Zwarte kaketoes hebben een drumtalent vergelijkbaar met dat van een mens

Wie door de bossen van Noord-Australië loopt, kan iets opmerkelijks tegenkomen: mannelijke zwarte kaketoes die met stokken op bomen slaan. Denk dan niet dat deze vogels zomaar wat in de rondte kloppen. In essentie zijn ze zelfs vergelijkbaar met drummers van rockbands, schrijven Australische onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift Science Advances.

Het begint er al mee dat de dieren niet zomaar wat rondstampen, maar met zelfgemaakte gereedschappen zoals bewerkte stokjes tegen takken slaan. De beat die ze hiermee produceren, is regelmatig en bevat repeterende patronen. Bovendien heeft elke vogel een eigen stijl. Daarmee lijkt het gedrag van de zwarte kaketoes volgens de onderzoekers op een primitieve variant van menselijke percussie.

Verwacht overigens geen virtuoze drumsolo's, met boomstammen als basdrum en palmbladeren als hihat. Eerder doen de kaketoes aan kalm geklop, met af en toe een versnelling. Zo'n voorstelling gaat geregeld gepaard met showelementen als het opzetten van een brede borst en het roodkleuren van de wangen. Het is de trommelende kaketoes namelijk vooral om aandacht van de vrouwtjes te doen, volgens de onderzoekers. In 67,5% van de gevallen drumden de vogels namelijk in het bijzijn van het andere geslacht.

Aandacht vragen

Maar de Australische onderzoekers gaan verder: volgens hen werpt hun ontdekking nieuw licht op de ontwikkeling van menselijk ritmegevoel. Omdat de kaketoes enkel individueel drummen, en meestal bij een vrouwtje, kan dat betekenen dat ook vroege mensen solo aan percussie begonnen om de aandacht van het andere geslacht te vragen, redeneren zij. Pas later zou het in de context van gezamenlijk muziek maken en dans worden geplaatst.

'Overinterpretatie,' zegt Henkjan Honing over die laatste claim. 'De redactie van Science Advances had hier echt strenger moeten zijn.' Om wat de vogels doen te linken aan muziekevolutie in mensen noemt de hoogleraar muziekcognitie van de Universiteit van Amsterdam 'twee stappen te ver'. Volgens Honing is zelfs maar de vraag of de vrouwtjeskaketoes wel luisteren naar het ritmische aspect van het geklop - dat hebben de Australische onderzoekers helemaal niet onderzocht. De onderzoekers hadden dichter bij hun verder prima observaties moeten blijven, vindt hij. Vooral het feit dat zwarte kaketoes verschillende drumstijlen hebben, is volgens Honing bijzonder.

Strak ritme

Ook Carel ten Cate, hoogleraar gedragsbiologie aan de Universiteit Leiden, meent dat de Australische onderzoekers te ver gaan met hun beweringen over menselijke muziekevolutie. Hij vindt de goed uitgevoerde analyse van het gedrag zelf interessanter. Op zich is ritmisch gedrag in de dierenwereld niet bijzonder, legt hij uit. Neem vuurvliegjes, die een strak ritme in hun flitsen hebben. Maar een dier dat op deze manier drumt met zelfgemaakte gereedschappen is buiten de zwarte kaketoe en de mens om onbekend.