en vervolgde haar kunstopleiding in Duitsland. Tegenwoordigt woont en werkt ze in Berlijn.
Haar werk gaat over herinneringen en de zoektocht naar haar identiteit. Sinds ze weg is uit Japan, heeft ze een 'tussenin' gevoel. In een van haar performances smeert ze zich in met modder, als een tweede huid. Hoe goed ze zich ook wast, er is altijd iets, zegt ze, dat niet weg gewassen kan worden en 'voor altijd in mijn hart blijft'. De bloedbanden met haar familie maakt ze ook zichtbaar door zich te bedekken met een wirwar van rubberen slangen waar een rode vloeistof (bloed) doorheenstroomt. Hoe ze ook probeert zich eraan te ontworstelen, gaandeweg wordt ze helemaal ingekapseld. Zo vergaat het je ook als je haar reusachtige web van rode draden binnenstapt. Je kunt je er niet meer van losmaken.
Chiharu Shiota: Between the Lines, opent morgen in het Noordbrabants Museum in 's-Hertogenbosch. Te zien t/m 15 oktober.