"Belastingontwijking IKEA moet onderzocht worden"

Het in Zaventem gevestigde dochterbedrijf Ikea Service Center NV speelt een belangrijke rol in de strategie van 'fiscale optimalisatie' van de multinational, zo blijkt uit een onderzoek van de Europese Groenen. Bedoeling is om, op papier, zo weinig mogelijk winst over te houden. Die wordt immers belast.

Zo betaalde Ikea Service Center, dat de boekhouding voor de winkels van de Ikea Group voert, tussen 2010 en 2014 in ons land amper 37,5 miljoen belastingen op een bedrijfsresultaat van 1,6 miljard euro. Dat is een belastingvoet van amper 2,4 procent. Het standaardtarief in ons land is 33,99 procent: in dat geval had de staatskas 488 miljoen euro aan Ikea verdiend.

Dat is mogelijk via de notionele-interestaftrek, een fiscaal systeem dat ons land aantrekkelijk moet maken voor bedrijven. Bedoeling is om hen belastingvoordeel te bieden, zodat zij meer winst in de economie investeren (maar dat is niet verplicht). Dat is bij Ikea volgens dit rapport ook niet gebeurd: het uitgespaarde bedrag aan ontweken belastingen stroomde in de vorm van leningen terug naar Ikea-filialen in heel Europa. Op die leningen verdiende het boekhoudkantoor, de filialen hebben op hun beurt de leningen fiscaal ingebracht: win-win voor Ikea.

Uit het onderzoek blijkt verder dat alleen al in het jaar 2014 Ikea voor 179 miljoen belastingen ontweek via een Nederlands dochterbedrijf. Landen als Duitsland (35,6 miljoen), Frankrijk (23,8 miljoen) en het Verenigd Koninkrijk (11,6 miljoen) liepen grote bedragen mis. De Nederlandse dochter Inter Ikea Group ontving in Nederland 'belastingvriendelijke' royalty's: elk Europees filiaal stond 3 procent van zijn omzet af (en maakte zo minder belastbare winst). Een groot deel van deze opbrengst is volgens dit rapport van Nederland naar Liechtenstein en Luxemburg gesluisd, waar weer amper belastingen worden betaald.

Antimisbruikclausule

De Europese Groenen vinden dat de Europese Commissie een diepgravend onderzoek moet instellen naar de belastingontwijking, zoals eerder gebeurde bij Google, Starbucks en Apple. Ikea zegt volgens de wet te handelen. "Maar is het normaal dat wettelijke constructies gebouwd worden met maar één doel: minder belastingen betalen?", vraagt Philippe Lamberts van Ecolo.

De Europese ministers van Financiën bespraken gisteren in Brussel plannen om belastingontwijking tegen te gaan. Volgens Lamberts zullen de voorstellen zoals ze er nu liggen slechts "een beperkte impact" hebben. Hij pleit voor een Europese 'antimisbruik'-clausule. "Een bedrijf dat zich louter en alleen omwille van fiscale redenen in een land vestigt, moeten we kunnen aanpakken."

Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) waarschuwde op de top dat de Europese 'concurrentiekracht' in het gedrang komt als de plannen van de Commissie verder gaan dan die van andere leden van OESO. Hij was niet bereikbaar voor commentaar op het Ikea-dossier.

Krister Mattsson, hoofd financiën van IKEA Group, benadrukt dat zijn bedrijf zich geheel aan de belastingwetten houdt.