We slikken veel te veel antibiotica, het gebruik van maagzuurremmers in ons land ligt heel hoog, sommige landgenoten gebruiken bepaalde neussprays zodanig lang dat ze eraan verslaafd raken. En dus dacht de federale overheid, vorige herfst bij de opmaak van de begroting 2017, twee vliegen in een klap te slaan door het bedrag te verhogen dat patiënten voor die middelen uit eigen zak moeten betalen of grote dosissen van medicijnen helemaal niet meer terug te betalen. Patiënten zouden wel twee keer nadenken over hun geneesmiddelgebruik – en en passant zou de overheid geld besparen. Maar het draaide heel anders uit, blijkt uit een analyse van onderzoekers van de Universiteit Antwerpen.

De patiënt ging namelijk massaal aan het hamsteren, nadat minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) in oktober 2016 had aangekondigd dat er in 2017 iets zou wijzigen aan de terugbetaling van antibiotica, neussprays en maagzuurremmers. De verkoop van maagzuurremmers en neussprays op voorschrift swingde de pan uit. De verkoop van de neusspray die duurder zou worden, steeg zelfs met 75 procent in november en december 2016 in vergelijking met 2015. Van de maagzuurremmers die in 2017 niet meer in grote dosissen terugbetaald zouden worden, werden in die periode 31 procent meer verkocht.

'Meer uit eigen zak betalen'

In de eerste maanden van dit jaar normaliseerde de verkoop, er volgde geen noemenswaardige duik van de verkoopcijfers. Volgens de Apothekersbond (APB), die de gegevens aan de onderzoekers bezorgde, heeft dat hamstergedrag eind 2016 5 miljoen euro extra gekost aan de ziekteverzekering.

‘Wat de neussprays betreft, zal de overheid de uitgaven door het hamstergedrag op termijn wel terugverdienen’, zegt Claudia Defoort, die onder begeleiding van professor farmaceutische wetenschappen Hans De Winter de effecten van de gewijzigde terugbetaling bestudeerde. ‘Gewoon omdat de patiënten meer uit eigen zak betalen.’

‘Bij de maagzuurremmers is de kans daarop volgens ons kleiner. De grote verpakkingen met de hoge dosissen worden niet langer terugbetaald. Maar grote verpakkingen met lagere dosissen nog wel. Dus is de kans reëel dat patiënten meer verpakkingen kopen om ze te kunnen blijven nemen.’