DIGITAAL …

De archiefbezoekers, toch doorgaans van een beginnende of ver gevorderde derde leeftijd,
kunnen er niet meer omheen: zonder enige informatica zijn de meeste bronnen slechts
moeizaam en na behoorlijk wat tijdverlies toegankelijk.
En de klasserings- en opzoekmogelijkheden zijn zonder meer opzienbarend.

Het Eeklose stadsarchief zag al in de jaren negentig de noodzaak ervan in, door de “boekenpest”:
vanaf ca. 1840 werd het papier vervaardigd van houtvezel in plaats van lompen,
en het daarin aanwezige ligniet vreet het papier in zowat een eeuw op.
Vooral het goedkope krantenpapier is fel onderhevig aan dit proces.
Voor de uitgebreide collecties lokale bladen is het dus meer dan alarm geblazen.

In eerste instantie werd gedacht aan microfilm,
waarop alle bewaard gebleven jaargangen tot 1930 werden vastgelegd.
Die zijn dus voorlopig gered, maar leesapparaten zijn schaars geworden,
en je kan van de oudere toestellen niet kopiëren of fotograferen.
De aanschaf van nieuwe is een waagstuk:
hoelang zullen de passende lampen en andere vervangstukken nog beschikbaar zijn?

Cd, dvd en USB-sticks bieden mogelijkheden, afgezien van hun nog altijd omstreden houdbaarheid.
Ons Stadsarchief koos al bijna tien jaar geleden voor deze weg en kan nu prat gaan op een D(igitaal)-collectie van zo’n 260 schijfjes.
Het grootste deel daarvan is gevuld met foto’s, waarover wij het een andere keer zullen hebben.
Maar ook alle parochieregisters (1609-1796) en burgerlijke stand (1796-1899) zijn nu snel op de computers te raadplegen.
Ook de oude land- of kadasterboeken zitten op schijfjes,
net als de registers op de boedelinventarissen (“staten van goed”),
de openbare verkopingen en recent de affiches uit W.O. I.

Het intikken kost vanzelfsprekend een niet te tellen aantal werkuren, maar bespaart er nog meer.
Zo is het niet meer nodig personenregisters aan te maken,
aangezien elke naam via de zoekfunctie kan worden teruggevonden,
  een ongelooflijke luxe bij omvangrijke projecten als bijvoorbeeld de bewoningstabellen.

De OCR- of letterherkenningstechniek maakt het mogelijk foto’s of scans van oude teksten om te zetten in Word-tekstbestanden,
waarna die met de al genoemde zoekfuncties doorzocht kunnen worden.
Dit is al gerealiseerd voor de 270 pagina’s tellende inventaris van de verkopingen 1530-1700.
Heel wat genealogen kijken uit naar het ogenblik waarop de zevenduizend
pagina’s van het tijdschrift De Eik op deze manier toegankelijk worden.

Er is op digitaal gebied dus al heel wat gerealiseerd in ons Stadsarchief.
Het blijft wel aftasten, verkennen en proberen te voorzien waar nog omwentelingen kunnen gebeuren.
Zo maakte het archiefteam twintig jaar geleden een verkeerde keuze door de data in drie kolommen in te tikken:
om op datum te kunnen zoeken moet hij in één kolom staan.
Met de nieuwe technieken is zo’n omzetting te realiseren,
maar voor bestanden tussen de vijf- en zevenendertigduizend
regels is dat geen sinecure …

DE EEKLOSE WEEKBLADEN

Een belangrijk gedeelte van de “kleine geschiedenis” zit opgestapeld in de jaargangen van de Eeklose weekbladen.
Zij berichtten over kermissen en feesten, ongelukken, verkeersproblemen, marktprijzen en andere dagelijkse voorvallen die de stad niet in haar registers liet optekenen.

Zelfs voor de oudere Eeklonaars valt bij dit onderwerp meestal alleen de naam ‘de Eecloonaar’.
Weinigen weten dat dit de laatste overgebleven titel was van een hele reeks bladen .
‘De Gazettte van Eecloo’, ‘Recht voor allen’, ‘De Burgerstem’, ‘Het liberale Noorden’, ‘De stad Eecloo’,
‘De Meetjeslander’ , ‘Het Meetjesland’ … alles bij elkaar zijn er zo’n tiental geweest.
De meeste kenden een zorgelijk en meestal kort bestaan, de eerste twee slaagden er samen met de Eecloonaar in een traditie op te bouwen.

De historisch geïnteresseerde bezoeker verlaat meestal met gemengde gevoelens het August van Acker-zaaltje van het archief.
Vreugde om de vele meters jaargangen die daar ter beschikking liggen,
maar ook teleurstelling om de talloze nummers die wellicht onherroepelijk verloren zijn gegaan.

Dank zij de grote inbreng van de VVV-Eeklo kan het Stadsarchief nu de grootste nog bestaande collectie van de Eecloonaar ter beschikking stellen.
De oudste periode is zelfs bijna volledig, vooral dank zij de schenking van de eerste twaalf jaargangen (1849-1860) door oud-minister De Schrijver.
Maar in de jaren 1890 gaapt meteen een heel groot gat: van 1892 tot aan de Eerste Wereldoorlog zijn slechts wat losse nummers teruggevonden.
Ook in de jaren twintig zitten enkele hiaten, maar van dan af zijn er nauwelijks nog problemen.

De situatie van de Gazette van Eecloo is minder rooskleurig.
Vanaf 1867 (het oprichtingsjaar) tot 1900 ontbreekt maar sporadisch een nummer,
maar de latere jaargangen tot 1931 zijn praktisch volledig verloren gegaan.
Gelukkig zitten in het bewaarde gedeelte alle afleveringen van August van Ackers vierdelige geschiedenis van Eeklo.

De collectie ‘Recht voor Allen’ (1895-1914) is ook allesbehalve volledig, maar omvat wel het eerste decennium van de 20^ste eeuw,
dat voor de twee andere grote titels verloren is gegaan.
Op deze manier is het reilen en zeilen in Eeklo toch min of meer continu te volgen.
Op wat ingebonden jaargangen van ‘Het Liberale Noorden’ na hebben van alle andere bladen alleen wat losse nummers de jaren overleefd.

De grootste zorg van het Stadsarchief is de bedenkelijke kwaliteit van het gebruikte papier: het is bij wijze van spreken rot van het zuur.
Bij elke aanraking dreigt het gevaar dat stukjes afbreken, en de zwaar amateuristische “herstellingen”
(met doorschijnende kleefband !) uit de jaren zestig en zeventig zijn soms zelfs wraakroepend.
Het aangekondigde reddingsproject van Comeet / Erfgoedcel Meetjesland
(systematische digitalisering) komt dan ook geen jaar te vroeg.
(Freddy Pille)