Aan deze 5 symptomen kunt u burn-out herkennen

Nog geen maand geleden kwam het begrip burn-out nog eens in opspraak. Volgens ondernemer Roland Duchâtelet doen veel mensen alsof ze de ziekte hebben. Experten reageerden toen met de boodschap dat de diagnose van burn-out in bepaalde gevallen wel degelijk te snel wordt gegeven en dat hulpverleners niet altijd over de juiste tools beschikken om een correcte diagnose te stellen. Dit onderzoek probeert daar nu iets aan te doen.

De onderzoekers hebben een nieuwe definitie gegeven aan het burn-outsyndroom, na de raadpleging van zo'n 40 experten ter zake. "Oorspronkelijk werd het syndroom beschreven met drie samenhangende verschijnselen, wij hebben dat nu uitgebreid naar 5 kernsymptomen en 2 bijkomstige symptomen", legt onderzoeker Steffie Desart uit in "De ochtend". De 5 kernsymptomen zijn:

• Uitputting (zowel fysiek als psychologisch)
• Cognitief controleverlies (geheugenproblemen en concentratieproblemen)
• Emotioneel controleverlies (heftige emotionele reacties)
• Depressieve klachten (dit is wellicht de reden waarom burn-out en depressie vaak verward worden)
• Mentale distantie (het mentaal afstand nemen van het werk)

Uit het onderzoek blijkt ook dat burn-out wel degelijk een werkgerelateerd fenomeen is, maar dat het ook samenhangt met persoonlijkheid. Zo zouden "ja-knikkers" en "perfectionisten" meer vatbaar zijn voor het syndroom.

Vandaag wordt de diagnose van burn-out gesteld op basis van een vragenlijst van meer dan 30 jaar oud. De onderzoekers aan de KU Leuven hebben een nieuwe vragenlijst opgesteld die artsen en psychologen kan helpen. Die lijst, in combinatie met de nieuwe definitie, wordt eind dit jaar gelanceerd. Eerst is er nog een testfase.

"De bedoeling is om tot een nieuw instrument te komen", schrijft doctoraatstudente Desart op haar website. "Dat nieuwe instrument zal het mogelijk maken om binnen organisaties het burn-outrisico te identificeren en op basis hiervan preventiemaatregelen te nemen."

De onderzoekers hopen ook een betere kijk te krijgen op hoe vaak burn-out nu eigenlijk voorkomt. Wie mee wil werken aan het onderzoek of wie meer informatie wil, kan terecht op deze blog van de onderzoekers.

Vanwege een overbelasting op het werk, vaak gepaard gaande met een persoonlijke kwetsbaarheid en/of problemen in de privésfeer, kan er geen energie meer opgebracht worden om bepaalde cognitieve en emotionele processen te regelen.

Dit verlies van controle in samenwerking met de uitputting leidt tot een zelfbeschermingsreactie, waarbij er mentaal afstand genomen wordt van de uitputtingsbron (bij burn-out: het werk). Het gaat hier vooral om een negatieve attitude, bijv. in de vorm van cynisme. Al kan deze attitude zich ook uiten in het fysiek afstand nemen van het werk (bijv. door contact te ontwijken met collega’s).

Door het controleverlies geraakt men bovendien in een depressieve stemming. Deze stemming is dus het gevolg van een gevoelsmatige reactie en is niet gelijk aan een depressie in de zin van een op zichzelf staande psychische stoornis.

Spanningsklachten (‘stress’) worden gezien als onderliggende symptomen en kunnen worden gebruikt om een meer volledig beeld van burn-out te krijgen. Zij zijn vaak de eerste reden waarom men hulp zoekt en kunnen een voorbode zijn van burn-out in de vorm van overspanning.