Bloeiende handel wordt afgekapt dankzij growshopwet

Met ferme stappen beent Arjan Theuns door de opslagloodsen van zijn groothandelsbedrijf en somt de artikelen op die in de schappen liggen: kacheltjes, bevochtigers, ventilatoren, tijdschakelaars, sproeiers, waterpompen, afzuigers, verwarmingskabels, plantenvoeding, stroomkabels, trafo's, groeimatten, lampen, plantenbakken, potgrond. 'Daar kun je paprikaplantjes mee kweken', zegt hij. 'Maar dus ook andere plantjes.'

Verstoppertje met justitie

DGO International, gevestigd op een bedrijventerrein in Tilburg-Noord, is een groothandel in land- en tuinbouwmaterialen 'in de breedste zin van het woord', zo staat in de glanzende catalogus van het bedrijf. Het leeuwendeel van de afnemers zijn growshops die artikelen verkopen voor de illegale wietkweek.

Sinds gisteren zijn die growshops verboden. Per 1 maart zijn alle 'voorbereidingshandelingen' voor de illegale hennepteelt strafbaar. Die aanpassing van de opiumwet wordt in de cannabisbranche ook wel de 'growshopwet' genoemd. Want die bedrijven, nu nog legaal, zijn de meest zichtbare slachtoffers: ze worden illegaal.

En dus ook de groothandels die aan de growshops leveren. 'Ik wil geen verstoppertje met justitie spelen. We stoppen ermee', zegt Theuns. Als groothandel voor de reguliere tuinbouw is geen cent te verdienen, meent hij. 'Daar zijn de marges 0,00001.'

Ontslagen

Veel materialen zijn al afgevoerd naar de gemeentelijke vuilstort. Enkele containers vol met groeimatten, lampen en andere materialen staan buiten te wachten om afgevoerd te worden. Binnen proberen detaillisten nog snel hun slag te slaan. 'Alles is in de uitverkoop', aldus Theuns.

Ruim twintig jaar heeft hij het bedrijf gerund. De groothandel levert volgens hem aan ruim tweehonderd growshops ('binnenteeltwinkels, hydrocultuurwinkels of hoe ze ook heten') in Nederland. Maar het bedrijf heeft ook klanten in het buitenland, tot in Oost-Europa en Spanje. De jaaromzet bedraagt bijna 10 miljoen euro.

Achttien werknemers verliezen hun baan. 'Met dank aan minister Opstelten van Veiligheid en Justitie, ik kan wel huilen', vertelt Theuns. 'Die lopen straks allemaal bij het UWV, met een mooi cv: jarenlang gewerkt in de tuinbouw- en hennepbranche', schampert hij.

Het is allemaal 'symboolpolitiek', vindt Theuns. Want wietkwekers kunnen hun materialen overal kopen: bij de Boerenbond, Gamma, Intratuin of bol.com. 'Moet je kijken op de site van bol.com: kweektent met ritssluiting voor 89,99', wijst hij aan op de laptop. 'Daarin kun je peperplantjes kweken, of hennepplantjes.'

Georganiseerde hennepcriminaliteit

De aanpassing van de opiumwet is een nieuw instrument in de strijd tegen de georganiseerde hennepcriminaliteit, zegt een woordvoerder van minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie. Niet alleen growshops worden strafbaar, maar 'iedereen die goederen levert of diensten verricht voor de illegale hennepteelt'. Dat kan ook de elektricien zijn die in een leegstand pand een elektriciteitscentrale bouwt of het tuincentrum dat honderden kilo's potgrond en tientallen assimilatielampen aan iemand levert zonder dat bij justitie te melden.

Het gaat om het ernstige vermoeden dat daarmee hennep zal worden gekweekt. 'Er geldt geen algemene onderzoeksplicht', aldus de woordvoerder. 'De caissière van het tuincentrum hoeft niet aan elke klant te vragen wat hij met die zak potgrond gaat doen.'

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten heeft deze maand een brief aan alle gemeenten gestuurd over de gevolgen van de wetswijziging voor growshops. De VNG adviseert de gemeenten alle ondernemers te informeren dat de vergunning vervalt. 'Vanaf 1 maart kan een growshop niet meer legaal worden geëxploiteerd', aldus VNG-directeur Jantine Kriens.

Inventarisatie is moeilijk

Hoeveel growshops Nederland telt, is niet bekend. In de cannabisbranche wordt hun aantal geschat op tussen de 300 en 400. Volgens het ministerie van Veiligheid en Justitie hebben 50 tot 60 gemeenten vergunningen verstrekt aan growshops. Maar in veel gemeenten gaat het om meerdere shops. Volgens het ministerie tellen vooral Noord-Brabant en Limburg veel growshops.

Wat een inventarisatie ook bemoeilijkt is dat de meeste growshops al lang geen growshop meer heten, sinds zeven jaar geleden de vergunningplicht is ingevoerd en de repressie is opgevoerd. Zo noemt El Amigo in Tilburg zich gewoon 'tuincentrum' of winkel in tuinbouwproducten. 'Maar de gemeente noemt ons growshop', zegt eigenaar Louis Benito.

In zijn kleine winkel staat een kweekkas met ritssluiting, waarin potjes met peperplanten staan. Hij verkoopt ook tomaten- en komkommerzaden. Maar natuurlijk levert Benito vooral spullen voor de hennepteelt. In het magazijn staan manshoge koolstoffilters (om de wietgeur te verdrijven). 'Daar is nu een run op. Particulieren proberen nog snel hun slag te slaan voor 1 maart.'

Volgende week sluit hij tijdelijk zijn deuren. 'Dan ga ik reorganiseren. De lampen, afzuigers en filters gaan eruit. Want dat zijn de artikelen waarop justitie en politie gespitst zijn. Daarna ga ik door met tuinbouwproducten.'

Hij wordt donderdag voortdurend gebeld in zijn winkel. 'Nee, volgende week ben ik niet gewoon open', zegt hij door zijn smartphone. 'Kom vandaag of morgen maar even langs. Speciale prijs, opruiming, weg ermee.'

Handhaven

Woensdag is hij door de gemeente geïnformeerd dat zijn vergunning vervalt. Volgens hem werkt de nieuwe wet averechts, want het zijn vooral de kleine telers die hun materiaal in de growshop halen. De grote jongens achter de georganiseerde criminaliteit hebben hun eigen kanalen. 'Mijn klanten zijn kleine telers die vijf planten op zolder hebben, Jan met de pet', verzekert Benito.

Het ministerie heeft zo zijn twijfels over de rol van growshops. 'Wat zijn kleine telers?', aldus de woordvoerder. Het beleid richt zich weliswaar op de grootschalige, bedrijfsmatige wietteelt. Maar een grens is moeilijk te trekken. Bovendien is ook de man die vijf plantjes in de vensterbank kweekt, illegaal bezig. Alleen wordt hij niet strafrechtelijk vervolgd.

In de cannabisbranche bestaat nog veel onduidelijkheid over de nieuwe wetgeving. Het Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod (VOC) beweert dat growshops wel mogen doorgaan, zolang ze geen spullen verkopen voor de grootschalige wietteelt. En worden smartshops die alleen vijf hennepzaadjes in een pakje à 29 euro verkopen, ook verboden?

Het Openbaar Ministerie is over het eerste punt duidelijk: 'Growshops zijn strafbaar. We gaan volgende maand meteen handhaven.' Over de smartshops: 'Dat wordt van geval tot geval bekeken.'