'De speech van Jan Terlouw was ontroerend, maar naïef'
De ingezonden brieven van zaterdag 3 december.
Jan Terlouw
Jan Terlouw is ook mijn opa. Maar ik wil absoluut niet terug naar een tijd dat de touwtjes uit brievenbussen hingen.
In mijn jeugd ging ik knutselen bij de gezellige buurvrouw. Liep ik de deur plat bij mijn beste vriend en bouwde eindeloos veel boomhutten. De deuren stonden figuurlijk overal open. Maar mijn jeugd heeft wel zestig jaar later plaatsgevonden dan die van Terlouw.
Elke generatie wordt wakker uit zijn idealistische kijk en ziet dat de échte wereld een stuk minder aangenaam is dan vader, meester en politicus ons willen voordoen. In Terlouws jeugdtijd waarin de regering nog 'het morele kompas' vormde, werden bloedige onafhankelijkheidsoorlogen gevoerd, waarbij de geschiedenis Nederland in ieder geval niet als morele winnaar heeft aangewezen.
En ja, er hingen ook touwtjes uit brievenbussen, maar niet omdat we elkaar zo veel meer vertrouwden. De touwtjes waren er omdat moeders toch wel thuis was. In deze tijd werden vrouwen nog gewoon ontslagen als ze gingen trouwen. Gelukkig heeft zestig jaar emancipatie hier verandering in gebracht.
Warme onderbuikgevoelens aanzwengelen die een eenzijdige kijk op de geschiedenis geven, is gevaarlijk. De Brexit vond plaats omdat de Britten terug wilden naar een tijd die nooit heeft bestaan. Hetzelfde gebeurt in Amerika. Laten we alsjeblieft niet de wereld veranderen uit irrationele onderbuikgevoelens met de strekking 'vroeger was alles beter'.
Marlien van Liempt (24 jaar), 's-Hertogenbosch
Tekst gaat verder onder de video.
Ontroerende speech
De speech van Jan Terlouw vond ik ontroerend, maar wel een tikkeltje naïef. Het touwtje uit de brievenbus en dus het vertrouwen in elkaar moeten weer terug. Helaas, ik zie dat niet snel gebeuren. Want wie kan ik nog vertrouwen in een land met heel veel 'rupsjes-nooitgenoeg'. Waarin het illegaal (ver)kopen van nepmerkspullen de gewoonste zaak van de wereld is en waarin het bijna een nationale sport is de (reis)verzekeringsmaatschappij op te lichten.
Waarin massaal illegaal muziek, films en e-boeken worden gedownload en gekopieerd. En elke dag hoop ik dat cybercriminelen mijn bankrekening niet zullen plunderen. Zo kan ik helaas nog wel even doorgaan.
In het lange rijke leven van Terlouw is de nationale welvaart toegenomen, maar ook de nationale hebzucht.
M. Jacobsen, Nieuwerkerk aan den IJssel
Elsa Ferrante
In Sir Edmund van 26 november schrijft Edwin Krijgsman in zijn recensie van het laatste deel van het vierluik van Elsa Ferrante dat 'het een tikkeltje ontnuchterend is dat er achter Ferrante niemand anders dan een vertaalster zit'. Kan iemand mij misschien uitleggen wat hier zo ontnuchterend aan is?
Irene Dirkes, vertaalster, Utrecht
Stoffig kamertje?
Psychiater Tillema vindt het een schande dat geld de boventoon voert in de zorg en stelt dat 'onderzoekers in een stoffig kamertje' zich niet moeten bemoeien met haar werk (U, 26 november). Ik ben zo'n onderzoeker. Ik heb net als Tillema jaren gestudeerd.
Niet om als psychiater patiënten te behandelen, maar wel om als gezondheidseconoom te bekijken hoe we de beschikbare gelden in de gezondheidszorg het best kunnen besteden. Immers, niet alles wat mogelijk is, is ook betaalbaar. En als maatschappij moeten we hierin lastige ethische keuzen maken.
Als psychiater Tillema kiest voor een dure behandeling van haar patiënten, dan kan dit zomaar betekenen dat elders in de zorg bezuinigd moet worden, bijvoorbeeld op verpleegkundige zorg.
Met andere woorden: de wereld is groter dan alleen de behandelkamer van Tillema - dit is misschien niet wenselijk, maar helaas wel de waarheid.
Rob Baltussen, universitair hoofddocent gezondheidseconomie, Radboudumc
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
De wereld is groter dan alleen de behandelkamer van psychiater Tillema
Billen
Gelukkig ging de mens rechtop lopen en herkennen we elkaar aan het gezicht en niet aan de billen zoals een chimpansee (Ten eerste, 2 december). Dat scheelt een hoop gedoe als je in een volle bus bent en je meent een bekende te zien.
Len Koetsier, Groningen
Fijn met (deeltijd)pensioen
Ja, deeltijdpensioen kost geld... als je het vergelijkt met fulltime doorwerken ('Deeltijd niksen heeft wel een prijskaartje', Economie, 30 november). Maar als je niet fulltime kunt doorwerken, door gezondheidsproblemen, handicap, of zorg voor bijvoorbeeld een partner of ouders, dan kan deeltijdpensioen een oplossing zijn. Op het moment geeft één op de vier gepensioneerden in de EU aan om een van deze redenen te zijn gestopt met werken.
Ongeveer een even hoog percentage van de werkenden geeft aan niet door te kunnen werken tot de pensioengerechtigde leeftijd. Met verhoogde pensioengerechtigde leeftijden en minder mogelijkheden voor vroegpensioen in Europa zal dit aantal alleen maar groter worden.
In een rapport over deeltijdpensioen (Extending working lives through flexible retirement schemes: partial retirement) dat we net gepubliceerd hebben, staan voorbeelden van deeltijdpensioenregelingen in de EU en Noorwegen.
De landen die de eerste waren om een grootschalig deeltijdpensioen in te voeren (Noorwegen, Zweden), zijn inmiddels naar een zeer flexibel systeem gegaan: mensen kunnen deeltijdpensioen opnemen vanaf een bepaalde leeftijd en dat combineren met elke hoeveelheid werk die ze maar willen.
Finland volgt in januari volgend jaar. In tegenstelling tot in Nederland, kan dit deeltijdpensioen ook weer teruggedraaid worden. Men kan dus deeltijdpensioen gebruiken voor een korte periode om bijvoorbeeld partner of ouders te verzorgen.
In ons rapport kijken we naar wat landen en sectoren kunnen leren van elkaar om de groep te bereiken waarvoor het werkt.
Hans Dubois, European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, Dublin
Als je niet fulltime kunt doorwerken, door gezondheidsproblemen, handicap of mantelzorg, kan deeltijdpensioen een oplossing zijn
Lekker shoppen
Jean-Pierre Geelen heeft gelijk. In zijn column van afgelopen maandag beschreef hij het gevolg van kortingen, acties, uitverkopen en wat dies meer zij, in termen van 'leegstand' en 'ontzielde straten'. Wij, argeloze shoppers, wars van online winkelen, stortten ons goedgemutst de koopavond in om sintcadeautjes te kopen en kwamen strontchagrijnig thuis. En niet omdat het regende.
We hadden ons goed voorbereid: we moesten naar zes winkels. Winkel 1 had de handdoek in de ring gegooid. Winkel 2 deed niet mee aan de koopavond. Winkel 3 had wat we zochten (een FSC-pollepel), winkel 4 had de helft van wat wij daar zochten. Winkel 5 was failliet en winkel 6 was aan het verbouwen.
We zijn creatief, dus wij zijn uitgeweken naar twee andere winkels. Winkel 7 was verdwenen, maar zat gelukkig vlak naast winkel 8. Op de vraag of ze een bepaald merk olie hadden, zei de verkoopster van winkel 8: 'Dat zou ik écht niet weten'. Na een beklemmende stilte braken wij het ijs met: 'Nou, bedankt dan.' 'Graag gedaan hoor', antwoordde de verkoopster en beende weg.
Vervolgens de warmte van ons huis opgezocht en de computer geraadpleegd. Wij gingen online shoppen! Moeiteloos alles kunnen bestellen wat we wilden! Moe maar toch nog voldaan sloten wij de dag af.
De volgende dag lag er een mailtje: helaas was niet alles leverbaar...
Hans de Heer, Hoevelaken
Stijgende zorgkosten
Oud-chirurg Jan Groeneveld stelt dat de steeds maar stijgende kosten van de zorg het gevolg zijn van consumptiedrang bij het publiek, behandeldrift bij de hulpverleners en mismanagement bij de overheid en ambtelijke koepelorganisaties (O&D, 30 november). Toch even wat kanttekeningen:
1. De belangrijkste oorzaak van de stijgende zorgkosten vergeet hij: de medisch-technologische ontwikkelingen en het uitbrengen van nieuwe, dure medicijnen. De door hem genoemde oorzaken zijn daarbij vergeleken klein bier.
2. Dat 'veel te veel' patiënten worden doorgestuurd naar de tweede lijn is een gotspe. Slechts 6 procent van de hulpvragen bij de huisarts wordt verwezen, ongeveer het laagste percentage in de EU. Door de strenge poortwachtersfunctie worden juist te weinig patiënten verwezen. Velen van hen bereiken de specialist in een gevorderd stadium van hun ziekte, met oplopende kosten tot gevolg. Plus gezondheidsrisico's. Bijvoorbeeld, van alle West-Europese landen scoort Nederland de hoogste kankersterftecijfers (Eurostat).
3. De 'onuitputtelijke bron van inkomsten voor de zorgverleners is allang opgedroogd. Medisch specialisten staan al jaren onder curatele, met de balkenendenorm als richtlijn. Het traktement van radiologen en cardiologen is momenteel amper de helft van wat het was twintig jaar geleden.
4. Terwijl tout Nederland van mening is dat de zorgverzekeraars te veel macht hebben, pleit Groeneveld voor een centrale rol voor deze verzekeraars bij aanpassing van het systeem.
Niet doen! Overheid en de artsenorganisaties zijn, gezamenlijk en in goed overleg, verantwoordelijk voor de inrichting van ons zorgstelsel. De zorgverzekeraars zijn er alleen voor de declaraties.
Frans Rampen, Wijchen
Overheid en de artsenorganisaties zijn verantwoordelijk voor de inrichting van ons zorgstelsel, de zorgverzekeraars zijn er alleen voor de declaraties
Kunstrecensent
Jammer dat Jeanne Prisser stopt als kunstrecensent. Met veel plezier las ik altijd haar verslag van het nieuws over de hedendaagse kunst. Waarom ik die zo helder en aansprekend vond, ook waar het ging over de meest experimentele uitingen daarvan, wordt duidelijk in de tips aan haar opvolgers.
Zoals: ga het land in, schrik niet van kritiek, leg contact, wees niet blasé. Ik hoop dat ze worden nagevolgd. Dank voor je frisse en humoristische blik op de wondere wereld van de hedendaagse kunst.
Grian Wind, Groningen
Curator
In haar afscheidsartikel geeft Jeanne Prisser haar opvolgers een aantal tips (V, 2 december). Eén daarvan is 'schud uw schrijven op', waarbij het concrete advies luidt anglicismen te vervangen. In de zin ervoor spreekt zij 'curatoren' aan. Misschien moet Jeanne Prisser haar eigen adviezen eens lezen.
Of zou ze de financiële malaise in de kunstwereld zo ernstig inschatten dat ze vermoedt dat alle conservatoren (Engels: curators) zijn vervangen door curatoren, die in het Nederlands nog altijd faillissementen afwikkelen?
Sara van Dijk, junior conservator textiel, Rijksmuseum Amsterdam
Dode dictator
De uitgebreide hagiografieën die de redactie de afgelopen week wijdde aan het verscheiden van de heer Fidel Castro vallen in het niet bij de wijze waarop Johnny Ceres Jr. deze dode dictator in twaalf dichtregeltjes fileerde.
Arie Kuijvenhoven, Vlaardingen
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Sissen op straat
Volgens Carlijne Vos in de Stekel van 1 december moeten vrouwen het kennelijk leuk vinden om nagesist, nageroepen te worden. Er is een gebrek aan machismo, aan flirts bij de koffieautomaat, aan complimentjes of simpele hoffelijkheid.
Gelukkig is er de straat waar bouwvakkers of gezonde jongemannen nog de moeite nemen vrouwelijk schoon te bewonderen, staat er.
Maar dat begint dan met 'schatje' en gaat al snel over op 'hoer' en eventueel geïntimideerd worden en ingesloten en betast door groepjes, meestal van Marokkaanse afkomst , jongeren tussen 12 en 20 jaar.
Dat vergelijkt ze met nafluiten van van bouwvakkers... Ga eens als jong meisje/vrouw in Amsterdam-Oost in de Javastraat boodschappen doen of in West. Kijken of je het dan nog een kick voor je eigenwaarde vindt!
Ik persoonlijk hoop dat Amsterdam prioriteit geeft aan handhaving en boetes voor gesis. Vrouwen hebben evenveel recht op vrijheid in de publieke ruimte zonder steeds over de schouder te moeten kijken en zonder steeds alert te moeten zijn.
Het wordt hoog tijd voor emancipatie van jongens en mannen. Laat die jongens voor straf maar eens als vrouw gekleed en opgemaakt in die buurten ronlopen.
Ben benieuwd of ze het dan nog zo leuk en stoer vinden.
L. Nijsen, Hoorn (altijd werkzaam geweest in Amsterdam-West en de Indische Buurt)