Marc Descheemaecker: "Het moet gedaan zijn met kappen op De Lijn"
Marc Descheemaecker heeft vandaag bij de voorstelling van het jaarverslag van De Lijn, waar hij voorzitter van de raad van bestuur is, uitgehaald naar politici die kritiek hebben op de vervoersmaatschappij. "Sommige politici vinden het nogal gemakkelijk om op de kop van De Lijn te kloppen met verdraaide cijfers en verkeerde argumenten", zei hij.
Descheemaecker maakte zich druk over twee lokale discussies: in Antwerpen is er heisa over de beslissing om de zomerregeling voor de trams al in juni te laten ingaan. De maatschappij had vorig jaar vastgesteld dat al in juni heel wat minder mensen opstapten. In de zomerdienstregeling rijdt niet om de acht maar om de tien minuten een tram. In Gent werden dan weer vragen gesteld bij het feit dat De Lijn geen elektrische busjes kan leveren om mensen door het uitgebreide voetgangersgebied te vervoeren.
"De kranten stonden er vol van. Gigantische artikels", zei Descheemaecker met enige zin voor overdrijving. "De stad Gent ging uiteindelijk zelf twee elektrische busjes inzetten, veredelde golfkarretjes met acht plaatsen. Eigenlijk meer een verkiezingsstunt. Maar nu ze effectief gaan rijden, stellen we vast dat ze diesels inzetten in die voetgangerszone. Ondertussen zijn er wel honderden en duizenden woorden geschreven over de incompetentie van De Lijn die daar niet met elektrische busjes kan rijden."
"Ook de Antwerpse oppositie lanceert politieke statements in haar vechtpartijen met de meerderheid. Het is een beetje minnetjes dat ze een publieke dienstverlening schofferen", aldus nog de voorzitter van De Lijn. "Er wordt binnen De Lijn hard gewerkt om de reizigers ter wille te zijn. Ik beschouw het meer als goed beheer dat de zomerdienstregeling al in juni wordt ingevoerd."
Gents schepen Watteeuw: "Een duidelijke nood"
Filip Watteeuw (Groen), de Gentse schepen bevoegd voor Mobiliteit en Openbare Werken, zegt verbaasd te zijn over de uithaal van Marc Descheemaecker, voorzitter van De Lijn. "Hij spreekt van gigantische artikels, ik heb weet van één artikel", zegt Watteeuw, verwijzende naar een krantenkop van begin maart, waarin stond dat Gent zelf elektrische busjes zou inzetten in het voetgangersgebied omdat De Lijn niet aan die vraag kon voldoen.
'Er is een duidelijke nood in de tweede grootste stad van Vlaanderen, en ik stel vast dat De Lijn daar niet op inspeelt'
"Ik begrijp niet goed waarom hij uithaalt naar Gent, dat zelf inspanningen doet om de wandelbusjes te betalen. Voorlopig is dat een klassieke camionette (op diesel) die op vrijdag en zaterdag rijdt, maar normaal moet de elektrische wandelbus er in september of oktober zijn. Ondertussen betalen we zelf de shuttledienst van de Park and Ride (Weba) tot het stadscentrum. Net als bij de wandelbusjes heeft De Lijn zelfs niet meegedaan aan de gunning, terwijl die dienstverlening in se geleverd zou moeten worden. En we betalen ook nog eens mee aan de bussen na 23 uur. Ik vind dat in een stad als Gent niet zo vanzelfsprekend", zegt Watteeuw.
Toch zegt Watteeuw dat Descheemaecker een punt heeft dat er niet zomaar gekapt moet worden op De Lijn. "Ik zou dat ook nooit doen, maar je kan niet om het feit heen dat De Lijn een organisatie is die in het defensief zit en dat heeft onder meer te maken met een gebrek aan middelen. Eigenlijk zou het de taak moeten zijn van de voorzitter om voor het openbaar vervoer weer een offensief beleid uit te tekenen, en dat zie ik niet. Er is een duidelijke nood in de tweede grootste stad van Vlaanderen, en ik stel vast dat De Lijn daar niet op inspeelt."
11,1 miljoen reizigers minder
Uit het jaarverslag van De Lijn bleek eerder vandaag dat de vervoersmaatschappij vorig jaar 518,8 miljoen reizigers telde op haar bussen en trams. Dat zijn er 11,1 miljoen of 2,1 procent minder dan in 2015. Amper de helft van de bussen en trams reed stipt.
Het aantal reizigers bij De Lijn daalt al sinds 2011. In 2010 telde de Vlaamse vervoersmaatschappij nog 551,2 miljoen reizigers. Vorig jaar werd het laagste cijfer bereikt sinds 2008. De afname was bovendien forser dan in de voorgaande jaren.
Dat betekent echter niet dat het ook financieel slecht gaat met De Lijn. Boekjaar 2016 werd in evenwicht afgesloten en de inkomsten stegen met 10 procent tot 186 miljoen euro, luidt het. In 2015 gingen de tarieven fors de hoogte in en werd komaf gemaakt met de meeste gratis abonnementen. Het aandeel betalende reizigers nam vorig jaar toe tot 98 procent, waar dit eind 2014 nog 88,3 procent was.
Extra focus op klanten en efficiëntie
Voor het eerst in jaren komt de kostendekking van De Lijn op die manier opnieuw boven de 20 procent (20,3 procent) uit. Eind 2014 was dat nog maar 15,8 procent. Naar eigen zeggen wordt De Lijn "financieel gezonder, onafhankelijker en beter gewapend voor de uitdagingen van de toekomst".
De topman van De Lijn, Roger Kesteloot, wil dit jaar extra focussen "op het centraal zetten van onze klanten en onze efficiëntie". Hij kondigt nieuwe investeringen aan. Zo zal de raad van bestuur deze week beslissen over de gunning van het contract voor 146 trams. Aanvankelijk was dat toegewezen aan het Spaanse CAF, maar de Raad van State schorste de beslissing na een klacht van concurrent Bombardier.
55 procent rijdt stipt
Stiptheid blijft een belangrijk aandachtspunt voor De Lijn. Amper 55 procent van de bussen en trams rijdt stipt, wat wil zeggen: maximaal 2 minuten te vroeg of 5 minuten te laat. "Daar scoren we te slecht", gaf Kesteloot toe. Een vlotte doorstroming van bussen en trams blijft een probleem. "De congestie is nog verslechterd. We zien het fileprobleem opduiken in provincies die daar tot nu toe van gespaard waren gebleven."
'Het is om het schaamrood op de wangen te krijgen als je in buitenlandse steden gaat kijken hoe het openbaar vervoer daar kan doorstromen'
De Lijn probeert daar iets aan te doen. "Waar bijvoorbeeld absoluut werk van moet gemaakt worden, zijn nieuwe systemen van verkeerslichten", zegt Kesteloot. "Het is om het schaamrood op de wangen te krijgen als je in buitenlandse steden gaat kijken hoe het openbaar vervoer daar kan doorstromen dankzij hoogtechnologische verkeerslichtenbeïnvloeding."
De algemene tevredenheid van de reiziger over De Lijn zat vorig jaar op 71 procent, maakte Kesteloot bekend. Over de vriendelijkheid van de chauffeurs is een bovengemiddeld aantal van 73 procent tevreden. "Zij zijn de sterkhouders", aldus de topman.
Bestuursvergoedingen
Verder blijkt uit het verslag dat De Lijn vorig jaar ruim 100.000 euro betaald heeft aan bestuurdersvergoedingen. Het is de eerste keer dat die vergoedingen opgenomen zijn in het verslag, nadat Descheemaecker in een televisie-interview transparantie beloofd had.
Descheemaecker zelf was de grootste verdiener: 15.661 euro plus 2.840 euro verplaatsingskosten. Daarvoor woonde hij alle veertien zittingen van de raad van bestuur bij en alle zes vergaderingen van het auditcomité. Ondervoorzitter Johan Sauwens kreeg 10.154 euro plus 614 euro verplaatsingskosten betaald.
Opvallend: ook de twee vakbondsvertegenwoordigers, die slechts een waarnemersstatuut hebben in de raad van bestuur, kregen elk een vaste onkostenvergoeding van 1.800 euro. Zij namen deel aan respectievelijk negen en tien van de veertien vergaderingen.
Raad van bestuur
De raad van bestuur van De Lijn zal er binnenkort overigens anders gaan uitzien. Volgens het decreet Deugdelijk Bestuur moet de raad van bestuur van Vlaamse overheidsbedrijven voor een derde worden bevolkt door onafhankelijke bestuurders, maar bij de De Lijn is dat nog niet het geval. Nu ligt er een lijst klaar van acht kandidaten, waar er vier van zullen mogen zetelen als onafhankelijke bestuurder.
Volgens Descheemaecker waren er meer dan 160 kandidaten voor die posten, onder wie academici en hooggeplaatste bedrijfsmensen. De bestuurdersvergoedingen bij De Lijn zijn lager dan gebruikelijk in de privésector, maar toch waren er volgens de voorzitter heel wat uitstekende kandidaten. "Dat toont aan dat ze De Lijn een belangrijke maatschappelijke actor vinden."
Vraag is wie plaats moet ruimen om de vier onafhankelijke bestuurders te laten zetelen. Bevoegd minister Ben Weyts liet al verstaan dat hij de raad niet wil uitbreiden. Noch de overheid, noch de sociale partners willen echter hun zetels afstaan. Momenteel zetelen vijf vertegenwoordigers van de regering, twee van de gemeenten en vier van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), de sociale partners dus. De Vlaamse regering zal de knoop moeten doorhakken.