De VVD is nog niet helemaal over de breuk met GroenLinks heen
Met of zonder GroenLinks in het kabinet moet de VVD meer werk maken van klimaatbeleid. Dat is een van de boodschappen waarmee leden op het partijcongres hun leider Mark Rutte terug naar de onderhandelingstafel sturen.
Premier Mark Rutte kan vandaag tevreden terugrijden van het VVD-congres in Arnhem naar Den Haag. Zijn partij legt hem bij de formatieonderhandelingen geen strobreed in de weg; vanochtend tijdens de vragenronde over de formatie meldde zich geen enkel lid bij de microfoon om de partijtop van advies te voorzien. Dat terwijl Rutte de leden vrijdagavond nog waarschuwde voor fikse compromissen en GroenLinks-leider Jesse Klaver overlaadde met complimenten, woorden waarmee hij de deur voor nieuwe gesprekken met de groenen openhoudt.
VVD-fractievoorzitter en mede-onderhandelaar Halbe Zijlstra sloot zich vanochtend in Arnhem aan bij de woorden van Rutte. “Ik vond het mooi dat je gisteren sprak over GroenLinks. Zij deden ook hun best om eruit te komen. Dat was geen toneelstukje.” Op datzelfde podium had Rutte Klaver de avond ervoor een politicus genoemd die ‘deugt’. “Ik ben van hem onder de indruk geraakt. Nederland is beter af omdat mensen als Jesse Klaver voor de politiek kiezen.”
Bezinning
Binnen de VVD legt nog niet iedereen zich neer bij de breuk met GroenLinks. Rutger de Ridder, voorzitter van jongerentak JOVD, zei voor een volle zaal VVD’ers het afscheid van GroenLinks ‘oprecht heel jammer’ te vinden. Hij stuurde, geïnspireerd op informateur Edith Schippers, aan op bezinning bij de VVD. “Ik zie met GroenLinks een mogelijkheid om duurzaamheid, een van de belangrijkste thema’s van onze tijd, om te zetten in beleid. Die GroenLinksers zijn misschien een beetje aparte figuren, maar ze hebben wel een punt als ze zeggen dat de wereld door klimaatopwarming naar de knoppen gaat. Het is aan ons om duurzaamheid op een rechtse, liberale manier te verkopen. Neem ‘de vervuiler betaalt’. Dat is een heel liberaal principe.”
Die GroenLinksers zijn misschien een beetje aparte figuren, maar ze hebben wel een punt
Zoals binnen alle partijen heeft ook de jongerenvoorzitter van de VVD een vrije rol, maar De Ridder kreeg na zijn toespraak luid applaus en bijval uit de zaal; slechts een enkeling vreest voor minder belastingvoordeel bij samenwerking met ‘die lieden van GroenLinks’. “Kunnen we een reactie krijgen op dit verstandige verhaal dat me uit het hart is gegrepen?”, vroeg het Haagse VVD-lid Jaap Bierman. “Het klimaat is onderbelicht in onze partij, terwijl het absoluut niet antiliberaal is om schaarste te beprijzen. Denk aan CO2-belasting of bevorderen van openbaar vervoer. Daar is onvoldoende aandacht voor in de partij.”
Een lid van het Young Professionals-netwerk van de VVD waarschuwde aansluitend voor een braindrain: afgestudeerde jongeren uit Delft, Eindhoven en Enschede met innovatieve ideeën die Nederland kunnen helpen bij een energietransitie dreigen nu naar het buitenland te vertrekken, zo constateert hij. “Wij hebben die jongeren juist heel hard nodig in Nederland.” Ook Kamerlid Remco Dijkstra zei ‘erg blij’ te zijn met De Ridders betoog en het feit ‘dat zo vele dat hier omarmen’. “Het is belangrijk om te laten zien dat economie en duurzaamheid geen tegenovergestelden zijn.”
Kamerlid André Bosman, energiewoordvoerder in de fractie, distantieert zich van het beeld dat de partij de laatste jaren geen oog zou hebben gehad voor schonere energievormen. “Dit was echt wel het groenste kabinet ooit. Kijk naar de kostprijs van wind op zee. Onze minister Henk Kamp heeft ervoor gezorgd dat er nu een windpark is aanbesteed met nul euro subsidie. De VVD is bezig met dingen slimmer doen; we zijn niet van een heel groot bedrag aan duurzaamheid uitgeven en dan maar doen alsof het beter wordt.”
Levensgrote verschillen
Twee thema’s die op het congres juist niet of nauwelijks aan bod kwamen: het migratiebeleid, waarop de onderhandelingen deze week vastliepen, en de ChristenUnie, de mogelijke nieuwe onderhandelingspartner die vandaag een halfuurtje verder op in Lunteren haar congres houdt.
We zijn met 33 zetels de op een na kleinste grootste partij ooit
Over die optie met de ChristenUnie repte alleen JOVD-voorzitter De Ridder. “Ik ben niet blind voor de verschillen met GroenLinks, maar de verschillen met de ChristenUnie zijn ook levensgroot. Als het gaat over medisch-ethische vraagstukken is samenwerking met de ChristenUnie wel een enorme uitdaging. Het zelfgekozen levenseinde, de meest vergaande vorm van zelfbeschikking, gaat dan de ijskast in. Terwijl we juist vooruit moeten gaan.”
Informateur Schippers hoopt dat alle partijen in de Tweede Kamer na een weekend van bezinning maandag ook hun tweede, derde of vierde voorkeursvariant op tafel willen leggen. “We zijn met 33 zetels de op een na kleinste grootste partij ooit”, hield VVD-fractievoorzitter Zijlstra de zaal in Arnhem vandaag voor. “Ons past bescheidenheid. We hebben de deur opengezet naar alle partijen die willen komen tot een goed kabinet. ‘Nee’ is deze dagen een populair woord geworden, maar de tijd is voorbij om als partij te zeggen dat je geen verantwoordelijkheid neemt.”
Lees ook
De ChristenUnie hield vandaag ook een congres, en hoopt vurig op een uitnodiging van formateur Schippers.
Mark Rutte trapte gisteren het VVD-congres af met loftuitingen voor Jesse Klaver. "Hij deugt. Hij staat en vecht voor zijn idealen."