Vlaanderen telt steeds meer kansarme leerlingen
Het secundair onderwijs telt steeds meer kwetsbare leerlingen. In vijf jaar tijd zijn er vierduizend bij gekomen. Terwijl de economie aantrok, is zo de kansarmoede op de Vlaamse scholen blijven groeien.
Kansarm in het secundair onderwijs? Het geldt voor steeds meer leerlingen. Vijf jaar geleden, toen deze krant een uitgebreid Scholenrapport uitbracht, hadden van de 434.664 leerlingen in Vlaanderen er 166.476 te kampen met kansarmoede. In de tussentijd is hun aantal gegroeid, zo blijkt uit het nieuwe Onderwijsrapport van De Morgen. In het schooljaar 2015-2016 beantwoorden 170.399 van 434.603 leerlingen aan de criteria van de Vlaamse overheid.
Hoe goed zijn de scholen in uw buurt? Ontdek het in onze interactieve tool
Anders gesteld: terwijl het totale aantal leerlingen op onze middelbare scholen redelijk stabiel bleef, is het aantal leerlingen dat aan de gelijke onderwijskansen-criteria voldoet blijven groeien. Vandaag gaat dit op voor bijna vier op de tien jongeren. Zij zijn thuisloos, ontvangen een schooltoelage of hebben een moeder die lager opgeleid is. Opmerkelijk, want vijf jaar geleden lag onze economie nog in de touwen. Vandaag zien we dus, ondanks het aantrekken ervan, een toename van de kansarmoede in het Vlaamse onderwijs.
'We zien niet altijd hoe moeilijk het is voor een grote groep Vlamingen om de eindjes aan elkaar te knopen'
“Scholen doen grote inspanningen, maar we slagen er als onderwijs niet altijd in om iedereen gelijke kansen te bieden”, zegt Lieven Boeve, topman van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. “En dat heeft met migratie en geboortecijfers te maken, maar ook met het armoedebeleid.” Raymonda Verdyck, bestuurder van het Gemeenschapsonderwijs (GO!), meent dat Vlaanderen daarin geen grote vooruitgang boekt. “Het gevoel heerst soms dat we in een land leven waarin iedereen een plekje kan vinden. Maar we zien niet altijd hoe moeilijk het is voor een grote groep Vlamingen om de eindjes aan elkaar te knopen. En opgroeien in armoede heeft een impact op de schoolse prestaties.”
Schooltoelage
In Antwerpen neemt de kansarmoede het meest toe. Geheel onlogisch is dat natuurlijk niet. Als grootste stad van Vlaanderen trekt het niet alleen veel nieuwkomers aan, maar tekent zich ook een zekere stadsvlucht af, ook bij Antwerpenaars met een migratieachtergrond. Zo valt op dat het aantal leerlingen met een laagopgeleide moeder met meer dan 6 procent is toegenomen. Meer dan vier op de tien Antwerpse middelbare schoolleerlingen ontvangen een schooltoelage of hebben een moeder die geen diploma secundair onderwijs heeft behaald.
'Scholen doen grote inspanningen, maar we slagen er als onderwijs niet altijd in om iedereen gelijke kansen te bieden'
“Ik heb nu tientallen scholen bezocht en je ziet wat je ziet”, zegt Antwerps schepen van Onderwijs Claude Marinower (Open Vld). “Er bestaat, jammer genoeg, een serieuze armoede. Het is natuurlijk niet ideaal, maar het Antwerpse onderwijs biedt er het hoofd aan. Tegelijk is de problematiek van zo’n grootteorde dat Antwerpen het niet helemaal alleen kan bolwerken. Wij hebben vanuit Vlaanderen aangepast beleid op maat nodig. We mogen nu niet klagen, maar de noden spreken voor zich.”
Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) geeft aan dat er al veel maatregelen genomen zijn. Zo is het systeem van de studietoelagen vereenvoudigd en geautomatiseerd, waardoor het budget in drie jaar tijd met 23 miljoen euro tot 173 miljoen euro is gestegen. Verder wijst ze op de extra personeels- en werkingsmiddelen die scholen met kansarme leerlingen ontvangen. “Voor sommige leerlingen krijgen scholen tot het dubbele van de werkingsmiddelen. Dit gaat over een totaalbedrag van meer dan 300 miljoen euro. Het biedt deze scholen extra mogelijkheden om een gepast onderwijsbeleid te voeren, afgestemd op hun leerlingen.”
Lees ook: "Onderwijs in Vlaanderen: tijd om wakker te worden"
En ook: "Dit zijn de kinderen waar de mensen op de tram niet naast gaan zitten"