Dominee Van Raalte en de Indianen in Noord-Amerika
In mijn Heimat Ommen is het Van Raaltehuis gered. Vaak fietste ik erlangs, naar kattebak. Hoe anders zag ons land eruit, toen ds. Albertus van Raalte (1811-1876) in 1839 in dat huisje kwam wonen! Een koninkrijk van slijk en sloppen. En de koning wilde de baas zijn in de kerk. Van Raalte ging voorop in de Afscheiding (1834): christenen vertrokken uit de Hervormde Kerk. Gek, dat onze catechisatie nooit verplaatst is naar dat huisje, enkele tientallen meters lopen. Je kunt nog zien waar hij zijn koe molk. En nu is het eindelijk gered van de sloop. Lokale PKN’ers en vrijgemaakten werkten broederlijk samen. Ondernemer Rudi Takman, eigenaar van het pand, vond ook dat er wel genoeg ouds en moois was gesloopt. Er reisde een delegatie uit Ommen naar Michigan. Oud-ND-commissaris Gerrit Jan te Rietstap (1940-2015) was daarbij. Waarom Michigan? Omdat Van Raalte de Mozes was geworden van de gereformeerde emigratie. De mensen waren arm, toen. En koning Willem I dreef die mensen in de hoek. Daarom volgde een stroom gereformeerden ‘dominie’ naar Amerika. Ze maakten de gevaarlijke oversteek onder zeil en bouwden de kolonie Holland op, in Michigan. Nu is Van Raalte in de VS bekender dan in Nederland.
Hij heeft in Salland de Vecht en de Regge nog in wilde bochten zien liggen. En de korhoenders vlogen je toen nog om de oren, je moest ze bijna van je afslaan. Krijg ik heimwee van. Maar de Nieuwe Wereld was nog veel ruiger, grootser. Een totaal ander landschap. Er woonden indianen! De gereformeerden hadden veel met hen te maken, vooral met de Ottawa-stam. Ze kochten grond van hen en ‘dominie’ stond erop dat zij een eerlijke prijs kregen en met respect behandeld werden. Soms ging het toch mis. Een jong kerklid van Van Raalte, James Veneklasen, kon in 1854 de verleiding niet weerstaan een otter te stelen uit een wildval van de indianen. De kerkenraad oordeelde dat hij in het openbaar schuld moest belijden. Want de Natives, de indianen, verdienden respect. Anno 2017 liggen Van Raaltes nazaten vaak met elkaar en zichzelf overhoop. Respect voor de Natives schiet er wat bij in, heb ik de indruk. Jammer, want de 21e eeuw is nu juist de eeuw van de inheemse volken. Ze kloppen op de deur van het Westen. En op de deur van de kerk! Daar lees je te weinig over. En veel gereformeerde kerken zwijgen er te onprofetisch over. Echt zonde. Maar wie weet ... De Vecht en de Regge zijn onlangs ook weer in de oude bochten gaan liggen.
