Stiekem of minder stiekem roken op de speelplaats, roddelen over andere leerlingen, de leerkracht luidop tegenspreken: in elke klas zit altijd wel één leerling die zijn populariteit vestigt via negatief, uitdagend gedrag. Maar een dergelijke houding kan de verdere schoolcarrière van de adolescent hypothekeren.

Tot die conclusie kwam Steven De Laet in zijn doctoraat aan de KU Leuven. Voor zijn onderzoek, dat de invloed mat van affectieve relaties in de klas op het welbevinden van leerlingen, volgde hij drie jaar lang 586 kinderen uit het vierde leerjaar, en 1.116 adolescenten uit het secundair onderwijs.

Agressie uitlokken

De reden waarom sommige kinderen door middel van agressie (zowel van lichamelijke als van psychische aard) conflict uitlokken, heeft doorgaans te maken met sociale status. Ze willen in het middelpunt van de belangstelling staan. Ze willen populariteit en aanzien, zaken die door oudere leerlingen doorgaans als belangrijker wordt beschouwd dan aangenaam bevonden worden.

Om die populaire positie te verwerven wordt het conflict gezocht met de leerkracht, die – net als de ouders – het gezag incarneert. ‘Als die op de provocaties ingaat, kan de leerling die uitdaagt, aantonen: mijn dominantie strekt zich niet alleen uit over de klasgroep maar ook over de leraar’, aldus De Laet.

Met andere woorden: ‘de agressie is veeleer een middel dan een doel op zich. Het moet het gezag van de populaire jongere bestendigen bij zijn klasgenoten’.

Maar net in dat gedrag schuilt ook veel gevaar, blijkt uit het onderzoek.