Acuut conflict tussen VS en Europa dreigt nu Congres nieuwe sancties tegen Rusland wil
Er dreigt een acuut conflict tussen Europa en Amerika. Aanleiding is voor de verandering niet zozeer president Trump, maar het Amerikaanse Congres dat nieuwe sancties wil afkondigen tegen Rusland. Deze sancties kunnen schade toebrengen aan Europese energiebedrijven en -projecten. Als de Amerikanen niets doen om dat te voorkomen, kan Brussel 'binnen een paar dagen' overgaan tot tegenmaatregelen, waarschuwde woensdag Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie.
Het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden keurde dinsdag een wet goed met nieuwe sancties tegen Noord-Korea, Iran en Rusland. De voorstemmers willen Moskou straffen voor zijn vermeende inmenging in de Amerikaanse verkiezingen vorig jaar november. De wet werd aangenomen met 419 tegen 3 stemmen en kreeg steun uit zowel de Republikeinse als Democratische partij.
Die overweldigende meerderheid wordt uitgelegd als een verkapte boodschap aan Trump dat het Congres er niet van gediend is als hij te lief is voor zijn Russische college Vladimir Poetin. De wet moet nu worden aanvaard door de Senaat alvorens zij ter ondertekening op het bureau van de president belandt. Trump kan haar vetoën, maar het is onzeker of hij dat zal doen.
Splijtstof
In Brussel vindt men dat Europa niet het slachtoffer mag worden van een binnenlands politiek steekspel in de Verenigde Staten. De eenheid van het sanctieregime dat het Westen in 2014 na de Russische inlijving van De Krim instelde tegen Moskou mag niet in gevaar worden gebracht. Ook kunnen Europese ondernemingen worden getroffen die met de Russen werken aan pijpleidingen. 'Amerika Eerst kan niet betekenen Europese belangen het laatst', zei Juncker.
Europese functionarissen volgen het politieke overleg in Washington DC op de voet. Met sommige zorgen is in de sanctiewet rekening gehouden, maar het gevaar is nog niet geweken, aldus de Europese Commissie. Vandaar de dreiging met snelle vergelding mocht dat nodig zijn.
De kwestie bevat in potentie veel splijtstof: het is het Congres versus Trump, Amerika versus Rusland, Europa versus Amerika maar ook Europeanen versus Europeanen. Om dat laatste aspect wordt een beetje heen gedanst in Brussel, maar het conflict kan de eenheid van de Europese Unie zwaar op de proef gaan stellen.
Internationale belangen
Fel zijn de Duitse reacties. Daar wordt gevreesd dat Amerikaanse sancties ernstige gevolgen zullen hebben voor de voorgenomen aanleg onder de Oostzee van een nieuwe pijpleiding tussen Sint Petersburg en Duitsland. Dit is het project Nord Stream 2. Het is binnen de EU zeer omstreden.
Polen en veel andere Midden- en Oost-Europese landen zijn bezorgd dat het Europa meer afhankelijk zal maken van Russische energie, terwijl juist na Ruslands agressie tegen Oekraïne in 2014 was afgesproken die afhankelijkheid te verminderen. EU-president Donald Tusk, een Pool, waarschuwde in juni dat Nord Stream 2 Moskou de optie geeft een eind te maken aan de olie- en gastoevoer via Oekraïne, wat Kiev uitlevert aan Ruslands 'genade'.
Duitse bedrijven hebben grote belangen in het project, net als Shell. De Duitse kanselier Angela Merkel weigert tot dusver politiek stelling te nemen, met als argument dat het een commerciële onderneming is waar de regering vooralsnog niet over gaat. Een stuk minder terughoudend was woensdag een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Berlijn, die de Amerikaanse Congresleden onomwonden ervan betichtte dat ze industriepolitiek bedrijven onder het mom van sancties. Hij verklaarde zich niet nader, maar wilde waarschijnlijk suggereren dat de Amerikanen het liefst Russische energieleveranties aan EU-landen zouden willen terugdringen ten gunste van de levering van Amerikaans gas.
Brussel probeert de stoom een beetje van de EU-ketel te halen door erop te wijzen dat de gevolgen van de Amerikaanse sancties verder reiken dan het ene Nord Stream 2-project. Maar mocht het komen tot tegenmaatregelen, dan moeten wel alle 28 lidstaten instemmen, en dat zou nog een probleem kunnen worden.
