'Safeguard, safeguard, safeguard, gewonde bij hatch x!'

Het is de eerste keer dat ik het codewoord voor een calamiteit aan boord van het schip hoor. Dit is geen oefening. De scheepsdokter en een evacuatieploeg lopen door het H-dek naar de plek van het ongeval, achterin het fregat. Even later komt ze terug met een man die zijn hand op zijn hoofd gedrukt houdt. Bij het afdalen van een trap en het sluiten van een luik (hatch) kreeg hij het ding op zijn hoofd en arm en tuimelde half naar beneden.

'Het was een zware slag. Er lag een plas bloed', legt de 'doc' uit nadat ze haar patiënt in de ziekenboeg heeft verzorgd. Haar naam wil ze liever niet gepubliceerd. 'Omdat de ernst van het ongeval niet meteen duidelijk was, is uit voorzorg “safeguard” geroepen. Dan weet iedereen wat hij moet doen. Uiteindelijk zag het er allemaal erger uit dan het was.'

13 dagen, 18 ongevallen

En toch, het is al het achttiende arbeidsongeval op de Louise-Marie in dertien dagen tijd op zee (sinds het vertrek uit Zeebrugge), meer dan één per dag. Iets te veel naar haar zin. Op de dagelijkse briefing met de commandant en officieren benadrukt ze dat die cijfers naar beneden moeten.

'Het schip beweegt constant, zelfs bij deze rustige zee. Een ongeval is dan snel gebeurd. Het zijn allemaal kleine accidenten die met een pleister te verzorgen zijn, zoals de kok die in zijn vinger snijdt of een matroos die zijn hand tijdens het lossen van de trossen verwondt, maar als alle voorzorgsmaatregelen waren toegepast, hadden ze bijna allemaal vermeden kunnen worden.’

‘Ik begrijp best dat het in deze temperaturen soms lastig is om handschoenen te dragen om een karwei te doen, zeker in de machinekamer. Maar ik heb de indruk dat er niet altijd even goed wordt opgelet. Het is mijn taak om dat te signaleren’, zegt de doc. ‘Anders komt er vroeg of laat een zwaar accident van.'

Op een andere briefing voor de bemanning hamert ze erop om voldoende te drinken en elke drie uur zonnecrème te smeren. Op zaterdagmiddag was het buiten 31 graden, op de grond op het buitendek liep de temperatuur zelfs op tot 67,2 graden. 'En wat als mijn zonnecrème op is?' vraagt iemand. 'Er is genoeg zonnecrème voorhanden', zegt de doc. 'Je moet je 's nachts wel niet insmeren he', grapt de schipper. Algemeen gelach.

Militaire bril

Heeft ze het gevoel dat de bemanning naar haar goede raad luistert? 'Ik denk het wel.’ Ze is kapitein van de medische dienst en in het leger betekent een rang nog altijd iets. Maar ik stelde de vraag vooral omdat het pas haar eerste missie is op een schip.

'Uiteraard moest ik mij inwerken in de marine en het leven aan boord’, zegt ze. ‘Ik leer de gewoontes kennen en de zaken meer vanuit een militaire bril te bekijken dan die van een burger. Zo vroeg ik of iemand zijn bed kon ruilen met iemand die pijn heeft aan de knie en in het bovenste bed slaapt. Maar een bed is hier het enige plekje waar iemand privacy heeft wanneer het gordijntje dichtgaat. Dat neem je niet zomaar af. Dus ja, ik leer nog bij. Maar ik heb niet het gevoel dat ik mij extra moet bewijzen.'

Voor ze aan boord kwam, heeft ze extra training gekregen voor medische hulp 'in combat', voor het geval een bemanningslid zou worden neergeschoten. Een chirurg is ze niet. 'Als er moet worden geopereerd, moet het slachtoffer met de helikopter naar een ander schip met hospitaal of naar een haven worden geëvacueerd. Ik weet hoelang het duurt om daar te geraken. Tot zolang is het zaak iemand in leven te houden.'

Wel bereidt ze zich voor op een bevalling. Er is een spoedkoffer aan boord, maar ze heeft gevraagd om in de volgende haven ook een bevallingskit te krijgen. 'De San Giusto (het Italiaanse moederschip van Operatie Sophia, red.) heeft enkele dagen geleden 500 migranten gered. Ik vernam dat op de terugweg naar Italië vier vrouwen van de stress zijn bevallen. Ik ben geschrokken van dat nieuws. Bij dit rustige weer proberen veel zwangere vrouwen de oversteek te maken. Dan wil ik goed voorbereid zijn.'

Hopelijk hoeft het zover niet te komen.