Zaterdag zijn de eerste vrachtwagens van het konvooi van 280 vrachtwagens, goed voor 2.000 ton levensmiddelen, alweer teruggekeerd naar Rusland (zie video onderaan). Ze komen van de stad Loehansk, door Kievgetrouwe troepen omsingeld. Een deel van de lading werd vermoedelijk naar Donetsk gebracht. De doortocht van het humanitaire konvooi, zonder toestemming van Oekraïne, bestempelt de Europese Unie als een ‘duidelijke schending’ van de grens tussen beide landen.

Merkel is zaterdag naar Kiev afgereisd om er te praten over de crisis in het land. Aan de vooravond van haar bezoek belde ze met Obama over de situatie. Na afloop liet het Witte Huis weten dat beide wereldleiders bezorgd zijn over het grote aantal Russische militairen aan de grens en de aanwezigheid van Russisch militair personeel in Oekraïne.

Merkel en Obama blijven hameren op het belang van een bilateraal staakt-het-vuren, in combinatie met het sluiten van de grens en een effectieve grenscontrole. Volgens hen is het ook noodzakelijk dat het Russische konvooi het Oekraïense grondgebied verlaat. De vrachtwagens die zonder groen licht van Kiev naar het oosten van het land reden vormen volgens hen 'een bijkomende provocatie en een inbreuk op de soevereiniteit van Oekraïne en de integriteit van zijn grondgebied'.

In een telefoongesprek met Merkel eerder vrijdag zei de Russische president Vladimir Poetin dat elk verder uitstel van het konvooi, dat dagenlang stilstond aan de grens, ‘onverantwoord’ zou zijn.

Vrijdagnamiddag (plaatselijke tijd) is de VN-Veiligheidsraad samengekomen op vraag van Litouwen. Eerder had de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken gemeld dat de Litouwse ereconsul in Loehansk door ‘gewapende terroristen’ (separatisten) is ontvoerd en vermoord.

Trojaans paard

De Oekraïense overgangsminister van Buitenlandse Zaken zei dat de zaak des te ‘zorgwekkender’ is omdat noch Oekraïne noch het Rode Kruis weten wat het konvooi vervoert. Bij een inspectie eerder deze week bleek het konvooi effectief levensmiddelen te vervoeren. Maar Kiev zegt te vermoeden dat ergens ook een Trojaans paard wordt meegebracht en dat Oekraïense functionarissen bij de inspectie ‘geweerd werden’.

Anderzijds blijkt Kiev dan weer wel te weten dat het konvooi enkel groenten, fruit en water vervoert. In een communiqué vrijdag had Kiev het over Russische humanitaire hulp die het land ‘wordt binnengesmokkeld’.

De Antiterreuroperatie (ATO) van het pro-Westerse regime in zuidoost-Oekraïne heeft tot dusver enkele duizenden doden geëist en ruim een half miljoen mensen op de vlucht gedreven. In de plaatselijke metropolen Loehansk en Donetsk dreigt een humanitaire ramp.

Wapenstilstand

Secretaris-generaal Anders Fogh Rasmussen van de Navo ‘veroordeelde’ het volgens hem ‘zogenaamde’ humanitaire konvooi en zei dat het brengen van voedselhulp naar de Oost-Oekraïense separatisten ‘de crisis enkel maar kan verergeren’. Rasmussen had het voorts opnieuw over ‘Russische troepen’ die ‘sinds midden augustus’ al in Oekraïne vechten.

De Russische ambassadeur Vitaly Tsjoerkin ontkende dit met klem. Tsjoerkin herhaalde de Russische eis, dat dringend werk moet gemaakt worden van een wapenstilstand. Hij vroeg Kiev ook het hulpkonvooi ongemoeid te laten. ‘We hebben informatie dat sommige (Oekraïense) grenswachters de opdracht hebben gekregen het konvooi niet door te laten.’