© Photo News

“Opleiding en beroep leraar moeten aantrekkelijker, ook via vaste benoeming”

Volgens Vlaams Onderwijsminister Hilde Crevits zullen de hervorming van de lerarenopleiding en het aantrekkelijker maken van de loopbaan een tekort aan leerkrachten vermijden. Dat zegt ze in aanloop naar de eerste schooldag.

Belga

Bij de start van het komende academiejaar zullen de aspirant-leerkrachten voor de eerste keer een instapproef moeten afleggen. Die wordt dit jaar nog afgenomen na de inschrijving, met het oog op evaluatie van het systeem, maar volgend jaar gebeurt dat ervoor. De verplichte, maar niet-bindende, toets moet de opleiding versterken.

© Dieter Telemans

“De bedoeling is allerminst om mensen af te schrikken”, zegt Hilde Crevits. “We willen hen enkel wijzen op de competenties die nodig zijn om leerkracht te worden en hen de kans geven die bij te spijkeren. Het moet een wake-up call zijn.”

Crevits verwacht dat het aantal studenten zal stijgen, ook omdat het in de toekomst mogelijk zal worden te kiezen voor een educatieve master. “Zo zal iemand die naar de universiteit gaat op 18 kunnen kiezen om leraar secundair onderwijs te worden, nu beslis je dat pas na je studie. Op die manier kunnen klassenraden in het middelbaar aanraden om leerkracht te worden, wat de instroom ten goede zal komen.”

Begeleiding

De minister werkt ook aan de aantrekkelijkheid van het beroep. “Grootste pijnpunt is de begeleiding van jonge starters, dat moet beter. Daarnaast is er een groep die afhaakt omdat ze te traag een vaste job vinden. Dat kan worden opgelost als scholen samenwerken in een groter schoolbestuur, zodat ze een poule van leerkrachten kunnen aanwerven die eerst vervangingen opdoet en dan toegroeit naar een vaste job.”

Ook de vaste benoeming blijft voor Crevits een belangrijk onderdeel van de aantrekkelijkheid van de job, ook al ligt die onder vuur door Open Vld en sommige N-VA’ers. “De collega’s in de regering zijn het eens over de vaste benoeming”, aldus de minister. “We hebben deze legislatuur overigens al gezorgd dat leerkrachten sneller in het jaar vast benoemd worden.”

Crevits wil meer burgerschap in de eindtermen

Vlaams Onderwijsminister Hilde Crevits wil dat er in de eindtermen meer aandacht komt voor ‘burgerschap’. Dat zegt ze in aanloop naar de eerste schooldag.

“Ik vind dat er op school veel meer aandacht moet gaan naar burgerschapsvorming”, aldus Crevits. “In het eindtermendebat moeten we daar binnen onder meer Nederlands, godsdienst en geschiedenis een formulering voor vinden. We moeten dat veel duidelijker omschrijven, zeker in deze tijden.”

Crevits wijst in het bijzonder naar de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de grondwet. “We moeten onze jongeren duidelijk aanleren wat dat betekent”, zegt ze. “Elke jongere die de school verlaat, waar hij ook vandaan komt, moet dat weten. We moeten trots zijn op de samenleving die we hier kennen en dat ook uitdragen.” De minister ziet vooral een taak weggelegd voor het secundair onderwijs.

Vluchtelingen

Crevits maakt zich overigens sterk dat onze scholen de instroom van anderstaligen als gevolg van de asielcrisis zullen kunnen bolwerken. Die krijgen momenteel een jaar Onthaalonderwijs voor anderstalige kinderen (OKAN), maar ook daarna zullen ze worden begeleid. “We hebben al 141 extra vervolgcoaches aangesteld, goed voor een investering van 7,7 miljoen euro, om de jongeren te begeleiden en hen ook te helpen een richting te vinden die geschikt is voor hen. Ze zorgen er ook voor dat een klas goed kan blijven functioneren.”

Volgens de recentste cijfers zaten er bij het einde van het schooljaar 4.105 leerlingen uit het basisonderwijs en 4.696 uit het secundair in OKAN-klassen.

“Eerst een plan, dan concrete acties voor Limburgs onderwijs”

© LD

In Limburg komen er - naast wat er in Vlaanderen al is - aparte concrete acties om de onderwijsproblemen aan te pakken. Een van de knelpunten is namelijk dat vooral in de mijngemeenten jongeren de school verlaten zonder diploma, dat loopt op tot bijna één op vijf. “De werkgroepen zijn bezig, in oktober volgt er een staten-generaal, dan een plan en vervolgens acties”, belooft Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V).

Wat staat er dit schooljaar nog op de agenda van de minister van Onderwijs?

“We hebben veel conceptnota’s goedgekeurd: de hervorming van de lerarenopleiding, die van het secundair, het hoger beroeps, de academies, de leerlingbegeleiding, het leerlingenvervoer, volwassenenonderwijs, … maar nu moeten daar nog regels voor geschreven worden. Ik kan me niet herinneren wanneer er nog zo veel op tafel heeft gelegen in het parlement.”

Veel van die dingen zijn opgestart door uw voorgangers.

“We werken verder op lijnen uit het verleden, maar ik maak als minister wel duidelijke keuzes. Dit zijn wel degelijk projecten van deze legislatuur.”

© LD

Over de hervorming van het secundair onderwijs had de vorige regering ook een masterplan, toen was er ook al discussie met de N-VA.

“Nu staan we weer een stap verder en heeft de Vlaamse regering op mijn voorstel verdere keuzes gemaakt zodat we die modernisering ook kunnen toepassen. Neem nu de matrix voor het secundair onderwijs waarin we voorstellen om zowel het aantal als de inhoud van richtingen te hertekenen. Die is zeer concreet.”

En de timing van de hervorming en dat snoeien in al die richtingen?

“De start is voor die hele modernisering van het secundair, dus ook de actualisatie van de eindtermen, de organisatie van de eerste graad is voor het schooljaar ‘18-’19. De lerarenopleiding is voor het jaar erna, maar we starten nu al met het ontwikkelen van een instapproef. Waar we nog volop aan werken, is de hervorming van de loopbaan voor de leerkrachten en het verminderen van de papierberg.”

Zal die instapproef het aantal studenten in de lerarenopleiding niet eerder afschrikken? UC Limburg heeft de grootste lerarenopleiding in Limburg en kreeg vorig jaar klappen bij de leraren secundair en nu dalen ze opnieuw.

“Die proef zal de opleiding net aantrekkelijker maken. Kijk maar naar het examen geneeskunde. Ik moet de situatie in Limburg wat nuanceren: de lerarenopleiding van de hogeschool PXL stijgt wel en bij UC Limburg blijft het aantal studenten dat kiest voor kleuter- en het basisonderwijs stabiel. Voor hoeveel jongeren is ‘leraar secundair’ een eerste keuze? Daarom voorzien we ook die educatieve masters aan de universiteiten.”

KU Leuven zet zijn inschrijvingscijfers gewoon open en bloot op de website, de rest doet daar zeer geheimzinnig over. Wat vindt u daarvan?

“Natuurlijk zou een school die cijfers openbaar moeten maken, wat is daar nu verkeerd aan?”

© LD

Hoe ver staan jullie met die instapproef voor de lerarenopleiding?

“Dit jaar leggen ze die proef af na hun inschrijving, omdat dit een testjaar is. Maar iedereen krijgt wel dezelfde proef, verplicht. Dat is historisch. Er zit onder meer een taalproef in.”

Nog iets gehoord over de onderwijsproblemen die we in 13 gemeenten (vooral mijngemeenten) in Limburg hebben? Hoe worden die nu aangepakt?

“Eind oktober organiseert de provincie een staten-generaal. Die zal gaan over taal, studiekeuze, armoedeproblematiek, arbeidsmarkt en ouderparticipatie.”

Maar die ouderparticipatie is in die gemeenten toch niet lager, zou je denken?

“Als je veel anderstalige ouders hebt, is de kans groter dat die zich niet betrokken voelen bij de school. Ook als je kijkt naar de groep kinderen die niet of te laat naar school gaat, kom je vaker bij die anderstaligen uit. In scholen waarin de ouders meer betrokken zijn, groeien de kansen voor de leerlingen. De reden dat ik met minister Vandeurzen beslist heb om een studietoelage in de kinderbijslag te integreren, is net om ouders van hele jonge kinderen meer bij de school te betrekken.”

Zullen die scholen meer middelen krijgen?

“We zullen vooral de huidige middelen goed moeten bundelen en dan met de provincie bekijken of er nieuwe middelen nodig zijn.”

Gaan ze ook met concrete plannen komen?

“Ja, we willen een plan en vervolgens zeer concrete engagementen en acties. Limburg krijgt bijvoorbeeld ook een extra CLB-medewerker voor de twee netten om jongeren te begeleiden die dreigen uit te vallen. Die moeten de netten ook samenbrengen.”

Wanneer wordt dat plan uitgerold?

“Dat zal in oktober duidelijker worden.”

In Limburg hebben we een groot Lucernacollege met bijna uitsluitend kinderen van Turkse origine. Wat zou u doen als deze nieuwe school – als gevolg van de problemen in Turkije - echt zou leeglopen?

“Die school is erkend en volgt de onderwijsplannen van het gemeenschapsonderwijs. Die voldoen aan de eindtermen, dat is onderwijs dat aan de Vlaamse regels voldoet. Op dit ogenblik is er geen enkele reden om daar aan te twijfelen. In Nederland zijn die scholen in elk geval ook dit schooljaar goed gestart.”

Maar die school is gebouwd met Vlaams geld, het zou jammer zijn als straks een nieuw duur gebouw leegstaat. Hoeveel Vlaams geld zit daar in?

“4,7 miljoen euro, de rest van de 7,5 miljoen euro hebben ze zelf betaald, dat is de gewone regeling. Maar ik wil niet meedoen aan die onheilsberichten over zogezegd scholen die zouden leeglopen. Ik zou het bijzonder erg vinden als de Turkse problemen naar hier worden geëxporteerd.”

© Karel Hemerijckx

We hebben in Limburg een nieuwe directeur voor hogeschool UCLeuven-Limburg, Marc Vandewalle. U kent hem?

“Ja, zeker. Marc Vandewalle was secretaris-generaal van de Vlaamse hogescholenraad, ik heb er een fijne relatie mee. Ik zie hem als een bruggenbouwer.”

En iemand die in Brussel zijn weg kent, ook dat is belangrijk voor Limburg.

“(lacht). Maar ik zie hem toch vooral als een man van de dialoog.”

We blijven in Vlaanderen met een groot probleem zitten bij allochtone leerlingen. Die doen het verhoudingsgewijs slechter dan in andere landen. Een oud zeer, maar valt daar nu echt niets aan te doen?

“Ik weet het, het klinkt als een grijsgedraaide plaat, maar alles begint bij taal. Door de hervorming van het secundair onderwijs breiden we de uren algemene vorming en remediëring in de eerste graad gevoelig uit, zodat we kinderen de kans geven om de achterstand in te halen. Tegelijkertijd voeren we de basisgeletterdheid in. We leggen daarnaast ook de focus op Nederlands en wiskunde en - op vraag van de ouders - ook op financiële geletterdheid. Dan is er ook het duale leren om jongeren via de werkplek meer goesting te doen krijgen om door te zetten. De ongeschoolde uitstroom is trouwens gedaald, zo blijkt uit cijfers van VDAB.”

Het M-decreet zorgt een jaar na de invoering nog altijd voor veel discussie, de scholen uit het gewone onderwijs die daardoor kinderen uit het buitengewoon opvangen, zeggen dat de centen uitblijven.

“We voorzien voor dat M-decreet geen extra middelen, maar er mag door dat M-decreet ook geen enkele euro verloren gaan. De leraren die hun job dreigden te verliezen in het buitengewoon, ondersteunen nu de gewone scholen. Veel scholen werken samen met het buitengewoon onderwijs en daar loopt dat wel goed. Voor de individuele scholen is dat inderdaad nog niet geregeld, maar vanaf volgend jaar wel. Ik stel een ander probleem vast: nu er meer van deze kinderen in het gewone onderwijs zitten, zou je verwachten dat de vraag naar zorgondersteuning (GON) zou vergroten, maar dat is niet zo. Integendeel, die daalt.”

Vragen de scholen die zorgondersteuning dan niet aan?

“In de vorige legislatuur zijn de criteria verstrengd en ik wil weten of die niet te rigide zijn. Daarom heb ik vorig jaar gevraagd om die middelen te bevriezen, want als ze minder aanvragen, gaan ze er ook minder krijgen. Het overschot gaan we in nieuwe vormen van begeleiding steken. Die GON hangt af van de medische diagnose. Maar daarvoor moeten ze eerst naar de dokter, bovendien is die ondersteuning niet soepel genoeg. Nu werken ze met systemen waarbij elk kind bijvoorbeeld twee uur per week ondersteuning krijgt, terwijl het ideaal zou zijn dat elk kind krijgt wat het nodig heeft. Het ene wat meer, het andere misschien wat minder. We zijn aan het bekijken hoe we dat kunnen verbeteren.”

De rector van de Universiteit Hasselt is voor de vakantie bij u geweest om nog eens naar zijn tien extra richtingen te vragen. Bestaat die kans?

“Voorlopig niet, want het hoger onderwijs moet eerst rationaliseren, ze hebben te veel afstudeerrichtingen en masteropleidingen. Kijk maar eens naar wat er gebeurd is met die diploma’s van UC Leuven-Limburg waarop een afstudeerrichting stond die de school niet had. Zoiets kan niet. Voortaan wordt die databank centraal beheerd en kan niet meer iedereen daar zomaar in, zo wordt de kans op fouten kleiner. Ik heb hen gevraagd om daar zelf rationalisatiecriteria voor op te stellen.”

Moeten de twee hogescholen in Limburg dan eens bekijken om samen bepaalde richtingen aan te bieden?

“Dat is een van de mogelijkheden.”

Aangeboden door onze partners

Hoofdpunten

Aangeboden door onze partners

Beste van Plus

Lees meer