"Of ik de kerk wilde tegenhouden? Nee", zegt Theroux in gesprek met NU.nl. "We kregen Scientology niet zo ver dat ze ons toelieten, het hoogst haalbare alternatief was dat zij ons zouden gaan volgen en filmen."
"Toen we twee maanden bezig waren stond er op een dag ineens een aantal mensen aan de overkant van de straat die óns begonnen te filmen. Bleek dat ze een documentaire over mij maakten, fantastisch! Ik hoorde al heel lang van mensen dat Scientology dit soort praktijken uithaalt en nu had ik eindelijk bewijs."
Volgens Theroux voelde dat moment alsof Scientology hem uitnodigde "lid te worden van een speciale club".
Louis Theroux over het doel dat hij met de documentaire voor ogen had:
Amerikaans fenomeen
De Brits-Amerikaanse documentairemaker stelt dat Scientology vooral een Amerikaans fenomeen is.
"Als we het over religies hebben, denken we vaak aan eeuwenoude, muffige gemeenschappen. Het christendom is zo'n tweeduizend jaar oud en een relatief jonge religie als je het afzet tegen het joodse geloof of boeddhisme."
"Scientology werd in 1950 gesticht en maakt deel uit van de moderne wereld. McDonalds werd in diezelfde tijd opgericht. Dat vind ik heel interessant. Het heeft een McDonalds-achtige organisatie, waarin de kerk onderdeel van een franchise is geworden. En de kerken lijken veel meer op boekenwinkels. Het is een pay as you go-geloof."
Wetenschap
Maar dat is volgens Theroux niet het meest opmerkelijke facet van Scientology. "Ze claimen wetenschappelijk te zijn en zeggen dat ze spiritualiteit en wetenschap met elkaar combineren. Ze gebruiken de taal der wetenschap en presenteren het als religie."
"Daarnaast hanteren ze een wij tegen de rest-blik op de wereld. Dat hebben ze met veel religies gemeen. Zij zeggen over alle antwoorden te beschikken en iedereen die daaraan twijfelt vormt een probleem. Het is fundamentalisme."
Ergernis
Op de vraag of Theroux zich aan de kerk stoorde en of dit hem motiveerde aan de productie mee te werken zegt hij: "Ik maak nooit documentaires omdat ik me ergens aan stoor, maar omdat ik gefascineerd raak. Ik wil de mensen leren kennen die betrokken zijn bij dingen die op het eerste gezicht bizar lijken."
"Scientology heeft een heel vreemd voorkomen. De eerste laag die me intrigeerde heeft te maken met de manier waarop Scientology wordt vormgegeven. Het lijkt op een religie die door Donald Trump is aangekleed. Het heeft een epische en flamboyante uitstraling met shiny happy people die samendrommen tijdens bijeenkomsten die lijken op prijsuitreikingen in Hollywood."
Cocktail
"Scientology wordt gevormd door een cocktail van acteurs, commercie en een wetenschappelijke aanpak. Net als veel andere religies biedt het mensen een toevlucht. Vooral acteurs die naar Hollywood komen zijn kwetsbaar. Ze staan aan het begin van hun carrière, voelen zich eenzaam, zoeken een nieuwe familie en verlangen naar steun binnen hun branche. Daarom zijn John Travolta en Tom Cruise lid geworden."
Volgens Theroux valt ook de aanzuigende werking van Scientology op, die mensen niet acteren vrij eenvoudig te verklaren. "Ik vind het niet moeilijk te erkennen dat een groep mensen die allemaal hetzelfde doel nastreven een bepaalde aantrekkingskracht heeft. De vele praatsessies die Scientology organiseert zijn in de kern waardevol. Het is een soort therapie."
"Scientology biedt je daarnaast aan lid te worden van een revolutionaire cel die zich als doel heeft gesteld de wereld te veranderen. Zij zien zich als de enige echte hoop voor de mensheid. Stel dat jij ervan overtuigd bent dat je als enige alle antwoorden hebt en de wereld zou vergaan als niemand iets met die antwoorden zou doen. Wat zou je er níet voor over hebben om dat te realiseren?"