Direct naar artikelinhoud
Café De Welkom

"De dood stelt niet veel voor. Denk ik"

Silke Vangenechten op in plaats van aan de toog. Rechts de levenswijsheden die ze op haar lichaam liet tatoeëren.Beeld Jonas Lampens

De reeks Café De Welkom vertelt het verhaal van de onbekende man of vrouw naast u aan de toog. Silke Vangenechten heeft een Vlaamse naam, maar op haar lichaam staan Engelse woorden. Die verbinden al wat is gebeurd met al wat komen gaat. "Voor mij is de Welkom geen gewoon café, het is een houvast."

Het is dinsdag en dat is 'platendag' in café Welkom in Herentals. Jo, de eigenaar van de zaak, lijkt een beetje op Tom Boonen. Tatoeages, een kaal hoofd, hoog opgeschoten en scherp als een broodmes. Hij wandelt naar een hoek van het café waar een oude platendraaier staat. Een prachtig exemplaar, ingewerkt in een donkerbruin, glanzend meubel. Jo neemt het kleine, metalen handvat, klapt het stukje schoonheid open en legt de naald zachtjes op de plaat. 'You get a shiver in the dark, it's a raining in the park but meantime.' 

De Dire Straits doen hun job en de jonge dame aan de toog tikt met de vinger tegen haar bierglas, op het ritme van de drumlijn. 'It ain't what they call rock and roll.' Ze ziet er zelfzeker uit met die piercing en het deels kaalgeschoren haar. Zoals zo vaak vertelt de werkelijkheid een ander verhaal. Op de biceps van haar linkerarm staat een citaat getatoeëerd. "Ik heb verschillende tatoeages", zegt ze. "En allemaal hebben ze een speciale betekenis. Ze staan voor alles wat het leven mij tot hier toe heeft duidelijk gemaakt." Silke Vangenechten is vierentwintig jaar en doet haar verhaal aan de hand van de inkt op haar huid.

*

Pick up the pieces and go home

"Ik moest en zou het op mijn lichaam laten schrijven. Dat je bij elke tegenslag, van welke aard ook, moet opstaan en doorgaan. Raap de scherven op, schraap uw moed bijeen en kijk vooruit. De scheiding van mijn ouders drong me die quote op. Ik dacht op te groeien in het perfecte, warme gezin, zag niet wat er fout liep en geloofde nog in dromen. Op school lukte het niet te best. Puberen is lastig, weet je. Ik stelde me vragen over het leven die leeftijdsgenoten zich niet stelden, en dreef zo van hen weg. Ik wilde niet gedwee het spoor van de rest volgen, maar dat is moeilijk als tiener. Dus zocht ik de rust op thuis, het veilige nest, de plek waar alles liep zoals het hoorde in dit leven. Tot ik daar mijn vader bovenaan de trap zag staan met zijn valiezen in de hand en mijn ouders scheidden. Voor de tweede keer, maar wel definitief deze keer. Dat was een klap. Eerst verloor ik de voeling met mijn vrienden en daarna met mijn gezin. Ik voelde me eenzaam en ontvluchtte die eenzaamheid. Dan zat ik hier, in café Welkom."

Pick up the pieces and go home
Beeld Jonas Lampens

"Ook mijn moeder kon de scheiding maar moeilijk verwerken. Ze voelde zich gefaald als moeder, had veel verdriet. Ik nam die ontgoocheling op mij, uit onwetendheid. Alsof het allemaal mijn schuld was. Natuurlijk was dat niet zo, maar het verdriet dat mijn moeder en mij had getekend, dreef ons wel opnieuw naar elkaar toe."

"We zagen elkaar 's avonds laat, dronken een glas wijn onder de garagepoort en rookten een sigaret. De droom lag aan gruzelementen, althans die van mijn ouders, en mijn enige optie was die op te rapen en door te gaan. Achttien was ik, toen mijn moeder en ik samen een tattooshop binnenstapten. 'Pick up the pieces and go home', staat op ons beider lijven. We zijn sindsdien eeuwig met elkaar verbonden."

*

Live and let die

"Onze samenleving is precies bang voor de dood. Maar de dood stelt niet veel voor, denk ik. Als we sterven, zien we er allemaal hetzelfde uit. We vergaan. Laat ons het leven vooral niet te ernstig nemen. Mijn ouders waren in volle echtscheiding, toen ik als studente ergotherapie stage liep in een zorgcentrum. Ik hielp er mensen die door ziekte of handicap moeite hadden om normaal te functioneren. Je probeert hen een zeker levenscomfort bij te brengen, hoe moeilijk dat ook is bij mensen met een tijdelijke of een blijvende beperking. Ik zocht mijn weg in het leven, probeerde die echtscheiding en de moeilijkheden op school te verwerken, toen ik een man leerde kennen in dat centrum. Ik zag hem dagelijks, praatte met hem, leerde zijn leefwereld kennen. We bouwden op korte tijd een vrij intense vriendschap op."

"Alles veranderde toen hij me plots zei: 'Silke, ik ben ongeneeslijk ziek. Ik ga euthanasie laten plegen.' Ga er maar aan staan, als achttienjarige. De laatste drie weken van zijn leven heb ik hem verzorgd en begeleid. Kort voor zijn afscheid zei hij: 'Ik wil dat jij er bij bent als ik vertrek.' Wat ik ook heb gedaan. De laatste dag van zijn leven bereidde ik spek met eieren voor hem. Dat was zijn laatste wens. Intussen was hij zodanig verzwakt dat hij het eten quasi onaangeroerd liet." 

"Ik voelde een mengeling aan emoties die ik niet kon plaatsen. Ik was triest, gelukkig, optimistisch, pessimistisch en realistisch tegelijk. Als ik er nu over praat, krijg ik nog kippenvel. Ik stond daar, naast hem. Vijfenzestig was hij. Er kwam een dokter de kamer in. Die legde een infuus aan. De man hield mijn hand vast, keek me in de ogen, zei 'dankjewel' en glipte weg. Zo zag de dood er toen uit. Een glimlach. En dan niks meer. Weg. Ik had nog niemand zien sterven en beeldde me als kind wreedheid in bij de dood. Niks van. Die man ging stralend zijn dood tegemoet en op een bepaalde manier bracht dat rust in mijn hoofd. Te weten dat de fysieke dood niet zo veel voorstelt. Daarom staat er een doodskop op mijn lichaam met daaronder 'Live and let die.' Laat iedereen in zijn of haar waarde. Als we sterven, zien we er toch allemaal hetzelfde uit. Dus leef ik. En ik zie wel wat er komt."

*

Live and let die
Beeld Jonas Lampens

Death isn't the greatest loss in life. The greatest loss in life is what dies inside us while we live.

"Een mens bestaat uit een opeenstapeling van feiten en gevolgen. Feiten die we vergeten, gevolgen die we vergeten, maar die er wel hebben toe geleid dat je vandaag bent wie je bent. Sterven is onomkeerbaar, en daar hechten we te veel belang aan. Wat te weinig aandacht krijgt, is de samenstelling van onze persoonlijkheid. Waarom zijn wij wie we nu zijn? Mijn jeugd heeft mij gemaakt tot wie ik nu ben. De scheiding van mijn ouders heeft mij gevormd. De moeilijkheden op school hebben mij gevormd. De euthanasie van de man in het zorgcentrum heeft mij gevormd." 

Death isn't the greatest loss in life. The greatest loss in life is what dies inside us while we live.
Beeld Jonas Lampens

"Het is waardevoller te beseffen wat een mens heeft meegemaakt, welke feiten en emoties hij doorliep, dan alleen maar blind naar de toekomst te kijken en angst te hebben voor de dood. Beseffen wat was en nu niet meer is, benadert de melancholie. Een mens verliest veel herinneringen. Die verdwijnen, onopgemerkt. Je vergeet de feiten, de scherpe randen. Het komt eropaan die op te rapen en bij je te houden. Schrijf ze desnoods op. Je eerste echte verliefdheid, je eerste echte vriendin, je eerste sterfgeval, je eerste eenzaamheid. Ik zie mijn eerste liefje niet meer. Ik zie mijn vroegere vrienden niet meer. De man van het zorgcentrum is niet meer. Die herinneringen vervagen. De feiten zijn niet meer, maar ze werken nog altijd door in mijn leven. Dat besef sterkt me. Een mens is een optelsom. Ik las als tiener alle boeken van Dirk Bracke op zoek naar antwoorden op onmogelijke vragen. Het leven doorgronden en begrijpen, dat zou ik doen. Maar dat lukt niet en dat hoeft ook niet. Zolang je beseft wie je bent, uit welke puzzelstukjes je bestaat, begrijp je tenminste al je eigen leven. Dat doet deugd."

"Ik hoop dat ik alle hokjes in mijn hoofd heb opengegooid. Dat er geen pijn of wrok meer opduikt. Ik kan alleen hopen. Het opgebouwde inzicht heeft me alleszins weer goesting in het leven bezorgd. Ik dacht een eenzaam bestaan voor me te hebben, zonder partner. Ik zou het allemaal wel zelf rooien. Niet dus. Ik heb mezelf aanvaard, bloeide open en plots kwam er een man in mijn leven. Een para, dan nog. Hij is op missie in Mali, in Koulikoro. Daar zitten nog een heleboel Belgen. Ze maken deel uit van de Europese trainingsmissie EU-DN en leidden de Malinezen op: ze wapenen hen tegen de dreiging van terreurgroeperingen. Ik ben niet bang en heb vertrouwen. Ik studeer opnieuw, heb een vriend en laaf me hier aan de vriendschap in de Welkom. Ik heb alles opgeraapt en ik doe verder. Voilà."