Effect van bazooka nog niet zichtbaar - Michaël Van Droogenbroeck
De auteur is financieel journalist bij VRT Nieuws.
Onconventioneel. Dat woord wordt wel eens gebruikt om de maatregelen van de Europese Centrale Bank te duiden. Misschien een wat te flatterend woord, dat eigenlijk net zoveel wil zeggen als dat de ECB naar de zware middelen grijpt om de slabakkende Europese economie aan te zwengelen.
Die zware middelen zijn de extreem lage rente én het principe van kwantitatieve versoepeling, de "bazooka", waarbij vers geld in die Europese economie wordt gepompt. Het effect van die wapens is voorlopig nog niet echt zichtbaar: de inflatie in de eurozone wordt voor vorige maand geschat op -0,2%, een stagnatie dus, terwijl het streefdoel van de ECB een inflatie van 2% is. Dat doel wordt voorlopig dus lang niet gehaald. En ook de economie in de eurozone trekt nog altijd onvoldoende aan.
Toch betekent dat niet dat die zware middelen geen effect hebben. Dat zegt gouverneur Jan Smets van de Nationale Bank in “De vrije markt”. Zonder die uitzonderlijke maatregelen zou de situatie nog veel slechter zijn, is zijn stelling. Maar, voegt hij eraan toe: we voeren geen beleid in een labo. We voeren dat beleid in een reële wereld, en in die reële wereld zijn er andere dingen die veranderd zijn: zoals de tragere groei in China en de olieprijzen die in elkaar gestuikt zijn. Volgens Smets hebben de maatregelen van de Europese Centrale Bank wel degelijk een positief effect als die andere elementen buiten beschouwing worden gelaten.
Maar dat neemt niet weg dat de uitzonderlijke maatregelen nog kunnen uitgebreid worden. Zo gaf Mario Draghi al aan dat de rentes nog lang erg laag zullen blijven. Volgens Smets valt het niet uit te sluiten dat de beleidsrente van de ECB, die vandaag 0% bedraagt, nog lager gaat. Maar dat zou alleen kunnen gebeuren als er zich nieuwe neerwaartse schokken voordoen. Andere onconventionele maatregelen, zoals het "helikoptergeld", het gratis geld, is momenteel helemaal niet aan de orde volgens gouverneur Smets.
Voor spaarders is de lage rente slecht nieuws. Veel banken zitten nu al op de wettelijke ondergrens van 0,11% rente. En banken hebben ook al aangegeven dat die ondergrens verder verlaagd moet worden als de rente nog lang laag blijft. Maar daar wil Smets niet van weten: "Ik raad de banken aan om dit als een gegeven te zien. Het is niet aan de orde om de spaarder in een zeer onbekend territorium van negatieve of nulrendementen te leiden. Het zou ook de stabiliteit van de financiering van de banken in gevaar kunnen brengen” zegt hij.