Direct naar artikelinhoud
Turteltaks

Kan Tommelein toveren? Niet zo snel

Energieminister Bart Tommelein.Beeld bob van mol

Bart Tommelein wil de Turteltaks wegtoveren. Door de groenestroomquota te verhogen, kan de schuldenberg van de groenestroomcertificaten helemaal gedekt worden, meent hij. De impact op de factuur is amper tien euro. Hoera? Niet zo snel.

“Als het kan, verlaag ik de factuur meteen, maar die plots laten verdwijnen zal niet lukken. Ik ben Merlijn de tovenaar niet.” Aan het woord: Vlaams minister van Energie Tommelein op 6 mei vorig jaar, de dag van zijn eedaflegging in het parlement als opvolger van Annemie Turtelboom.

Een jaar later lijkt Tommelein nu toch een toveroplossing te hebben gevonden voor de Turteltaks, de energieheffing die vorig week ongrondwettelijk bleek.

De liberaal pleit voor een verhoging van de groenestroomquota. Die quota verplichten energieleveranciers om minstens een bepaald percentage aan hernieuwbare stroom aan te bieden, waarvoor ze groenestroomcertificaten moeten kopen. Nu ligt dit quotum op 20,5 procent. Tommelein wil dat naar 23 procent optrekken. Zo kan - volgens hem, want er zijn geen officiële cijfers - de schuldenberg van groenestroomcertificaten worden opgekuist zonder nieuwe heffing.

De energieleveranciers zullen hun meerkosten wel doorrekenen aan de consument, maar die vallen behoorlijk mee: 10 euro per jaar voor een gezin met een gemiddeld verbruik, in plaats van 100 euro per jaar met de Turteltaks.

“In principe is de verhoging van de groenestroomquota een goede zet”, zegt energiespecialist André Jurres van NPG Energy. “Zo stimuleer je de vergroening van de elektriciteitssector. De gezinnen of bedrijven die minder verbruiken zullen ook minder betalen voor de verhoging van de groenstroomquota. Wie investeert in groene energie - zonnepanelen of windmolens - wint hier dus bij."

Dit was veel minder het geval bij de Turteltaks. Die heffing hield maar in beperkte mate rekening met het verbruik. Wat ervoor zorgde dat singles verhoudingsgewijs veel meer betaalden dan gezinnen, en kmo’s veel meer dan de industrie.

'De gezinnen of bedrijven die minder verbruiken zullen ook minder moeten betalen voor de verhoging van de groenstroomquota'
Energiespecialist André Jurres van NPG Energy

Maar...

Ook de oppositie reageert positief. “Natuurlijk: dit is ons voorstel van enkele jaren terug”, zegt Johan Daenen van Groen. “Mijn partij is altijd tegen de asociale energieheffing geweest. Via de groenstroomquota werken is veel rechtvaardiger.” Hetzelfde geluid bij de sp.a: “Alles keert terug zeker?”, vraagt Joris Vandenbroucke zich af. “Turtelboom was absoluut tegen een doorrekening van de schulden via de energieleveranciers. Nu doet haar opvolger net het omgekeerde.”

Maar...
Beeld AFP

Al had Turtelboom twee jaar geleden wel haar redenen om te kiezen voor een heffing in plaats van voor een verhoging van de groenestroomquota.

Ten eerste: via de quota moet wel 21 procent btw betaald worden, in tegenstelling tot een heffing. Ten tweede: eigenaars van zonnepanelen betalen zo minder de schulden mee af, doordat ze een laag verbruik hebben. Via een heffing moeten ze meer bijdragen aan de put die ze - weliswaar wettelijk - zelf gecreëerd hebben. En ten derde: door meer rekening te houden met het verbruik, wordt de grote industrie zwaarder belast. Vooral de chemiebedrijven in de Antwerpse haven dan.

De Vlaamse bedrijvenkoepel Voka stelt in een reactie dat de verhoging van de groenestroomquota nefast zou zijn voor de Vlaamse industrie

Al die argumenten blijven vandaag geldig.

Minister-president Geert Bourgeois (N-VA) benadrukte vanochtend, tijdens een parlementair debat over de vernietiging van de Turteltaks, niet toevallig dat “de btw een belangrijk element is waarmee rekening moet gehouden worden bij de zoektocht naar een alternatief”. De Vlaamse bedrijvenkoepel Voka reageert dat de verhoging van de groenestroomquota nefast zou zijn voor de Vlaamse industrie. “Op die manier wordt het heel moeilijk, zeker voor de energie-intensieve bedrijven om concurrentieel te blijven tegenover het buitenland.” Er zijn vandaag wel een aantal vrijstellingen, maar volgens Voka volstaan die niet. 

'Gisterenavond was er nog een interkabinettenwerkgroep. Daarop vertelden de medewerkers van Tommelein dat ze nog alles moesten narekenen. En dan staat ’s ochtends zijn voorstel in de kranten. Komaan zeg'
Een N-VA-bron

Quid N-VA?

Zeker N-VA is gevoelig voor bezwaren van de industrie. De partij lijkt dan ook een koele minnaar van 'de toveroplossing van Tommelein'. Ook CD&V, de andere partij in de Vlaamse coalitie, hapt voorlopig niet toe. “Het is zeker een piste die we kunnen bekijken”, zegt minister Hilde Crevits. Maar meer ook niet.

Dat Tommelein vanochtend een soloslim speelde op de voorpagina van Het Laatste Nieuws zorgt ook voor tandengeknars bij de coalitiepartners. “Gisterenavond was er nog een interkabinettenwerkgroep. Daarop vertelden de medewerkers van Tommelein dat ze nog alles moesten narekenen. En dan staat zijn alternatief 's ochtends in de krant. Komaan zeg”, klinkt het misnoegd in de N-VA-rangen.

Bovendien is er nog de vraag of een verhoging van de groenstroomquota wel écht goed nieuws is voor het klimaat. Energiespecialist Jurres: “Voor de energiemarkt wel. Dat staat vast. Maar paradoxaal genoeg betekent dit niet dat de uitstoot van schadelijke broeikasgassen in Vlaanderen daardoor sterk zal dalen."

Want hoe dan ook blijft de energiefactuur zo stijgen, vervolgt Jurres. En dat betekent dat gezinnen niet worden aangezet om van stookolie of gas over te schakelen op elektriciteit om hun huizen te verwarmen. "Voor het klimaat is het gebruik van stookolie erg schadelijk. Dat is dus een probleem.” Anderzijds: via de Turteltaks werden gezinnen die elektrisch verwarmen nog veel harder afgestraft.

Er is dus nog stof voor discussie. Tommelein lijkt dat wel te beseffen. Hij beloofde in het parlement om na de zomervakantie met een "heel concreet alternatief voor de energieheffing" naar de regering te trekken.