PAROCHIEREGISTERS

 De Burgerlijke Stand is zoals bekend een uitvinding van de Franse Revolutie. Tot 1796 hield het bestuur van steden en gemeenten geen gedetailleerde registers van hun inwoners bij. Als er toch lijsten werden opgesteld, bevatten zij alleen de namen van de gezinshoofden en de belasting die deze moesten betalen.

 Dat wij toch over 17de- en 18de-eeuwse gegevens beschikken, danken wij aan de zorg van de parochiepriesters, die met wisselende zorgvuldigheid de namen van hun dopelingen, huwenden en overledenen noteerden – deels ook omdat zij voor elk van hun optredens bij deze gelegenheden van het burgerlijk bestuur een vergoeding ontvingen. In het begin bleven deze aantekeningen dikwijls beperkt tot een datum en de naam van de betrokkene, al snel vinden wij gelukkig ook gegevens over de ouders, peter en meter, getuigen e.d.   Hét fundament voor de geschiedenis van de kleine man en de genealogie in het bijzonder.

 Vanaf 1796 nam de stad of de gemeente het bijhouden van de bevolking op zich. Deze taak was van het begin af aan strikt gereglementeerd, zodat de vorser daarin een overvloed aan details en (meestal) betrouwbare informatie vindt.

 Door deze comfortabele registers raakten die van de parochie helemaal op de achtergrond. Ook al werden en worden die sindsdien nog altijd bijgehouden, zij worden zelden of nooit geraadpleegd, niet het minst omdat zij in pastorieën en dekenijen bewaard worden. Ten onrechte. Slechts weinig genealogen weten dat de Franse Revolutie aanvankelijk elke vorm van godsdienst verbood, wat bij heel wat gelovigen een begrijpelijke reactie uitlokte: zij huwden in het geheim en vertikten het principeel dit huwelijk op het stad- of gemeentehuis aan te geven.  Een gelijkaardig verschijnsel valt op bij dopen. Een kind niet aangeven leidt nu tot onoverkomelijke moeilijkheden, maar in een tijd zonder ziekenfondsen, werkloosheidsvergoedingen en pensioenen kon dit best …

 De vroeg-19de-eeuwse parochieregisters kunnen dus heel wat hiaten opvullen. Het archiefteam besliste daarom al enkele jaren geleden de parochieregisters uit die tijd in computerlijsten om te zetten. Willy Buyck en de betreurde Willy Hamerlynck publiceerden in 2009 al een boekversie van de 'Huwelijken 1808-1830', en Willy Buyck rondde onlangs het deel 'Huwelijken 1831-1850' af. Hij werkt momenteel aan een lijvig boekwerk 'Dopen 1802-1820'. Over het nut van een deel 'Overlijdens' valt te discussiëren: iemand laten begraven buiten medeweten van de overheid is immers zo goed als onmogelijk.

 Ook na de voltooiing van dit werk zullen kleine hiaten overblijven. Er is niets overgeleverd tussen 1796 en respectievelijk 1802 (dopen) en 1808 (huwelijken). Die registers zijn er wel ook nooit geweest, omdat de buiten de wet gestelde kerk zich nog niet had gereorganiseerd en er op veel plaatsen ook geen geestelijken meer waren. Veel stambomen zullen dus voor die jaren witte vlekken blijven vertonen …

(Freddy Pille)

Hoger zal men waarschijnlijk niet gaan in de Garenstraat. Ook hier lijkt de ruwbouw al ver af te zijn. Alleen het dak is nog een vraagteken, een 'echt' dak of een plat dak?

Terwijl men volop funderingspalen aan het plaatsen is komt er toch stilaan een vorm in de grondwerken.

Aan residentie Kaaiken is nu alle dagen druk. Steeds worden er meer materialen aangebracht en komen er betonmolens met vrachten beton die nu vooral in de muren verwerkt wordt.

Vandaag hebben de werken van de nieuwe autoparking aan het station een aanvang genomen. Men is bezig alle kasseien te verwijderen.

Deze keer verplaatsen we ons voor het retromoment naar de Oostveldstraat. Op 29 juni 1955 bracht Maurice Van Landschoot zijn aanvraag binnen om het bouwen van een woonhuis. Er was hier toen nog veel plaats om te bouwen. Het macadamwegdek ziet er nog niet zo oud uit en lijkt nog niet lang geleden aangelegd. Ook de hoog gelegen velden vallen hier op.

Deze foto is iets meer achteruit getrokken om aan te tonen dat het helemaal volgebouwd is nu. Men ziet het 'inrijpoortje' duidelijk staan dat er nog steeds is. Ook ziet men achter de eerste boompjes de drie huizen met het puntdak staan die men beter ziet op de bovenste foto. Het wegdek is nog steeds macadam maar is nu zwart van kleur door de resten die de auto's achterlaten. Er is wel een fietspad bijgekomen.

Mooie luchtbeelden van het nieuwe fietspad welke momenteel wordt aangelegd. Op deze foto ziet men, ongeveer in het midden rechts, het pad als een grijs lint door de akkers lopen. Iets meer naar boven ziet men o.a.het zwembad en het Heldenpark. Het fietspad begint hier aan de Schaapsdreef.

Prachtig beeld van het fietspad tot aan de Magermansdreef, die men hier rechts ziet. De iets hoger gelegen straat die ongeveer evenwijdig loopt met het fietspad is de Oostveldstraat. Het water die men hoger ziet liggen is de Vrombautsput.

Nog een foto van de Duitse tanks die Eeklo inpalmden op hun weg naar de kust waar ze de Engelsen gingen tegenhouden. Op de achtergrond zien we de fontein die nu op het Van Hoorebekeplein gezet wordt.

                                                     TIJDSCHRIFTEN EN JAARBOEKEN

Als een archief eenmaal aan een bibliotheek is begonnen,  ligt het voor de hand dat er ook een tijdschriftenafdeling komt. Zeker als het, zoals ons Stadsarchief, meer wil worden dan een bewaarplaats van het werk van de stadsdiensten.

 Op het gebied van historisch relevante tijdschriften is Eeklo – zoals trouwens heel het Meetjesland – zeer lang op zijn honger gebleven. Het eerste jaarboek van 'Appeltjes van het Meetjesland' kwam pas in 1949 van de pers. Het haalde de eerste jaren de honderd bladzijden niet, zodat Eeklo maar in zeer beperkte mate aan bod kwam. Dankzij pioniers als Achiel De Vos en Luc Stockman sloeg dit in de jaren zestig helemaal om en werd Eeklo al snel het meest bestudeerde Meetjesland-lid.

 In het spoor van Appeltjes werd in 1968 'Ons Meetjesland' opgericht, later opgevolgd door 'Heemkundige Bijdragen uit het Meetjesland' en 'De Eeklose Dobbelgebakkene'.  In 1976 begon Willy Hamerlynck  aan dertig jaargangen van het genealogisch tijdschrift 'De Eik'. In deze bladen verschenen er elk jaar wel vijfhonderd bladzijden of meer over onze stad.

 Toch besteedde het stadsbestuur er aanvankelijk weinig aandacht aan. Een gelukkige beslissing was de oprichting van een documentatiecentrum binnen het Stadsarchief in 1984, waardoor de hele collectie van het Heemkundig Genootschap van het Meetjesland naar het stadhuis verhuisde. Niet alleen de bibliotheek, maar ook de ruime verzameling historische tijdschriften: grosso modo alle belangrijke bladen tussen Brugge en Beveren, en tussen Ronse en de Westerschelde.

 Via de V.V.V. werd de collectie recent aangevuld met niet-historische lokale tijdschriften zoals schoolbladen van O.-L.-V.-ten-Doorn en het College. Op die manier herbergt het Stadsarchief momenteel 75 titels, waarvan er een dertigtal tot op vandaag de dag worden bijgehouden – de meeste andere zijn letterlijk geschiedenis geworden …  Het Heemkundig/Historisch Genootschap speelt daar nog altijd een sleutelrol in, via ruil- en gewone abonnementen.  De beschikbare titels staan sinds februari 2011 keurig gerangschikt op de vernieuwde website van de stad, onder de afdeling Stadsarchief. Ook de hiaten worden daarbij vermeld, want met de toezending en/of uitwisseling durfde er in het verleden wel eens het een en ander verkeerd lopen.

 In tegenstelling tot de lokale weekbladen is er voor de tijdschriften geen afzonderlijke leeszaal buiten het depot voorzien.  Raadplegen kan dus alleen via de gebruikelijke aanvraag. In de  leeszaal De Smet staat alvast een volledige reeks van de veel gevraagde 'Appeltjes', en achter slot en grendel worden luxueus ingebonden versies van de genoemde Eeklose titels bewaard.

 Het Stadsarchief fungeert ook als depot voor de stock van vele oudere  jaargangen. En die kosten daar zeker een stuk minder dan in de antiquariaten …

(Freddy Pille)

Bij ons (bijna) dagelijks bezoek aan de Boelare konden we zelf vaststellen dat de werken goed vooruit gaan. Ook het uitblijven van veel regen is een belangrijke factor om de werken vlot te laten verlopen.

Het ziet er naar uit dat ook deze vleugel zal afgebroken worden. Gisteren was men op De Meidoorn ook dit gebouw aan het ontmantelen. Ook aan de binnenkant is alles er bijna uit. Maar zoals men op de reactie (bedankt Petra) kan lezen wordt dit gebouw gerenoveerd.

Vandaag heeft men een heel stuk bijgezet aan de oude fontein op het Van Hoorebekeplein. Het middelste stuk en de bassin waar het water in komt is geplaatst. Er zijn nogal wat stukken beschadigd en die worden nu eerst hersteld en dinsdag gaan de werken normaal verder.

Op de bovenste foto's is het niet goed te zien wat er op het gedenkteken staat. Hier kan u het lezen.

Van het eerste huis in de wijk Pijkensakker is de ruwbouw, op het voegen na, klaar. Van nog meer huizen is hier op dit moment (nog) niets te zien.

In 1992 was jongerencafé Patjelli al redelijk bekend in Eeklo. De frituur was er ook al bij. De naam Facelift zou later verdwijnen en werd er resoluut voor Patjelli gekozen.

Tegenwoordig ziet het café er zo uit. Zoals u zelf kan zien is hier al serieus aan gewerkt. Op 11 mei is er de Old Patjelli's Reünie maar dit gaat door in De Herbakker.

Kiest men op de meeste terrassen in Eeklo voor een luifel dan proberen de mensen van De Bakkerei een  nieuw idee. Hier heeft men gekozen voor een vloer met gras uitzicht, bloembakken, boompjes, lichtjes en zijn er nieuwe stoelen en tafels. Het ziet er alleszins heel wat gezelliger en fleuriger uit. De bovenste foto heb ik dinsdag genomen, de onderste gisteren. Nog wat zon er bij en meer zal het niet moeten zijn...

De werken in de Boelare liggen met het lange weekend nu stil. Hierbij een paar beelden (bedankt Maddy) van uit de hoogte op de werken.

In 1954 zag deze rij huizen er in de Boelare zo uit. Dit is aan de linkse kant iets voorbij de Teirlinckstraat richting centrum. Links zien we nog een klein stukje van de naaimachines Gabriël. Later zou Roger Rijckaert verhuizen naar het begin van de Boelare. Daarnaast de Nestor - Martin winkel van Van Den Berghe die daarna naar de Markt naast de Gouden Leeuw een nieuwe zaak opende. De gebuur van Van Den Berghe was de meubelzaak Dobbelaere en die zou later naar het K.Astridplein verhuizen. We zien ook nog de winkel van schilder Boute waar nu de Oxfam winkel is.

Tien jaar later, 1964 dus, zag het er hier al iets anders uit. Een nieuw gebouw voor de meubelzaak en ook de winkel van Van Den Berghe behoort nu bij de meubels. Links ziet men dat de naaimachines vervangen zijn door patisserie Lampaert. Die kon taarten maken zoals men ze nu niet meer ziet.

Toen meubelen Dobbelaere verhuist was kwam daar een elektrozaak in de plaats. Maar heel lang heeft dat niet geduurd. Hier in 1995 staat het pand al een tijdje leeg en zou dan afgebroken worden. Links daarvan de tweedehands bruidskledij winkel, welke ook al gestopt is. Rechts zien we dan de Oxfam winkel en die is daar nu nog steeds.

Hier ziet men hoe het er nu uit ziet. Rechts, met de groene kleur, zien we de Oxfam winkel. Links daarvan de nieuwe appartementsblok op de plaats van de meubelzaak. Daarnaast het gerenoveerde gebouw waar de bruidskledij was. Verder naar links zien we dat tot aan café The Corner ook nog nieuwe gebouwen zijn bijgekomen.

We kijken nog verder naar de verzameling van Willy Vernaet. Die verzameling is niet beperkt tot stukken van de Krüger alleen. Ook van die andere vergane Eeklose glorie, melkerij Stassano, heeft Willy mooie dingen staan.

En wie heeft vroeger deze reclame van de Lilan niet gezien? De speculoos fabrieken hier in Eeklo, ook al iets dat verloren gegaan is. Soms vraagt een mens zich wel eens af: waar is dit allemaal naar toe? Al die bloeiende bedrijven en er schiet niets meer van over.

Ook deze oude snuifdoos behoort tot het rijke Eeklose verleden dat er nu niet meer is. Het huis Jan Cornand was gevestigd vooraan in de Kerkstraat en was niet alleen in Eeklo bekend.

Bij Willy zijn verzameling zitten er ook enkele foto's. Dit supporterslokaal van voetbalclub SV.Boelare bestaat nog maar de club is al lang geleden opgedoekt. Voor wie het niet direct zou herkennen is dit nu café The Corner op de hoek van de Boelare en de Teirlickstraat. Dit is nu een lokaal van FC Eeklo maar ook onze oudste Eeklose voetbalclub stopt er nu mee.

Komende van uit de Kerkstraat draaien deze Duitse tanks de Eeklose Markt op.

                                                    OORLOGSAFFICHES  : EEKLO BOVEN !

 Zowat een jaar geleden haalde het Algemeen Rijksarchief Brussel de landelijke pers met een oproep om de affiches uit de Eerste Wereldoorlog van de ondergang te redden. Die werden inderdaad gedrukt op oorlogspapier van zeer bedenkelijke kwaliteit, dat ook nog eens boordevol zuur zit.

 Dat de Brusselse archivaris op de bijgaande foto een Eekloos exemplaar in de hand hield, was meer dan symbolisch. Eeklo beschikt namelijk over liefst twee zeer uitgebreide collecties. In het Stadsarchief  zitten al zolang iedereen zich kan herinneren vier grote mappen, met in totaal  zo'n zevenhonderd stuks; bij de verhuizing van de V.V.V. kwam daar een even omvangrijke verzameling bij.

 Het inkijken ervan was tot nu toe geen eenvoudige zaak. De stedelijke collectie zit namelijk opgevouwen. Het broze papier telkens weer openleggen is zeker niet aangewezen. De V.V.V.-exemplaren liggen gebundeld in enkele tientallen rollen, en ook daarin is zoeken geen sinecure.

 De oplossing ligt voor de hand: een klapper. Digitaal natuurlijk,want dan kan je in een paar tellen de affiches chronologisch of thematisch rangschikken. De praktijk is wat minder eenvoudig. Op een (gelukkig beperkt) aantal is geen datum te bespeuren, en enkele tientallen andere bevatten drie of vier, sommige zelfs vijf mededelingen van uiteenlopende aard. Het vroeg dus enige tijd om een methodiek uit te dokteren.

 Momenteel is de archiefreeks volledig doorgenomen en ingetikt. Vervelende vaststelling: waarschijnlijk al in de jaren zestig werden de affiches met een anilinepotlood genummerd, en diverse nummers ontbreken. De tol van jarenlang slordig omspringen met dit unieke erfgoed, dat tot de verhuizing in 2006 voor het grijpen lag op de stadhuiszolder …

 Wat in de ene verzameling ontbreekt, zit met een beetje geluk wel in de andere. Maar op de V.V.V.-rollen heeft op dit ogenblik niemand al een goede kijk. Nu 2014 in zicht komt, zal het archiefteam zeer binnenkort zijn aandacht verleggen naar deze unieke getuigenissen. De affiches moeten een van de blikvangers worden van de grootschalige tentoonstelling die Stadsarchief en V.V.V. op touw willen zetten.

 Afgezien daarvan blijft natuurlijk de vraag hoe wij de stukken voor de komende generaties in stand gaan houden. Inscannen is niet de meest aangewezen methode. Wegens hun grootte kan dit alleen in de toestellen die voor het kopiëren van plans gebruikt worden, maar daarin worden ze op een cilinder getrokken en gaan ze onvermijdelijk scheuren.  Fotograferen heeft dit probleem niet, maar met honderden gevouwen en opgerolde vellen wordt dit een hele klus.

 Een tussenoplossing zou het inscannen in stukken kunnen zijn, die dan in de computer naadloos samengevoegd kunnen worden. Nog een stuk bewerkelijker, maar met het fors uitgebreide archiefteam misschien wel haalbaar. We hebben tenslotte nog bijna drie jaar tot de herdenking …

(Freddy Pille)