Waarom de Red Flames live op televisie móéten komen
'De Red Flames in primetime? Dan bedrijfsvoetbal ook.' Nooit gedacht dat een collega het zou aandurven de lives van onze nationale vrouwenploeg in vraag te stellen. Hij heeft gelijk dat het soms slecht was, maar er is wel meer slecht voetbal op tv en zelfs dat doet er niet eens toe.
Bij wijze van introductie citeren we even uit eerder werk. Leest u zich alstublieft voorbij uw ergernis.
... In topsport zijn vrouwen vergeleken met mannen ondergeschoven kindjes en dat komt allemaal omdat vrouwen minder testosteron hebben, een hoger vetpercentage, kleiner zijn en minder sportslim. (Voor u mij vierendeelt op de feministische meetlat, over dat alles is wetenschappelijk gepubliceerd.)
Maar, er was ooit de Chinese Zhang Shan. Die klopte in Barcelona op de Olympische Spelen van 1992 alle mannen in de skeet, bij ons beter bekend als klei(duif)schieten. Dat was in 1992 nog een gemengde discipline. Aha, dan toch een sportvrouw beter dan de mannen? Niet echt, want schieten is geen (fysieke) sport. Vanaf Atlanta 1996 schoten de mannen en de vrouwen overigens apart.
Eigenlijk is er maar één sport waarin vrouwen de mannen overtreffen: gymnastiek, de brug met ongelijke leggers, omdat die bij de mannen niet bestaat. Zou die bij de mannen wél bestaan, dan waren die daarin ook beter, punt uit. Geachte vrouwelijke medemensen, de harde realiteit is deze: in topsport is de man de maat der dingen...
Daar is een goede (of slechte, zo u wilt) reden voor: de man heeft vanuit zijn eeuwen durende dominantie een aantal amusementsvormen ontwikkeld die passen bij zijn hormonaal profiel. De meeste sporten draaien dus om uithouding en kracht of afgeleide eigenschappen als snelheid, agressie, en nog wel wat dingetjes die bij de meeste vrouwen (gelukkig maar, zegt de man) in mindere mate aanwezig zijn.
Een mens (man) mag er niet aan denken, maar hadden we een paar millennia onder een matriarchaal systeem geleefd, dan had sport er wellicht totaal anders uitgezien. Dit gezegd zijnde, presteert de vrouw met gemiddeld tien keer minder testosteron nog best aardig. Het verschil met de man bedraagt in meetbare sporten als atletiek en zwemmen maar 10 procent: dat zal nooit 0 procent worden, maar het neemt ook niet toe. Tussentijdse vaststelling: het geeft geen pas om mannen en vrouwen te vergelijken als het om sport gaat.
Spanning en spektakel
En nu dat voetbal. Er zijn sporten waarin vrouwen voorlopig meer spektakel bieden dan voetbal, dat duidelijk appelleert aan de fysieke superioriteit van de man: sneller, hoger, sterker. Neem nu vrouwenvolleybal, het drukst bezochte olympische vrouwentoernooi van alle balsporten. Vrouwenvolleybal is vaak spannender en daarom ook mooier dan mannenvolleybal, precies omdat het minder krachtig is.
De rally's duren langer en je hebt - excuus voor de stigmatisering, maar ook dat is een realiteit - ook nog eens de onvoorspelbaarheid van het wedstrijdverloop, omdat vrouwenvolleybal (net als tennis) aan elkaar hangt van de onverwachte wendingen.
Vrouwenvoetbal is lang stiefmoederlijk behandeld en onterecht weggezet als tijdverdrijf voor lesbiennes, maar staat nu voor een doorbraak
Volleybal en tennis zijn anders dan voetbal. Er is geen balbezit, want je wordt geacht onmiddellijk iets te ondernemen met de bal die je tegenstander je heeft toegespeeld. Speelt een vrouw tegen een man, dan zal de lol er gauw af zijn, voor de speelster en voor de kijker. John McEnroe zei het laatst nog toen hij de loftrompet blies over Serena Williams. The best player ever, zei hij, waarop de reporter een niet al te intelligente bijvraag stelde. Mannen en vrouwen? Neen, zei McEnroe, bij de mannen zou ze nummer 700 staan of zo. En toen kreeg hij emmers stront over zijn hoofd. Onterecht, want 700 is een zeer optimistische inschatting.
Als vrouwen tegenover vrouwen staan in terugslagsporten, is er wel competitief evenwicht en dat komt het spektakel en de spanning ten goede. Daar is het in topsport om te doen: het moet vooral spannend zijn en dan is het meteen plezant om naar te kijken. In volleybal is bovendien het net lager. In voetbal en basketbal zijn de doelen niet kleiner en hangt de ring niet lager, maar het is niet zeker of een aanpassing van het voetbalveld en andere regels zoveel verschil zouden maken voor het spektakel.
Voetbal en basketbal zijn contactsporten gebaseerd op balbezit waarbij het doel erin bestaat een spel te ontwikkelen ten einde te scoren. Twee sporten waarin we wekelijks verwend/verpest worden met beelden van de Champions League en de NBA die op ons netvlies gebrand staan en daar nooit meer weggaan. Wie in mei de Golden State Warriors zag en even later Oostende tegen Brussels, twee keer mannen maar een oceaan van elkaar verwijderd, heeft ook moeten wennen aan het niveauverschil. Idem voor Real-Juve in de Champions League-finale en al wat nog werd gespeeld onder de noemer voetbal.
Volgens de journalist die vond dat bedrijfsvoetbal dan ook maar live op zondagavond op de tv moest, was het voetbal van de Red Flames niet om aan te zien. Hij heeft een punt wat betreft het eerste kwart van de wedstrijd tegen Denemarken. Het was knullig, maar de tweede helft was al stukken beter en het laatste halfuur zat ik op het puntje van de bank.
Een slecht punt krijgen alvast de meeste doelvrouwen op het EK. Die zijn van het slechtste wat er te zien is op voetbalvelden en dat heeft wellicht te maken met de rekrutering. Voetbal is een wereldsport bij de mannen, maar nog niet bij de vrouwen en kan dus voorlopig geen beroep doen de best mogelijke atletes. Zet in dat doel van de Red Flames een atletisch type als Freya Aelbrecht (een Yellow Tiger, volleybalinternational) en je hebt al een heel ander verhaal.
Kostschoolploegje
Analist Gert Verheyen was bij de rust van Denemarken-België ook redelijk vernietigend voor het tactisch vernuft van enkele van de vrouwen. Gênant was wel dat voortdurende 'de meisjes' van het analysepanel (onder wie één vrouw), alsof ze het over een kostschoolploegje hadden. Soms viel ook het begrip 'dames'. Het zijn geen meisjes, het zijn geen dames, het zijn vrouwen, voetbalsters, en ze horen op onze nationale tv.
Meer dan 700.000 kijkers keken naar de eerste vrouweninterland van de Red Flames met een piek van 820.000. Het is niet bekend wat de wedstrijd van donderdag tegen Noorwegen heeft gehaald, maar die werd gewonnen. Na twee duels zijn de Red Flames nog alive-and-kicking op hun eerste EK. Dat doet overigens niks ter zake in dit betoog dat na Denemarken werd geschreven. Winnen of verliezen of het aantal kijkers mag niet de norm zijn om iets al of niet uit te zenden. Ook niet "de aanstekelijke passie van de speelsters" zoals een commentator liet optekenen.
De VRT heeft de verdomde plicht het EK voor vrouwen uit te zenden
Zelfs spektakel of spanning doet er niet toe in deze fase van de ontvoogding. We applaudisseren als streng islamitische landen toch vrouwen naar de Olympische Spelen sturen. Welnu, als België voor het eerst in de geschiedenis van de sport bij het EK voor vrouwen aanwezig is in de eerste wereldsport, hét mannenbastion par excellence in de sport, dan heeft de VRT de verdomde plicht dat EK voor vrouwen uit te zenden, live, in primetime en omkaderd.
Onze nationale zender is betaald met belastinggeld en heeft een emancipatorische opdracht. Dat de Red Flames zouden worden overlopen door de U16 bij de mannen, die níét live op tv komen, doet niet ter zake. Vrouwenvoetbal is lang stiefmoederlijk behandeld en onterecht weggezet als een tijdverdrijf voor lesbiennes, maar staat nu voor een doorbraak. Tv-coverage kan dat proces versnellen, maar dat geldt natuurlijk evengoed voor andere (vrouwen)sporten. Het wordt hoog tijd dat de dubbele monocultuur van mannenvoetbal en mannenwielrennen wordt doorbroken.
Als we ons met zijn allen kunnen inleven in loopsters die in 11 seconden de 100 meter lopen, zwemsters die niet onder de 50 seconden geraken op diezelfde 100, wild worden van Nafi Thiam als ze 1,98 meter springt en het doodnormaal vinden dat ze op tv komen, waarom dan geen kans geven aan dat vrouwenvoetbal waarin de Tessa's ook minder snel lopen en trappen dan de Cristiano's?
En wie geen boodschap heeft aan vrouwenvoetbal, die doet gewoon zoals als ik met FC De Kampioenen en af en toe ook met mannenvoetbal: de tv uitzetten, naar Canvas kijken of Netflix ophalen.