Als baby verwisseld, als beste vrienden opgegroeid

Samen voor het eerst naar school, samen leren fietsen, samen kampen bouwen, ­samen naar hun eerste bal. ­Getuigen op elkaars bruiloft. Babysitters voor elkaars ­kinderen. David Tait Junior en Leon Swanson zijn de ­be­lichaming van vriendschap.

Afgelopen weekend deden ze hun lastigste opdracht samen. Aan de Canadese pers gaan ­bevestigen waarover in hun dorp al lang werd geroddeld: in de winter van 1975 zijn ze verwisseld in het Norway House hospitaal. De mannen geraakten tijdens hun persconferentie amper uit hun woorden. “Ik weet niet wat ik moet zeggen”, ­herhaalde Leon Swanson driemaal. De drie dagen jongere David Tate Junior stamelde “Ik wil antwoorden krijgen ... Veertig jaar zijn ­gepasseerd ... Dit is hard. Alsof ze met een steen op mijn hoofd sloegen. Ik ben kwaad, verward, triestig.”

Ten onrechte “vader” genoemd

David Tate Junior gaf gauw de microfoon aan David Tate, de man die hij heel zijn leven ten onrechte “vader” had ­genoemd. “De twijfels ­kwamen niet meteen”, zei David Tate. “Pas toen de kinderen tieners waren, ­begonnen ze steeds meer op elkaars ouders te lijken. Mensen spraken ons erop aan. Maar wat konden we doen? DNA-onderzoek was amper bekend en zeer duur. Ik wilde de roddels ook niet geloven. Als je je kind naar jou noemt – David Tate Junior – kan je, wil je niet meer denken: dit is mijn zoon niet.”

Dit is het tweede verhaal van jongetjes die bij de ­geboorte zijn verwisseld. In juni 1975 zijn Luke Monias en Norman Barkman ook ­verwisseld. In hetzelfde Norway House Indian Hospital. Ook deze twee mannen werden heel hun leven gepest met ­opmerkingen hoe goed ze wel leken op de ouders van de ­ander. Eind vorig jaar be­vestigde DNA-onderzoek dat ze inderdaad als baby’s waren verwisseld.

Geïsoleerd

Ook deze twee mannen waren vrienden gebleven en kenden elkaars families goed. “Ik ben zelfs naar begrafenis geweest van Luke’s moeder”, vertelde Norman Barkman vorig jaar. “Nu weet ik dat dat de be­grafenis was van mijn eigen moeder. Ik zal haar nu nooit “mama” kunnen noemen. Wat moet ik mijn ­eigen kinderen vertellen? Hun grootouders zijn hun grootouders niet. En wie ben ik dan?”

Het lijkt onwaarschijnlijk: tweemaal baby’s verwisseld in hetzelfde hospitaal. Maar in Norway House zelf zijn ze daar niet zo verrast over. Het dorpje in het noorden van de Manitoba-provincie, ligt ­he­lemaal afgelegen. Die regio is uitsluitend bevolkt met ­aboriginals (Indianen en es­kimo’s). Zij zijn de eerste ­bewoners van Canada, voor de Fransen en de Britten zich daar kwamen vestigen. ­Aboriginals zijn een kwetsbare minderheidsgroep in Canada. 90 procent van de Canadezen woont langs de grens met de VS. De aboriginals wonen noordelijker. Vaak heel af­gezonderd.

Norway House is alleen met een vliegtuigje bereikbaar. Dat isolement leidt tot alco­holisme, omdat er simpelweg niets te beleven valt. Jane Philpott, de Canadese minister van Volksgezondheid, suggereerde al dat dit de ­oorzaak kan zijn van de babyverwisseling.

Minister Philpott beloofde gisteren een grondig onderzoek naar de babyverwisselingen. Dat deed ze eind vorig jaar ook. Voorlopig zonder resultaat. “We spreken over de jaren zeventig. Dienstlijsten van toen zijn niet meer te vinden. Maar we blijven zoeken.”

Veel aboriginals beginnen te twijfelen aan hun ouders. Om zekerheid te geven, mag iedereen die in het midden van de jaren zeventig in het Norway House-hospitaal is geboren een gratis een DNA-test vragen. Vandaag mag het ziekenhuis enkel nog in hoge nood een bevalling doen.

Mentale hulp

Toen het eerste Norway House-schandaal vorig jaar bekendraakte, bood de Canadese overheid psychologische steun aan. Aanvankelijk weigerden Luke Monias en Norman Barkman dat. Ze zouden er zelf wel uitgeraken. Dat is niet gelukt. “Hun beider families zijn in een diepe identiteitscrisis ­geraakt”, zei Eric Robinson, minister van Aboriginal Affairs afgelopen weekend. “De mannen weten niet meer wie ze zijn. Ze kregen moeilijkheden op hun werk en hun gezinnen zitten in ­financiële problemen. Een fout van veertig jaar geleden is vandaag levens aan het ­verwoesten.’’

David Tait Junior en Leon Swanson, de twee mannen die nog maar pas weten dat ze bij hun geboorte ver­wisseld zijn, klinken nog hoopvol. “We zijn al heel ons leven de beste vrienden. We gaan onze twee families tot één grote familie laten samensmelten.”