IS bezet Filipijns stadje: 'Dit is invasie van buitenlandse terroristen'
Onder de strijders van terreurgroep Islamitische Staat (IS) die dinsdag het Filipijnse stadje Marawi binnentrokken, bevinden zich buitenlandse strijders uit Indonesië en Maleisië. 'Wat plaatsvindt in Mindanao (het eiland waarop Marawi ligt, red.) is niet langer een opstand van Filipijnse burgers', zei justitiefunctionaris Jose Calida vrijdag tijdens een persconferentie. 'Het is omgetoverd tot een invasie van buitenlandse terroristen die reageren op het klaroengeschal van IS.'
Filipijnse troepen proberen, gesteund door gepantserde voertuigen en met raketten uitgeruste helikopters, Marawi te heroveren. De stad wordt belegerd door gewapende mannen die banden hebben met IS. De rebellen hebben gebouwen in brand gestoken, een priester en zijn kerkgangers gegijzeld en een groot deel van Marawi afgegrendeld.
Zeker 44 personen zijn volgens functionarissen om het leven gekomen bij de gevechten, onder wie 31 strijders en 11 militairen. Ook zijn duizenden mensen gevlucht voor het geweld. Het is nog onduidelijk of ook burgers zijn omgekomen. Volgens een Filipijnse militaire leider bevindt een terreurkopstuk, Isnilon Hapilon, zich nog altijd in de stad.
De Filipijnse president Duterte beloofde woensdag dat de oorlog tegen islamitische strijders keihard gevoerd zal worden. Hij heeft de staat van beleg uitgeroepen. Die geeft leger en politie absolute bevoegdheden. Alle burgerwetten zijn opgeschort, het leger kan uitgaansverboden uitvaardigen en mensen zonder proces oppakken.
De staat van beleg die woensdag is aangekondigd, geldt alleen voor Mindanao, en zal zestig dagen duren. Dat is het maximum dat in de Grondwet is vastgelegd. Duterte heeft echter al gezegd dat hij zich, als dat nodig is, niets van de Grondwet zal aantrekken. De staat van beleg wordt wat hem betreft gehandhaafd tot 'alle kwalen van dat eiland zullen zijn verholpen'.
IS-leider
De gevechten in Marawi begonnen toen Filipijnse militairen een huis bestormden waarin zich een leider van de islamitische rebellen, Isnilon Hapilon, zou bevinden. Hapilon is de vermeend leider van de strijders van IS in de Filipijnen, en een kopstuk van de beruchte Abu Sayyaf groep. Toen het leger zijn actie begon, doken plotseling zo'n honderd zwaarbewapende strijders op en verspreidden zich over het stadje.
Zij bezetten een ziekenhuis en de gevangenis, richtten wegblokkades op en staken enkele scholen en een kerk in brand. In die kerk ontvoerden zij een priester en enkele parochianen. Het leger zwermde uit over de stad maar stuitte overal op sluipschutters van de rebellen, die zich hardnekkig verzetten, en volgens de laatste, schaarse, berichten nog steeds een deel van de stad en enkele bruggen bezet houden. Onduidelijk is of de strijders de stad, met zo'n 200 duizend inwoners, daadwerkelijk hadden willen veroveren.
Volgens het leger zijn de strijders leden van de 'Maute-groep', een strijdgroep die nauw verwant is aan de beruchte Abu Sayyaf-groep. De Maute-groep en Abu Sayyaf hebben allebei trouw gezworen aan de Islamitische Staat in Syrië. Isnilon Hapilon zou de 'emir', oftewel hoogste leider van alle Filipijnse IS-strijders zijn, en de naam 'Abu Abdullah Al Filipini' hebben aangenomen. Beide groepen vechten voor een islamitische staat en zijn bovendien berucht om ontvoeringen die zij plegen voor geld. Abu Sayyaf heeft sinds begin jaren negentig honderden Filipino's en buitenlanders ontvoerd voor losgeld. Onder de ontvoerden bevindt zich één Nederlander, Ewold Horn, die al meer dan vijf jaar wordt vastgehouden. De Maute-groep wordt verantwoordelijk gehouden voor recente aanslagen op Mindanao en voor een reeks brutale aanvallen op legerposten en op dorpen en stadjes. Beide groepen hebben hun basis in het westen van Mindanao en op de talrijke eilandjes tussen de Filipijnen en Borneo.
Abu Sayyaf heeft sinds begin jaren negentig honderden Filipino's en buitenlanders ontvoerd
Geen pardon
President Duterte is vervroegd teruggekeerd van een reis naar Rusland om persoonlijk leiding te geven aan de strijd in Marawi. Net als in de omstreden 'oorlog tegen drugs' belooft hij ook nu keiharde maatregelen. 'De staat van beleg zal zijn zoals onder Marcos', zei hij dinsdag voor zijn vertrek uit Rusland, waar hij een ontmoeting had met president Poetin. De verwijzing naar Ferdinand Marcos ligt erg gevoelig in de Filipijnen. De overleden ex-dictator gebruikte de staat van beleg in de jaren zeventig en tachtig om zijn macht te versterken en politieke tegenstanders genadeloos uit te schakelen.
Mindanao is het grootste zuidelijke eiland van de Filipijnen en beslaat ongeveer eenderde van het land. Op Mindanao wonen twintig miljoen mensen, van wie het merendeel moslim is. Al sinds de jaren zestig woeden er kleinere en grotere oorlogjes met islamitische afscheidingsbewegingen als het Moro National Liberation Front en het Moro Islam Liberation Front.
Vredesverdragen hebben grotendeels een eind gemaakt aan de gevechten, maar radicale splinters vechten door. De Maute-groep en Abu Sayyaf zijn afplitsingen van het MILF, het Moro Islamic Liberation Front, een islamitische afscheidingsbeweging op de Filipijnen. Abu Sayyaf had banden met Al Qaida, maar het lijkt erop dat het zich van die terreurbeweging heeft losgemaakt en heeft gekozen voor aansluiting bij het radicalere IS.
