Dit nieuwe bedrijf in Gent belooft u rijkdom zonder te werken

"Je bent waardig voor een serieus inkomen", toetert een folder die de voorbije weken in de bus viel in arme Gentse buurten in belabberd Nederlands. "Help uzelf met topvoeding en help minderbedeelden met basisvoeding." In de folder belooft Licasha - letterwoord voor like, care, share - de hemel op aarde: een inkomen zonder te moeten werken. Het bedrijfje presenteert zich als de Belgische afdeling van het Amerikaanse Kyäni, dat in 2005 werd opgericht en uitpakt met voedingssupplementen op basis van bosbessen en zalm uit Alaska.

De folder spiegelt je een passief inkomen voor, dat je verdient door nieuwe medewerkers aan te trekken. Het kantoor van Licasha opende op 27 juni de deuren in de Gentse Sleepstraat. Een vriendelijke man legt er uit wat er van medewerkers wordt verwacht. "Wij werken met donaties. U hoeft slechts een donatie te doen en vier nieuwe leden aan te brengen."

Een tabelletje schetst hoe snel het geld zogezegd binnenstroomt. Breng je binnen de vier weken vier nieuwe leden aan, dan krijg je een commissie van 240 euro. De volgende maand hoef je, behalve opnieuw 118 euro betalen, niets meer te doen. Dan verdien je 3.160 euro en krijg je een bedrijfswagen. Op dat moment staan er al 256 mensen onder jou. Een donatie van 118,70 euro staat dan weer gelijk aan vijf Kyäni 'Potato Paks'. Of je kunt voor 122,33 euro de drie voedingssupplementen van Kyäni kopen. Kyäni Sunrise helpt bijvoorbeeld tegen kanker. "Niet enkel preventief, ook zodra de kanker zich ontwikkelt!"

Het klinkt allemaal zo aanlokkelijk dat je je afvraagt of het wel legaal is. Geld verdienen door andere mensen te overtuigen geld te doneren, is dat niet de klassieke truc van de kettingbrief of het piramidespel? In het buitenland, waar Licasha als Kyäni wordt verkocht, is het bedrijf al meermaals in opspraak geraakt. In Hongarije kreeg het een forse boete wegens ongefundeerde beloftes, terwijl de Amerikaanse toezichthouder Federal Trade Commission meerdere klachten, zo meldt de onafhankelijke waakhond Truth in Advertising (TINA). Ontgoochelde klanten spreken daarin van een piramidespel.

De praktijken van Licasha zorgen ook voor bezorgdheid bij de stad Gent. "Ik spreek mij niet uit over de legaliteit van wat die mensen doen, maar het verontrust mij wel", zegt schepen van Armoedebestrijding en OCMW-voorzitter Rudy Coddens (sp.a). "Ik kan alleen maar oproepen: laat u daar niet aan vangen. Zo gemakkelijk zoveel geld verdienen is niet mogelijk." Veel kan de stad echter niet beginnen. "De stad heeft de wijkpolitie de opdracht gegeven om dit in de gaten te houden. Als lokale overheid hebben wij weinig impact, want zoiets is de bevoegdheid van de FOD Economie. We zijn ervan op de hoogte dat de FOD Economie dit bekijkt, maar daar is tegen ons niet over gecommuniceerd."

Officieel wil de FOD 'bevestigen noch ontkennen dat er een onderzoek bezig is'. Wel laten ze weten dat ze in 2014 39 meldingen kregen over piramideconstructies, in 2015 waren dat er 46. Zo'n melding hoeft niet te betekenen dat er effectief sprake is van oneerlijke handelspraktijken. Eén van de problemen bij het onderzoek naar piramideconstructies is dat ze zich vaak voordoen als multilevelmarketingbedrijf. Het bekendste multilevelmarketingbedrijf is Tupperware, dat zijn producten aanbiedt via een netwerk van verkopers. Zoiets is perfect legaal.

'Angst voor het nieuwe'

"De grens tussen piramideverkoop en multilevelmarketing (mlm) is flinterdun", zegt Femke Verhoye, die bij de economische inspectie verantwoordelijk is voor de coördinatie van massafraude binnen België. "We spreken pas van piramideverkoop wanneer de winst voornamelijk komt van mensen aanbrengen in het systeem, in de plaats van producten verkopen."

Misschien kan de zaakvoerder van Licasha, Hüseyin Kaya, uitklaren of zijn bedrijf in de branche zit van de multilevelmarketing? "Neen, van dat soort bedrijven zijn er al genoeg. Kyäni is wereldwijd bekend als een bedrijf van next generation marketing." Hij stelt dat zijn team 89 medewerkers telt en ontkent een piramidespel te organiseren. "Dat is absoluut onzin. Een piramidesysteem is illegaal. De FOD Economie mag zeker een onderzoek voeren, wat wij doen is absoluut legaal. Ik heb mij voldoende ingelicht. Als er vragen zijn, is dat waarschijnlijk ingegeven door schrik voor het nieuwe. Geen probleem."

Wie vragen heeft over piramideconstructies kan terecht op de website meldpunt.belgie.be van de FOD Economie.