Dertien jaar voor de klas en nog steeds interim

Een van de kamers bij haar thuis, in het West-Vlaamse Wingene, bulkt van de puzzels, blokken en spelletjesdozen. "Dat komt er dus van, als je telkens weer in andere scholen komt te staan", glimlacht Lies. "Hopen materiaal heb ik, voor elke leeftijd wat wils. Maar ik kan niets weggooien. Wie weet raak ik toch ooit vastbenoemd, en dan komt dit wel van pas."

Dertien jaar al stuift Lies van de ene interim naar de andere. Haar cv leest als een turf: één stiel, dertig scholen. Met soms twaalf opdrachten in één jaar. "Zo stond ik ooit halftijds in een peuterklas, gecombineerd met een klasje hoogbegaafden uit het lager én een groep anderstalige nieuwkomers. Dat was pittig, ja."

Als TADD'er (Tijdelijke Aanstelling van Doorlopende Duur) bouwde ze wel rechten op. Valt er ergens een interim-gaatje in haar scholengroep, dan krijgt ze voorrang. Maar een vaste benoeming? Nee. "Dan is het altijd hetzelfde liedje: 'Je was op de verkeerde plaats op het verkeerde moment.' Brute pech."

Dat het ronduit pijnlijk is, hekelt ze, om een 26-jarige vastbenoemde lerares te vervangen die in zwangerschapsverlof gaat, wetende dat jij maar tijdelijk blijft. "Het is dubbel: je bent blij dat je met die lieve bubbelkes aan het werk kunt. Maar het smaakt zo bitter als je hen na enkele maanden weer moet afgeven. Dat afscheid went nooit. Daar komen altijd tranen van."

Of zoals ze het in haar open brief snedig omschrijft: "Dan mag ik terug gaan stempelen, en dit keer niet met kleuters." Door die brief, meer dan duizend keer gedeeld, schoten de Facebook-duimpjes massaal in de lucht. Jonge collega's herkennen zich in haar verhaal. Ouders, die het raden hebben naar alle onderwijssystemen en -stelsels, reageren ontstemd: waarom ze niet langer in haar klasje kon blijven?

Dat het bijzonder hectisch is, vertelt ze nog, om het manusje-van-alles te zijn. "Soms krijg ik telefoon: 'Als je hier binnen het half uur bent, is de job van jou.' Dan moet ik snel-snel de kinderen klaarmaken en in de opvang droppen, want anders ben ik die kans kwijt. Mijn gsm heb ik voortdurend bij me. Geloof het of niet, maar ooit liep ik een opdracht mis omdat ik twee minuten op het toilet zat. Toen ik terugbelde moest die directeur me teleurstellen: 'Sorry, ik heb al iemand anders gevonden'."

Schaalvergroting als oplossing?

Je houdt het niet voor mogelijk, en je houdt het ook niet uit, verzucht ze. Begin dit jaar zat ze er een trimester lang volledig door: burn-out. "De directie schrok. Ze wisten niet dat het zo diep zat. Ik stond op dat moment in drie verschillende scholen. Tijdens de speeltijd moest ik me altijd verplaatsen: van hot naar her. 'Hoe doe je het?', vroegen velen me. Maar als ik dan nu zie hoeveel collega's zich in mijn situatie herkennen, vraag ik me af waarom niemand eerder aan de alarmbel trok."

Dat jonge leraars vaak naast een benoeming grijpen, is oud nieuws. "Maar dertien jaar onder tijdelijk contract, is toch uitzonderlijk lang", meent Lieven Boeve, directeur-generaal van het Vlaamse katholieke onderwijs. Hij pleit voor een 'bestuurlijke schaalvergroting'. "Zo willen wij van 800 schoolbesturen naar 150 gaan. Bundel bijvoorbeeld alle katholieke basisscholen in een welbepaalde streek. Dan zie je veel makkelijker: waar past die kleuterjuf? Rekening houdende met haar carrièrewensen én het project van de school."

Het is iets wat onderwijsminister Crevits (CD&V) onderschrijft: "Via schaalvergroting willen we directies nog meer de ruimte geven voor hun personeelsbeleid. Ook hebben we de vaste benoemingen wat vervroegd, waardoor een belangrijke groep leraren sneller zekerheid hebben over hun job."

Dat ze de 'ontgoocheling' van Lies Debackere begrijpt, verzekert de minister nog. En die teleurstelling is groot. Want terwijl heel wat leraars het stof van hun boekentas kloppen, kijkt Lies op 1 september werkloos toe. Het is - alweer - wachten op een verlossend telefoontje.

Lies: "Ik snap het niet. Met de reorganisatie van het onderwijs liep het zo'n vaart. Waarom kan de politiek dit dan niet aanpakken? Nu haken zo veel jonge mensen af. Zelf heb ik ook al met het idee gespeeld om te stoppen. Maar wat moet ik dan gaan doen? Mijn hart ligt in de klas. Al had mijn man daar wel ideeën over. 'Zoals jij het kunt uitleggen, zou je beter op het kabinet gaan werken.' (lacht)"